Prof. Dr. Öztürk: Marmara için çevre koruma yasası şart

* Fotoğraf: AA

Başta Marmara Denizi olmak üzere, denizlerdeki müsilaj sorununun nedenlerinin araştırılarak gerekli önlemlerin alınması amacıyla kurulan TBMM Müsilaj Sorununu Araştırma Komisyonu AKP İstanbul Milletvekili Mustafa Demir başkanlığında dün (13 Ekim) toplandı.

Komisyon, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Üyesi Cengiz Günay, Prof. Dr. Taşkın Kavzoğlu, Prof. Dr. Bayram Öztürk ve Prof. Dr. Yeşim Büyükateş'in sunumlarını dinledi.

Toplantıda konuşan Prof. Dr. Öztürk, Marmara Denizi ile ilgili özel çevre koruma yasası çıkartılmasının şart olduğunu söylerken, Günay, Marmara'daki sanayi yoğunluğunun Orta Anadolu'ya kaydırılmasını önerdi. 

TIKLAYIN - "Marmara Denizi iyileşecek ama yardımımıza ihtiyacı var"

Öztürk: Sürpriz değil

Prof. Dr. Öztürk, müsilajın yeni bir mesele olmadığını ve dolayısıyla “partiler üstü bir durum” söz konusu olduğunu belirterek şunları söyledi:

“Müsilaj maddenin bir parçası. Temel iş ölçüm. Laboratuvar işi. Ölçmeden, araştırmadan mucize bir çözüm yok. Müsilaj sadece Marmara da değil Ege Denizi’nde de müsilaj var, Karadeniz’de de müsilaj var. 

“Birinci neden arıtma meselesi. Bunu daha önce tahmin edebilir miyiz, ederiz. Oksijen azalması sonucu balıkların ölümü. Geçen sene Marmara Denizi’nde bütün pinaların ölümü. Salya ve deniz anası çoğalmaları. Marmara denizi de alışılmış bir denizdir. Sorunları yeni değildir. Sürpriz hiç değildir.  

“Marmara denizi bizim yatak odamızdır. Mahrem yerimizdir. Bu ciddi bir iştir, bu ulusal güvenliğimizi ilgilendiren bir iştir. Erken uyarı şart. Uzaktan algılama şart. Bu işler parasız olmaz. Paraya ihtiyacımız var. Bizim Marmara Denizi ile ilgili özel çevre koruma yasası çıkartmamız gerekmektedir. Ulusal bir seferberlik ilan edelim diyorum. Bu tarihsel bir sorumluluktur. Sorun partiler üstüdür.”

Günay: Bütüncül yaklaşım gerekiyor 

TOBB Yönetim Kurulu Üyesi Günay ise, Marmara Bölgesi'ndeki sanayi yoğunluğunun Orta Anadolu'ya kaydırılmasını önererek şunları söyledi:

"Marmara Denizi’mizi müsilaj içinde görmek hepimizi üzüntüye boğuyor. Aslında müsilaj, geçmişten beri doğaya ve çevreye verdiğimiz zararların önemli sonuçlarından bir tanesi. Yapılan araştırmalara göre müsilajın tek bir sebebi yok. 

“İklim değişikliğinin etkisiyle birlikte artan sıcaklık, deniz suyundaki durağanlık, atıkların arıtılmadan yoğun şekilde denize deşarj edilmesi ve azot-fosfor artışı gibi pek çok etken söz konusu. Bununla birlikte, evsel ve endüstriyel atıkların etkisi yadsınamayacak boyutta. Dolayısıyla bu soruna bütüncül yaklaşım gerekiyor. 

"Yoğunlaşmayı Orta Anadolu'ya genişletmeliyiz" 

“Türkiye'nin en gelişmiş bölgesi olan Marmara Bölgesi'ndeki illerimiz, ülkemiz ekonomik büyüklüğünün yaklaşık yüzde 40’ını oluşturmakta. Yani bölge, Türkiye'nin ekonomik zenginliği açısından tetikleyici rol oynuyor. Sanayi Marmara Bölgesi’ne sıkışmış durumda. 

“Marmara Bölgesi'ndeki yoğunlaşmayı Orta Anadolu gibi yeni bölgelere genişletmemiz, Marmara Bölgesi'ni daha çok ileri teknoloji bölgesi olarak konumlandırmamız gerektiğinin altını çizmek istiyorum. 

TIKLAYIN - "İstanbul'un Marmara Denizi'ne kirlilik yükü yüzde 76"

"Biyolojik arıtma" 

“Orta Anadolu'da oluşturulacak yeni bölgenin ise lojistik altyapısıyla desteklenerek Mersin ve İskenderun limanlarına bağlanması, rekabetçiliğimiz açısından da önemli ölçüde rekabetimizi arttıracaktır. Ayrıca bölgedeki mevcut sanayi tesislerimizin çevresel dönüşümü, müsilaj sorununun çözümü için atılması gereken önemli adımlardan biridir. 

“Bu dönüşümün finansmanı için kamu kaynaklarını daha fazla çevreci, daha fazla yeşil üretimi destekleyen projelere tahsis etmeliyiz. Orta vadede ise arıtma sistemlerimizi ileri biyolojik arıtmaya dönüştürmemiz gerekmektedir."  

Kavzıoğlu: Erken uyarı sistemi kurulmalı 

Prof. Dr. Kavzoğlu da müsilajın yeni bir sorun olmadığını ve tekrar yaşanacağını kaydederek şunları anlattı:

“Bizim yaptığımız çalışmalarda ilk müsilajların yoğun başladığı yer, Gemlik Körfezi olarak görünüyor. Uzaydan aldığımız görüntülerde bunun öncesine de baktık. Nisan ayında da yani Gemlik Körfezi sanki bir başlangıç noktası gibi en baştan… 2007 yılında olmuştu, 2021’de oldu ve yine yaşayacağız, kaçınılmaz görünüyor. 

“Onun için Marmara Denizi'ndeki su kalitesini, meteorolojik verileri, su sıcaklığındaki değişimleri, birçok parametreyi uzaktan algılama teknolojilerini de içine katarak periyodik olarak ölçmek gerekiyor. Bununla ilgili bir erken uyarı sisteminin kurulması gerektiğine inanıyoruz bilim insanları olarak ve bu ekibin içerisinde her alandan bilim insanları olması gerekiyor. 

"Müsilaj hep vardı" 

“Toplanan verilerin de tüm bilim insanlarının erişimine açılması gerektiğini düşünüyoruz. Tüm deşarj noktalarına, sabit istasyonlardan kirlilik ölçümleri, verileri gerekiyor ki biz bununla da ilişki kuralım, sahada yaptığımız ölçümlerle kirliliği de modelleyebilelim. İlk müsilaj olayının tarihte kaydı 1729, Sanayi Devrimi’nden önce. Yani sanayi olmadan da müsilaj vardı, deniz kirliliği yokken de müsilaj vardı. 

“1729’daki müsilajın nedeni acaba kirlilik miydi? Olamaz, tek neden olamaz diye de akıllara güzel bir soru işareti. Bunu ben söylemiyorum, İtalyan bilim adamının makalesinde güzel bir tespittir. 1729’da müsilaj olmuşsa tek nedeni kirlilik değil. Birkaç nedenin bir araya gelmesiyle oluştuğunu da yaptığım tespitlerden, okumalardan arz etmek isterim.” 

(TP)