Komünizm Hedefini Kaldıran Küba'nın Yeni Anayasası Nasıl Olacak?

Küba'da Cumartesi ve Pazar yapılan oylamada "komünist bir toplum inşa etme hedefi" ifadelerinin kaldırıldığı yeni Anayasa parlamentodan geçti.

224 maddeden oluşan ve Ulusal Meclis'te oy birliğiyle kabul edilen yeni anayasa önce Küba'nın devrim lideri Fidel Castro'nun doğum günü olan 13 Ağustos'tan başlamak üzere 15 Kasım'a kadar kamuoyunda tartışılacak.

Kamuoyu tartışmalarının ardında da anayasa değişikliği için referanduma gidilecek.

Anayasadaki "komünizm hedefi" nasıldı?

1959'da Batista diktatörlüğünün yıkılmasının ardından yapılan ilk köklü anayasal değişikliğinde komünizm hedefi yasallaşmıştı.

2002'de bazı değişikliklere gidilen Küba'nın 1976 tarihli son Anayasasının 62. maddesinde şu ifadeler yer alıyordu:

"Vatandaşlar için tanınan özgürlüklerin hiçbiri, Anayasa ve yasada kurulmuş olanın ya da sosyalist devletin varoluş ve amaçlarının tersine ya da Küba halkının sosyalizm ve komünizmi inşa etme kararının aksine uygulanamaz.

"Bu ilkelerin ihlalleri yasalarla cezalandırılabilir."

Parlamentoya sunulan yeni anayasa taslağında ise "komünist toplum yaratma hedefi" ile ilgili bölümü çıkarırken temelde sosyalizme odaklanıyor.

Yeni Anayasadaki başlıca değişiklikler

Özel mülkiyet hakkı ve yabancı yatırım

Anayasa taslağında yer alan en temel değişikliklerden diğerleri ise özel mülkiyet hakkı verilmesi

Devlet Konseyi Genel Sekreteri Homero Acosta, anayasanın onaylanmasının ardından özel mülkiyet hakkı tanınacağını vurgularken, ekonomik reformlarla canlanan küçük işletmelerin hukuki statüsünün güçlendirileceğini de söyledi.

Yeni Anayasada ayrıca Küba için 'de facto' konulardan biri olan yabancı yatırımla ilgili de değişikliğe gidiliyor. Yeni anayasa kısıtlı yabancı yatırıma olanak tanıyor.

Başbakanlık makamı oluşturuluyor

Yeni anayasa halkın onayını da alırsa ülkede artık devlet başkanının yanında bir de hükümet başkanı olacak ve bu sebeple bir başbakanlık makamı kurulacak.

Devlet başkanı tek merkezci olmayacak, devlet konseyi ve bakanlar kuruluna başkanlık etmeyecek.

En yüksek yürütme organı olan devlet konseyinin başkanlığını parlamento başkanı üstlenecek.

Eşcinsel evlilik tanınacak

Yeni Anayasayla birlikte LGBTİ bireylerin evlilikleri de resmen tanınacak. Acosta bu maddede yapılacak değişiklikle ilgili de "evlilik" ile ilgili "bir kadın ve bir erkek arasındaki birlik" ifadesinin yerini "iki kişi arasındaki birlik" tanımının alacağını söyledi.

Komünist Parti de destekledi

Guardian gazetesinin haberine göre Küba devlet televizyonuna konuşan Küba Komünist Partisi milletvekili Esteban Lazo, "Bu fikirlerimizin değiştiği anlamına gelmiyor" dedi ve ekledi:

"Biz, sosyalist, egemen, bağımsız, başarılı ve sürdürülebilir bir ülkeye inanıyoruz".

Canel'in hedefi ekonomik büyüme

Canel, 2018'e kadar dönemin devlet başkanı Raúl Castro'nun birinci başkan yardımcısıydı.

19 Nisan'da Raul Castro'nun yerine devlet başkanlığına seçilen Miguel Mario Diaz-Canel Bermudez, şu ana kadar ekonomik hedeflerine ulaşmış görünmüyor.

Dün Anayasa değişikliğinin ülkesini güçlendireceğini söyleyen Canel, Haziran ayında ülkeyi ekonomik bakımdan iyileştirmek ve "mali itibarını yavaş yavaş yeniden tesis etmek" için daha çok çalışmaya da çağırmıştı.

Küba ekonomisindeki çalkantılar

Küba ekonomisini belirleyen dönüm noktalarından biri Sovyether Birliği'nin dağılması oldu. Ülke dış ticaretinin yüzde 60'ını milli gelirinin yüzde 40'ını kaybetti.

Ekonomide buhran dönemi olarak da tabir edilen çöküşten sonra tarımdan sanayiye geçme formülüne geçildi. Özellikle Pinar del Rio'dan iç göçler başladı.

Ambarogo altındaki Küba Çin'in ekonomik desteği aldı; Hugo Chavez iktidarı sırasında Venezuela da destekçisi oldu. Böylece katı koşullara karşın iki müttefik ve Avrupalı turistlerin ilgisinden kaynaklanan turizm geliriyle toparlanma sağladı.

Bu yılın ilk yarısında ise hedeflediği büyümeyi sağlayamadı. Ekonomik büyüme yüzde 1.1 oranında kaldı.

Reuters'tan Marc Frank'ın anayasal değişiklik sonrası ekonomik analizinde likidite krizi nedeniyle kemer sıkma politikasına gidilebileceği belirtilirken, ülkenin geçen yılki büyüme oranı 1.6 olmuştu.

(PT)

*Kaynak: Business Insider, BBC, Independent, DW.