Kuşkonar Katliamı Soruşturmasında Faillerin İzi Bulundu
26 Mart 1994’te 38 kişinin hayatını kaybettiği Kuşkonar ve Koçağılı köylerinin bombalanması hakkında yürütülen soruşturmada Ulaştırma Bakanlığı, Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın bölgede iki uçağının görev uçuşunda olduğu bilgisini verdi. Böylece Genelkurmay'ın yıllardır "o gün uçuşumuz yoktu" açıklaması yalanlanmış oldu.
Habertürk Gazetesi’nden Zülfikar Ali Aydın’ın özel haberine göre yıllardır aydınlatılmayı bekleyen dosyaya zamanaşımının dolmasına aylar kala köylülerin avukatı ve Diyarbakır Barosu Başkanı Tahir Elçi’nin talebi üzerine Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığı, Ulaştırma Bakanlığı’na yazı yazarak Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün 26 Mart 1994 tarihli uçuş kayıtlarını istedi.
Gelen yazı Şırnak’ta Cudi Dağı eteklerindeki Kuşkonar ve Koçağılı köylerinde o dönemde katliama tanık olanların iddialarını doğruluyordu: “Kuşkonar ve Koçağılı köylerinin bulunduğu noktada (10 NM-18.55 KM) Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından iki uçuş icra edildiği tespit edilmiştir.”
Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, uçuş kayıtlarının belgesini de gönderdi. “26 Mart 1994 Günü Görevleri” başlıklı belgede iki ayrı ikili kol yani iki uçağın havalandığı belirtiliyor. İlk uçuşun “E 253” görev numaralı “Tanyer 60” isimli “2xF-4” uçağı olduğu, 10.24’te kalkıp 11.54’te iniş yaptığı, yükünün ise “C” olduğu kaydediliyor. İki köyün üzerinde uçan diğer uçağın ise “E 254” görev numaralı “Kaplan 05” adlı “2xF-16” uçağı olduğu, 11.00’de kalkıp 12.00’de iniş yaptığı, yükünün ise “4xMK-82” olduğu ifade ediliyor.
Ne olmuştu?
Güneydoğu’da PKK’ya karşı askeri operasyonların yoğun olduğu günler dönemde 26 Mart 1994 günü Şırnak’ta Cudi Dağı eteklerindeki Kuşkonar ve Koçağılı köyleri tanık ifadelerine göre iki uçak ve bir helikopter tarafından bombalandı. Saat 11.00’de başlayan bombardıman bittiğinde yüzlerce kişinin yaşadığı iki köyde 38 kişi hayatını kaybetti. 13 köylü yaralandı.
Köylerde yaşayanların uçakları ayrıntılarıyla tanımladıkları ifadelerine rağmen Genelkurmay iddiaları reddetti ve “O gün uçuşumuz yoktu” açıklaması yaptı.
Köylüler yakınlarını topluca defnettikten sonra batıya göç etti ve bir daha da köylerine dönemedi. Olayla ilgili ilk açıklamada saldırıyı PKK’nın gerçekleştirdiği öne sürüldü. Olay 1994’te Meclis’e taşındı. İçişleri Bakanı Nahit Menteşe, “Eylem hazırlığı içindeki bin kişilik terörist grupla ilgili ihbar üzerine Stoker Tepe ile Kuşkonar Köyü’nün kuzeyindeki kayalıklara hava harekâtı düzenlenmiştir” dedi. Genelkurmay da “O gün bölgede uçmadık” diyerek köyün bombalandığını yalanladı. Hava Kuvvetleri aynı yönde evrak gönderdi. Tanık ifadelerinde yer alan uçakların izi yıllarca sır olarak kaldı.
Olaydan 12 yıl sonra 2. Hava Kuvvetleri Komutanlığı Askeri Savcılığı, 2006/260 sayısıyla soruşturma açtı. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, iddiayı 2008 yılında Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na sordu. Diyarbakır’daki 7. Ana Jet Üs Komutanı Hava Pilot Tuğgeneral Kazım Öndül, savcılığa “Söz konusu tarihte üssümüzde uçuş faaliyeti yürütüldüğüne dair bir kayıt bulunamamıştır” yanıtını verdi. 2. Hava Kuvvet Komutanlığı da aynı yönde cevap verdi.
İki yıl süren soruşturmanın sonunda görevsizlik kararı verilirken, olay, “Menşei belirlenemeyen patlamalar” olarak ifade edildi.
Tanıkların ifadeleri
Ahmet Mengi: “Köyümüz Koçağılı üzerinden önce helikopter geçerken işaret verici bir şey attı.. Sonra iki jet ayrı ayrı dörter tane toplam sekiz tane ve bir insandan daha büyük bombaları bıraktılar. Aynı zamanda jetler tarafından köyümüz tarandı. Atılan bombadan evimiz çöktü. Annemle kızım öldü. Eşim Behiye başından yaralanmıştı. Bugüne kadar doktorlara gitmemize rağmen iyileşemedi. Üvey annem iyileşemedi iki ay sonra öldü. Olaydan sonra köyümüze gelen korucular ve vatandaşlar ölü ve yaralıları alıp götürdüler. Öz annem ile kızımı nereye gömdüklerini bilmiyorum.”
Ahmet Yıldırım: “Kuşkonarlıyım. Öğlene doğru evimin önündeydim. Çok yakın mesafeden iki uçak geçti. Aşırı gürültü yaptığından bodruma kaçtım. Büyük bir patlama sesi duydum. Sesler kesildiğinde çıktım. Eşim Elmas’ı parçalanmış halde evin önünde yerde yatarken gördüm. Birçok akrabamın öldüğünü sonra öğrendim. Cenazeleri köy meydanında topladık. Tek tek mezar açıldı. Evimin 30 metre önünde 2.5 metre derinliğinde bir çukur gördüm. Çukur çevresinde kol büyüklüğünde bir bomba parçası gördüm. 2-3 gün sonra hayvanlar ve alabildiğimiz eşyaları alıp köyü terk ettik. Diğer köylüler de Mersin’e, Siirt’e gitti. Bir daha köye dönmedim...”
Hayatını kaybedenler
Bombardımanı gerçekleştiren dört uçağın bombardımanı sonucu ölenlerin isimleri:
Zahide Kıraç, Ayşe Bengi, Şirin Kaçar, Huhi Kaçar, Şemsihan Kaçar, Fatım Bengi, Ahmet Kaçar, Şehriban Kaçar, Huri Bengi, Luliz Bengi, Fatma Bedir, Hazal Kıraç, Asiye Erdin, Ömer Kalkan, Manmut Benzer, Ali Benzer, Nurettin Benzer, Ömer Benzer, Abdullah Benzer, Çiçek Benzer, Ayşe Benzer, İbrahim Borak, Şerife Yıldırım, Melike Yıldırım, Şaban Yıldırım, İrfan Yıldırım, Elmas Yıldırım, Ferciye Altan, Hacı Altan, Kerem Altan, Mahmut Oygur, Ayşe Oygur, Adil Oygur, Asiye Yıldırım, Kerem Yıldırım, Mirza Yıldırım, Şevket Yıldırım, Hunav Yıldırım.
Yaları kurtulanlar: Bahar Bengi, Lale Erdin, Ercan Bengi, Zülfiye Bengi, Behiye Bengi, Mehmet Aykaç, Fatım Benzer, Cafer Koşcan, Asiye Yıldırım, Süleyman Benzer, Cafer Kaçar, Hüsniye Kıraç, Hatice Bayi.
bianet'in Kuşkonar ve Koçağılı katliamı haberleri
* 25-26 Mart 1994: F-16lar Nereye Uçuyordu?, 20 Nisan 2005, Çarşamba
* Bombalama ABD Kongresine Yansımıştı, 20 Nisan 2005, Çarşamba
* Meclis Tutanaklarında Kuşkonar Bombaları, 22 Nisan 2005, Cuma
* Uludere: "Akıbeti Kuşkonar'a Benzemesin", 04 Ocak 2012, Çarşamba
* Ölen ve yaralananların listesi kaynağı Cizremedya.