Lübnan'da 9 Yıl Sonra İlk Seçim

Lübnan’da 5 yılda bir yapılan parlamento seçimleri ondan fazla dini ve mezhebi fraksiyonun yarattığı karışıklık nedeniyle yaklaşık 9 yıldır seçim yapılamıyordu. Bir önceki seçim 7 Haziran 2009’da yapılmıştı.

6 Mayıs seçimlerini Lübnan parlamentosu 16 Haziran 2016'da yeni seçim kanununu onaylamıştı.

Lübnan’da yaklaşık 3,6 milyon seçmen bulunuyor.

Seçmenler Türkiye saatiyle 07:00'den itibaren oy kullanmaya başladı.

Lübnan’da 15 seçim bölgesi bulunuyor ve parlamentodaki 128 milletvekili bu bölgelerden seçiliyor.

Etnografik yapıya bağlı karmaşık siyasi sistem

Ekonomik darboğaz, siyasi istikrarsızlık ve Suriye'de yedi yıldır devam eden iç savaştan kaçan yaklaşık bir milyondan fazla mülteciyi barındırması dolayısıyla altyapıda yetersizlik yaşayan Akdeniz ülkesinde mecliste Hristiyan ve Müslüman gruplar eşit oranda temsil ediliyor.

Lübnan nüfusunun yaklaşık yüzde 54'ünü Müslümanlar oluşturuyor. İslam inancına sahip bu kitlenin de yarısını Sünniler ve diğer yarısını Şiiler oluşturuyor. Ülkenin yaklaşık yüzde 40'ı Hristiyan ve yüzde 5 kadarı da Dürzilerden oluşuyor.

Ülkenin siyasi sistemi de bu demografik paylaşıma göre tasarlanmış durumda. Buna göre cumhurbaşkanının her zaman Maruni Hristiyanlar arasından seçilmesi gerekirken, başbakanın Sünni, meclis sözcüsün ise Şii olması şart koşuluyor.

Seçim çekişmesinin Sünnileri temsil eden Başbakan Saad Hariri ve büyük ölçüde Şiilerin destek verdiği Hizbullah arasında geçmesi bekleniyor. Ancak seçimleri herhangi bir grubun mutlak bir şekilde kazanması beklenmezken, çıkacak sonuca göre Hariri'nin Hizbullah'ı da içeren "milli birlik” hükümetini sürdürmesi tahmin ediliyor.

Lübnan’da sistem neden çöktü?

İsrail’in Filistin topraklarını işgaline kadar, Lübnan farklı dini ve etnik grupların denge içinde yaşadığı bir ülkeydi.

1948’de İsrail devletinin kurulması ve Filistin topraklarını işgale başlamasıyla oluşan göç dalgası, bölgesel Arap-İsrail savaşının çıkışına ve nihayetinde 1973’te yaşanan Yom Kippur Savaşı sonrasında ateşkes sonrası kitleselleşti. Filistinli mültecilerin Lübnan’a girişi, bu ülkedeki toplumsal dengeyi Müslümanlar lehine bozdu. Filistinli mülteciler 1976-90 yılları arasında nüfusun yüzde 35'ini oluşturuyordu

Lübnan İç Savaşı 1975’de başladı 1989’da imzalanan Taif anlaşmasıyla son bulması gerekiyordu. Lübnan Parlamentosu dönemin başbakanı Michel Aoun'nun Taif Anlaşması’nı ihlal ettiği gerekçesiyle görevden alma kararı verince çatışmalar yeniden başladı. 13 Ekim 1990’da Suriye, Lübnan’a girerek Aoun’un iktidarına son verdi. Lübnan’da silahlı çatışmalar bu tarihten sona erdi.

Lübnan’ın ikinci büyük savaşı İsrail’le oldu. İsrail-Lübnan Savaşı 2006 yılında yaşandı. Lübnan Hizbullahı'nın askeri kanadı ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasındaki savaş Lübnan toprakları ve İsrail'in kuzeyinde, 12 Temmuz-14 Ağustos 2006 tarihleri arasında yaşandı.

Seçimler neden ertelendi?

Ülke 7 Haziran 2009 seçimleriyle yeniden istikrara dönmüştü ancak parlamento, siyasi krizi gerekçe göstererek seçimlerin yenilenmesini erteleme kararı alarak iki dönem görev yaptı.

Parlamento Mayıs 2013'te görev süresini önce 17 ay, daha sonra 31 ay uzatma kararı aldı. Parlamento en son 2017 Haziran ayında onayladığı yeni seçim yasasıyla görev süresini son kez uzatarak seçimlerin 6 Mayıs 2018'de yapılması kararı almıştı.

Lübnan Parlamentosu’nda dağılım

Parlamentoda son dağılım şöyle: Hristiyanlar, 34 Maruni, 14 Rum Ortodoks, 8 Rum Katolik, 5 Ermeni Ortodoks, 1 Ermeni Katolik ve 2 diğer Hristiyan azınlıklar şeklinde yer alıyor. Müslüman kontenjanında ise 27 Sünni, 27 Şii, 8 Dürzi ve 2 Nusayri bulunuyor. (HK)

* Kaynaklar: Euronew, DW, BBC, Orsam, Wikipedia