“Mahallemiz Eşrafından”: Herhangi bir aşk hikâyesi
Kadir Has Üniversitesi tiyatro bölümünden bir grup öğrenci, geçen yıl bir sergiye gidiyor. Gezi esnasında öğrencilerden biri, sergideki resimleri anlatmaya, öğrencileri yönlendirmeye başlıyor.
Yani öğrencilere, bir öğretmen gibi davranmaya başlıyor.
Bu öğrenciler ve öğretmen tiyatrocu da olunca bu durum o kadar gerçekçi oluyor ki öğrencilerle birlikte sergiyi izleyen başka sanatseverler de hep birlikte eğleniyorlar.
İşte o gün yaratılan “öğretmen” karakteri bugün, “Mahallemiz Eşrafından” tiyatro oyunun en dikkat çeken hikâyelerinden biri oluyor.
Hepimize hayatımızın bir noktasından tanıdık gelebilecek bu öğretmen, oyunun asıl karakterine (ki isimsiz ve kısmen cinsiyetsiz) kızdıkça “Babana diyeceğim seni Kuran kursuna göndersin” diye tehdit ediyor.
Önemli bir detay, Berfin Ertan’ın canlandırdığı oyunun isimsiz ana karakteri, Rum Sesil’e aşık…Sesil’i de o canlandırıyor. Hatta oyundaki sekiz karakterin tamamını yine o canlandırıyor.
Oyunun yönetmenliğini yine Berfin Ertan, hocası Hakan Emre Ünal birlikte yapıyor.
9 Şubat Cuma akşamı Beyoğlu’ndaki Ara Sahne’de izleme şansını yakaladığımız “Mahallemiz Eşrafından” seyirciyi tiyatro sahnesinden uzun bir yolculuğa çıkarıyor.
İlk aşklar, heyecanlar, hayatı anlama ve anlamlandırma çabası…
Yaklaşık 50 dakika boyunca sahnede zaman zaman kendiyle zaman zaman seyirciyle konuşan Berfin Ertan, oyunu, üniversite bitirme tezi olarak yazmış fakat danışman hocasının önerisiyle daha da geliştirip bugünkü senaryoyu ortaya çıkarmış.
Açıkça yazmak gerekli, onu sahnede izlerken, ergenliğinde birden fazla genci, 50’lerinde erkek bir öğretmeni, çocuğunu merak eden iki ayrı ebeveyni de izliyorsunuz.
Güldüğünüz yan karakterler, yerinde olmak istemediğiniz mahalleliler de cabası…
“Karakterler yazdıkça ortaya çıktı”
Bir büyüme ve başka türlü bir aşk anlatısı olan oyun, belki de hepimizin “Mahallemiz Eşrafından.”
“Ne anlatmak istediğimi biliyordum” diye söze başlıyor Ertan, hikâyenin nasıl ortaya çıktığını anlatıyor:
“Böyle bir hikâye anlatmak istediğimi biliyordum. Hissiyatını aşağı yukarı tahmin edebiliyordum. Sadece hikâyenin nerede, nasıl geçeceğine dair soru işaretleri vardı kafamda. Bu soru işaretlerini de giderdikten sonra hikâye ortaya çıktı.”
“Arafta kalması beni rahatsız etmiyor”
Oyunda zaman zaman birbirinden farklı karakterleri izliyoruz. Farklı karakterleri neye göre ve nasıl yaratıyor peki? Yanıtlıyor:
“Ana karakter ortaya çıkınca diğer karakterler de ortaya çıktı. Babası nasıl bir baba olabilir? Annesi nasıl biri olabilir? Öğretmeni, mahalleli nasıl birileri olabilir diye düşündüm ve öyle çıktı. Ardından onlara küçük küçük nüanslar eklemeye başladım işte bir tiki olabilir gibi… Şöyle olabilir, böyle olabilir, sonra o karakter çıktı anne keza aynı şekilde öğretmen.”
Sesil’in ölüm haberi gelecek sanıyorsunuz izlerken gelmiyor.
Ertan “Esasen birden çok insandan benzer cümleyi duydum. Aslında öyle bir şey yok. Bunun böyle arafta kalması öyle bir his yaratması da beni rahatsız etmiyor. O yüzden orayı öyle açık bırakmak hoşuma gitti.”
“Mahallenin içinden bir hikaye”
Oyunu sadece “kuir aşk” olarak tanımlamıyor Ertan, “Ama bir aşk ve macera hikâyesi” diyor:
"Oyunda kur bir aşk hikayesi anlatılıyor evet; bir diğer perspektiften bir büyüme ve öğrenme serüveni diyor Ertan. Bu kuir bir anlatı ve yalnızca, evet bir aşk hikayesini odağına alıyor aslında. Hikayeyi tanıtırken normal olanın ekstra ekstra altını çizip o şekilde inşa etmiyorum. Zaten tüm bunları konuşuyor olmamızın sebebi de bunun mahalleden, bizden herhangi bir aşk hikayesi olarak anlatılmasını istememiz. Arzum da bu yönde."
“Ortada büyük bir mücadele var”
Ertan, “Görünen görünmeyen kılınmaya çalışılırsa, bir yandan aslında aynı oranda o kadar görünür kılınıyor” diyor:
“Üzgünüm ama bu çabaların hepsi boşuna, hani ne yapılırsa yapılsın ortada çok büyük bir mücadele var. Yıllardır süren bir mücadele var. Dolayısıyla da bu mücadelenin sonuçları bu günler. Görünmez yapılmaya çalışılan ne varsa örneğin kuir hayat, sanatta sinemada tiyatroda daha görünür olmaya başladığını düşünüyorum.”
“Mücadelesinin altında yatan temel sebep de zaten gün geldiğinde bütün bunlara aslında tartışmıyor olma ihtimaliniz. Yani bu röportajı dahi. Bu oyunu sadece bir aşk teması ve başlığı altında konuşabiliyor olmamız arzusu. Aşk hep var. Aşkın olduğu her yerde aşkın biçimleri ve formları da var. Bunu hala tartışıyor olmamız bana değişik geliyor. ‘Kuir aşk da var’ demek de anlamsız. Çünkü evet var.”
“Sessizlik çok gürültülü oluyor”
Son olarak okura sesleniyor Berfin Ertan:
“Mahallemiz Eşrafından bir çocukluk aşkı, heyecan ve macera üzerine 50 dakikalık bir anlatı. Bir odada hep beraber buluşuyoruz. Bir şeyler konuşuyoruz diye düşünüyorum.
Bazen sadece ben konuşsam da bence o odadaki sessizlik çok gürültülü oluyor. Ortak olmak isteyen, şahit olmak isteyen herkesi izlemeye, dinlemeye katılmaya, ardından sohbet etmeye, tanışmaya beklerim. Çok da isterim…”
(EMK)