Mahpusun içinde üç kitap şiir!

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Garibe Gezer, Abdurrezak Şuyur, Halil Güneş, Bangin Muhammed, Vedat Erkmen…Kasım 2021 ile Aralık 2021 tarihleri arasında hapishanelerde hayatını kaybeden mahkumların isimleri. İnsan Hakları Derneği’nin açıklamasına göre 59 mahkum 2021 yılı içerisinde, hayatını kaybetti. Yine İHD’nin verilerine göre, 604’ü ağır olmak üzere, Türkiye hapishanelerinde 1605 hasta mahkum bulunuyor. Aysel Tuğluk, Mehmet Emin Özkan, Devrim Ayık bunlardan üçü. 

Hapishanelerde hasta mahkumlara yönelik yaklaşımlar böyle devam ettiği müddetçe, yeni yılda da tabutların çıkmasına şahit olacağız gibi. 

İktidarın cezaevlerinden tabutların çıkmasına yola açan politikaları devam ededursun, mahkumlar içeride yazmaya, çizmeye, üretmeye devam ediyor. Kapatılmanın fikirlere engel olamayacağını dile getiriyor. Tabutların dışarı çıkmasını sağlayan politikaya inat, edebiyatla, şiirle, romanla, öyküyle, bir bütün olarak sözleriyle var olduklarını dile getiriyor. 

İlhan Sami Çomak, Welat Esen ve Cengiz Sinan Çelik’in şiir kitapları tam da bu dönemde dışarıya mahkumların sesini duyuran eserler oldu. 

İlhan Sami Çomak “Hayattayız Nihayet” diyor

28 yıldır hapiste tutuluyor İlhan Sami Çomak. Türkiye’nin en uzun “hükümsüz tutuklularından” biri olarak kayda geçen İlhan Sami Çomak’ın yeni şiir kitabı “Hayattayız Nihayet” adıyla Manos Yayınları tarafından yayınlandı. Daha önce “Gitmeler Çiçek Kurusu”, “Açık Deniz”, “Bir Sabah Yürüdüm”, “Yağmur Dersler” gibi kitapları yayınlanan Çomak’ın 2021 yılında “Karınca Yuvasını Dağıtmamak” adıyla bir otobiyografik kitabı çıkmıştı. 

Çomak kendisini yazıyla var etmeyi başaran ve bu yolla sesini geniş kesimlere duyuran bir mahkum. Yazdıkları ile edebiyat ödülleri aldı. 

Yeni kitabının girişinde şöyle demiş Çomak:

“Çünkü götür beni buradan, çok şey gördüm

Uzun uzun gördüm, uzun uzun üzüldüm

Artık pınarların zamanıdır, harman yerinde

rüzgarın

Ve büyük günün kapısının açıldığı

Titrek bacaklarımın ufka yöneldiği enginliğin

zamanıdır.”

Welat Esen”in Kürtçe şiirleri

Welat Esen de İlhan Sami Çomak gibi yıllardır hapiste. Tam 26 yıldır. Şiirleri 8. Arjen Ari Şiir Yarışması’nda ödül almaya hak kazanmıştı. Sor Yayınları Esen’in dosyasını  'Ev Rû, Ev Xerîbî' (Bu Yüz, Bu Yabancılık) adıyla kitaplaştırdı. 

Esen şiirleriyle okuyucuyu doğduğu Derik'in zeytin tarlalarına, incir ve nar ağaçlarıyla dolu bahçelerine, dağına taşına götürüyor. 

Şöyle diyor "Darhinar" (Nar Ağacı) şiirinde:

"Delalê dil deranî da destê delêl

çû vezeliya li ber siya dara hinêr"

(Sevgili gönlünü çıkardı aşkının eline koydu 

Gitti nar ağacının gölgesine uzandı)

Cengiz Sinan Çelik bu sefer "Serdestan" diyor

Son şiir kitabı da Cengiz Sinan Çelik’in “Serdestan”ı. Ayrıntı Yayınlarından çıktı kitap. 25 yıldır cezevinde olan Çelik’in bundan önce de yayınlanmış ve ödül almış Türkçe ve Kürtçe (Zazaca/Kirmanckî) şiirleri bulunuyor. 

“Hapishane Edebiyatı” dediğimiz edebiyatın, sadece hapishane hayatını anlatmadığını bir kez daha söylüyor bu üç şiir kitabı bize. Aslında belki de hapishane hayatı işin en az yönünü oluşturuyor. Evet Ahmet Arif’in dediği gibi “Akşam erken iner mahpushaneye” ama mahpuslar, erken inen akşama inat doğayı, aşkı, isyanı, müziği, börtü böceği, özlemi şiirlerinin, romanlarının, öykülerinin ve en önemlisi de hayatlarının merkezine alıyor. Onu yoğurup duvarların arkasına, okuyucuya ulaştırıyor.  

O yüzdendir İlhan Sami Çomak'ın “Özgürlük” çağrısına “Ben geldim" diyerek yanıt veriyor Cengiz Sinan Çelik:

"Yalın ayak usulca

          toz toprak içinde.

Cebimde yakılmış ağaçlarımın külleri

Gözlerimde güvercin yakarışları”

Şiirin ne olduğunu Kürtçe ifadelerle betimleyerek katılıyor her iki şairin sohbetine Welat Esen:

“Şiir et ve kemikse eğer/ imge düşünce ve ruhtur: Aha sana insan”  

Romanları, öyküleri, şiirlerini duvarların ardındakilere ulaştırmaya devam eden Mahmut Yamalak, Rojbin Perişan, Menaf Osman, Fecriye Benek ve daha niceleri gibi... 

Ve Nazım Hikmet’in “Hapiste Yatacak Olana Bazı Öğütler” şiirinde dediği gibi:

“Yani içerde on yıl, on beş yıl / daha da fazla hatta / geçirilmez değil, / geçerilir, / kararmasın yeter ki / sol memenin altındaki cevahir!”

(FD)