“Pandemi de idam cezasını durdurmadı”

* Fotoğraf: Sora Shimazaki / Pexels

Haberin Kürtçesi için tıklayın

Uluslararası Af Örgütü 2020 Ölüm Cezası Raporu bugün yayınlandı. Rapora göre, üst üste üç yıldır, son 10 yılda uygulanan ölüm cezalarının sayısı en düşük seviyede.

Ancak küresel çapta ölüm cezası uygulamalarında azalma eğilimi görülürken, bazı ülkelerde bu durumun aksi yaşandı.

Rapordan bilgiler

• Mısır’da, bir yılda uygulanan ölüm cezaları üç kat arttı.
• Çin, COVID-19 tedbirleriyle bağlantılı suçları bastırmak için ölüm cezası uyguladı.
• Önceki ABD yönetimi, 2020’nin yarısından az sürede 10 kişiye ölüm cezası uyguladı.
• İran, Mısır, Irak ve Suudi Arabistan 2020'de bilinen küresel infazların yüzde 88'den sorumlu.
• İran, Ortadoğu ve Kuzey Afrika kaydedilen tüm ölüm cezalarının yüzde 56'sından sorumlu.
• 2019’da ölüm cezası uygulayan ülkelerden Bahreyn, Belarus, Japonya, Pakistan, Singapur ve Sudan’da geçen yıl hiçbir infaz kaydedilmedi.
• 2020’de Çad ve ABD’nin Colorado eyaleti ölüm cezasını kaldırdı.
• Kazakistan uluslararası hukuk gereğince ölüm cezasını kaldırmayı taahhüt etti ve Barbados zorunlu ölüm cezasının kaldırılmasını öngören reform sürecini tamamladı.
• 2020’de ölüm cezası uygulamaya devam eden ülkelerden Mısır, bir önceki yıla göre yıllık infaz sayısını üçe katladı.
• COVID-19’u önleme tedbirlerini olumsuz etkileyecek suçların engelleneceğini açıklayan Çin ise en az bir erkeği bu kapsamdaki bir suçtan ölüm cezasına mahkum etti ve infaz gerçekleştirildi.
• ABD’de Trump yönetimi, 17 yıllık aranın ardından federal düzeyde infazlara devam etti ve altı aydan daha kısa bir süre içinde 10 kişinin ölüm cezasını uyguladı.
• Hindistan, Umman, Katar ve Tayvan da ölüm cezası uygulamayı sürdüren ülkelerden.

Raporda, 2020’de COVID-19’un yarattığı zorlukların 18 ülkeyi, ölüm cezası uygulamaktan alıkoymadığı ifade edildi.

Rapora göre ölüm cezası uygulamalarındaki azalma, uygulamalara devam eden bazı ülkelerde infazların sayısındaki azalmadan ve daha sınırlı ölçüde de pandemi nedeniyle ölüm cezası uygulamalarına ara verilmesinden kaynaklandı.

Ortadoğu ve Kuzey Afrika

Rapora göre, idam cezalarının yüzde 90’ı (Çin dışında) Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da uygulandı.

2020’de en çok idam cezası uygulayan ilk beş ülke sırasıyla şöyle: Çin (1000’den fazla), İran (en az 246), Mısır (en az 107), Irak (en az 45), Suudi Arabistan (27).

Bu beş ülkedeki idamlar, 2020’de tüm dünyada bilinen tüm infazların yüzde 88’ine karşılık geliyor.

Geçen yıl 16 kadın idam cezasıyla öldürüldü.

“Kayda geçen” en az 483 kişi

2020’de tüm dünyada en az 483 kişinin ölüm cezasının uygulandığı biliniyor (bu sayı, ölüm cezasıyla ilgili verileri devlet sırrı olarak saklayan veya sınırlı bilgilerin mevcut olduğu Çin, Kuzey Kore, Suriye ve Vietnam’ı kapsamıyor).

Bu sayılar Uluslararası Af Örgütü’nün son 10 yılda kaydettiği en düşük ölüm cezası sayıları.

2019’a kıyasla yüzde 26’lık bir azalmaya, 2015’te zirveye ulaşan 1634 ölüm cezası uygulamasına kıyasla ise yüzde 70’lik bir azalmaya tekabül ediyor.

“Pandemide hukuki destekten yoksun kaldılar”

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard konuya ilişkin yaptığı açıklamada, “Tüm dünya insanların hayatını COVID-19’dan korumanın yollarını bulmaya odaklanmışken bazı hükümetler ölüm cezasına başvurmak ve insanları her ne olursa olsun öldürmek için kaygı verici bir kararlılık sergiledi” dedi.

“En elverişli dönemlerde bile bu cezaya karşı mücadele etmek zorken, pandemi sürecinde ölüm cezasının uygulanmasını bekleyen insanlar, hukuki desteğe yüz yüze erişimden yoksun bırakıldı ve destek sunmak isteyen birçok kişi sağlık açısından önemli ve kaçınılmaz risklere girmek zorunda kaldı. Bu koşullarda ölüm cezasına başvurmak, insan haklarını hedef alan bilhassa ağır bir saldırıdır.

“Bu cezayı hâlâ kaldırmamış olan tüm ülkelerin liderlerine şu çağrıyı yapıyoruz: 2021, devlet eliyle gerçekleştirilen öldürmelere temelli son verilen yıl olsun.” (AS)

Uluslararası Af Örgütü 2020 Ölüm Cezası Raporu’yla ilgili açıklamaya buradan, raporun tamamına (İngilizce) buradan ulaşabilirsiniz.