Fotoğraf: AA
Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın
“Rapordaki ihlaller, hakikati görünmez kılmak amacıyla hak bakış açısının tümüyle terk edildiğini endişe verici bir şekilde ortaya koyuyor.”
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 6 Şubat’taki Maraş merkezli depremler sonrasında meydana gelen hak ihlallerine dair raporunu açıkladı.
Rapor, TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin yazılı ve görsel basın, uzmanlık ve meslek örgütleri ile diğer insan hakları örgütlerinin yaptığı açıklama ve raporların taranmasıyla hazırlandı.
TİHV rapordaki değerlendirmesinde, deprem bölgesinde yürürlüğe konulan olağanüstü hale (OHAL) değindi:
“Siyasal iktidar, OHAL ilan etmek suretiyle, sosyal devletin yok oluşunun yol açtığı ağır krizin görünürlüğünü gizlemek istemektedir. OHAL ilanı, toplumun söz konusu krizi kendi dayanışmasıyla aşma çabasına yönelik bir darbe niteliğindedir. Yurttaşların yaşamını, sağlık ve esenliğini siyasal çıkarlar uğruna heba etmektir.”
Raporda, 6 – 27 Şubat 2023 arasında yaşanan insan hakları ihlalleri özeti şöyle sıralandı:
İşkence ve kötü muamele |
Raporda, OHAL ilanıyla gözaltın süresinin 7 güne çıkarılmasının işkence yasağı ihlalleri açısından risk oluşturduğu ifade edildi: “OHAL ilanı ve gözaltı süresinin uzatılmasından sonra deprem bölgesinden başta işkence yasağı ihlalleri olmak hak ihlali iddia ve haberlerinde bir artış görülmesi endişe verici. TİHV Dokümantasyon Merkezi’nin tespitlerine göre 9 ayrı olayda toplam 17 kişi işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı. 1 kişi yaşamını yitirdi, en az 10 kişi yaralandı. İki olayın dışında hepsi açık alanda meydana geldi. 4 olayda fail polis iken 3 olayda fail askerdi. 1 olayda fail hem polis hem askerdi. 1 olayda ise fail tespit edilemedi. 11 Şubat 2023 tarihinde Hatay’da gözaltına alınan Ahmet Güreşçi ve Sabri Güreşçi isimli iki kişi götürüldükleri Antınözü Jandarma karakolunda işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldı, Ahmet Güreşçi gözaltında tutulduğu sırada yaşamını yitirdi, Sabri Güreşçi yaralandı. |
Cezaevleri: Sağlıklı ve kesin bilgi alınamıyor |
“Cezaevleri zaten şeffaflıktan uzak, sivil toplumun, hak ve meslek örgütlerinin neredeyse hiçbir resmi bilgi alamadığı mekânlar iken depremlerle beraber bu durum daha da ağırlaşmıştı.” Depremin ilk günü Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü yaptığı açıklamayla deprem nedeniyle ölen ya da yaralanan mahpus olmadığını duyurdu. Ancak deprem sonucu cezaevlerinde hasar oluşup oluşmadığı, deprem anında ne gibi önlemler alındığı, deprem sonrası ortaya çıkan durum nedeniyle mahpusların ne gibi sorunlar yaşadığı ve bunların çözünü için ne gibi önlemler alındığı, deprem bölgesindeki cezaevlerinden sevk edilen mahpusların tam sayısı ve hangi cezaevlerine sevk edildikleri hakkında sağlıklı ve kesin bilgilere maalesef sahip değiliz. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST), 21 Şubat 2023 tarihinde Antep ve Maraş merkezli depremlerden en az 17 bin 600 mahpusun etkilendiğini açıkladı. Bu konulardaki yegâne güncel bilgi kaynağı mahpusların aile ve avukat görüşlerinde ya da telefonda yaptıkları anlatımlardır. Deprem bölgesindeki cezaevlerinde tutulan mahpusların yaşadığı en önemli sorunlardan biri depremden etkilenen yakınları hakkında haber alamamaktır. Mahpusların yakınları ile iletişime geçmelerini veya onları bu konuda bilgilendirilmelerini sağlayacak imkânlar henüz yaratılamamıştır. Ayrıca yakınlarını kaybeden mahpusların cenaze ve taziyelere katılmasına imkân verecek koşullar da sağlanamamıştır. |
(AS)