Medya Okuryazarlığı Endeksi: Türkiye “Yalan Habere” Dirençsiz

Sofya’daki Açık Toplum Enstitüsü’nün 2018 Medya Okuryazarlığı Endeksi [The 2018 Media Literacy index of the Open Society Institute] yayınlandı.

Balkan in Sight ile Euronews’un haberlerine göre, Avrupa ülkelerinin “sahte/yalan/gerçeküstü habere” [fake news] tepkisini ölçen ve ikinci kez hazırlanan endekste, Türkiye sondan birinci sırada yer aldı ve Makedonya’nın ardından “sahte habere en az dirençli ikinci ülke” oldu.

35 Avrupa ülkesindeki eğitim, medya özgürlüğü ve kamu güveni alanları incelendiği raporda, Balkan ülkeleri, “dezenformasyon” gibi sahte haberlerin daha kolay yayıldığı ülkeler olarak öne çıktı.

Endekste, “sahte habere en dirençli ülkeler” sıralamasında en üstte Finlandiya, Danimarka, Hollanda, İsveç, Estonya ve İrlanda bulunuyor. Raporda bu durum, “alternatif gerçekliğin dolaşıma girerek algı oluşturması ve kamuoyunda etki yaratması ihtimalinin düşüklüğü” olarak değerlendiriliyor.

Türkiye medya özgürlüğünde sonuncu

Eğitim kalitesi ile ifade özgürlüğünün de karşılaştırıldığı endekste, Türkiye yine Balkan ülkeleriyle aynı klasmanda yer aldı.

Türkiye, eğitim kalitesi, medya özgürlüğü ve kamu güveni alanlarında Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek ve Karadağ ile birlikte son sıralarda yer aldı.

Makedonya medya okuryazarlığı alanında 352, kamu güvenliği alanında ise 10 üzerinden 3.7 puanla sonuncu.

Türkiye ise medya okuryazarlığı ve kamu güvenliği alanında sondan ikinci olurken, medya özgürlüğü konusunda 0 puanla sonuncu oldu.

Medya özgürlüğü alanındaki ölçümler Freedom House ile Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün raporlarına, eğitim konusundaki ölçümler de PISA’ya dayanıyor. Euronews, bu değerlendirmeye, raporlarda da yer alan, gazetecilerin tutukluluğu, hükümetin medya üzerindeki etkisi ve denetleyici kurumların iktidar yanlısı olması [RTÜK], medya kuruluşlarının kapatılması gibi sebeplerle ulaşıldığını yazdı.

TIKLAYIN - İsim İsim Hapis Gazeteciler

bia Medya Gözlem Raporu’na göre, 1 Ocak 2018'e 122 gazeteci ve medya çalışanı hapiste girdi.

Medya okuryazarlığında Finlandiya birinci

Medya okuryazarlığı konusunda en üst sırada, 100 üzerinden 76 puan alan Finlandiya bulunuyor. Raporda bu durum, Finlandiya’daki eğitimin kalitesine ve eleştirel düşüncenin teşvik edilmesine bağlanıyor.

Raporda/endekste, bir ülkenin sahte haberlere karşı direncinin o ülkenin eğitim kalitesiyle doğrudan bağlantılı olduğuna dikkat çekiliyor. Eğitim seviyesi yüksek kesimlerin radyo, televizyon ve internet gibi haber alma kaynaklarının farklı olduğu vurgulanıyor.

Raporda ayrıca, “yalan haberlerin, toplumdaki kutuplaştırmayı artırdığı ve güveni zedelediği” değerlendirmesi yapılıyor. (AS)