Rumlar 24 Sandelyeyi Türklere Bıraktı

Kıbrıs adasında yaklaşık yarım yüzyıldır devam eden siyasi sorun, çoğu zaman ilginç tablolar oluşturuyor. Bunlardan biri de Güney Kıbrıs'ta geçen pazar günü yapılan milletvekilliği genel seçimlerinde yaşandı.

1963'ten bu yana fiilen Rumların yönetiminde bulunan "Kıbrıs Cumhuriyeti"nin 80 üyeli parlamentosuna bu Pazar da (27 Mayıs 2001) 56 Rum vekil seçildi. Geriye kalan 24 sandalye ise Türklere ayrıldı.

Bu rakamlar tesadüfi seçilmiş değil. 1959-60 yıllarında imzalanan ve "Kıbrıs Cumhuriyeti"nin temelini oluşturan garanti ve İttifak Antlaşmaları ile Cumhuriyet Anayasası, yönetimde 7/3 oranında temsiliyeti öngörüyordu. Yani 7 Rum'a karşılık 3 Türk... Bu oran, iki toplumun nüfusu dikkate alınarak belirlenmişti.

Meclis önce 50 kişiydi

Paşpiskopos Makarios'un Cumhurbaşkanı, Dr. Fazıl Küçük'ün de Cumhurbaşkanı Muavini olduğu Kıbrıs Cumhuriyeti'nde iki ayrı tip meclis vardı. Bunlardan biri, Cemaat Meclisleri'ydi. Her iki toplumun genelde eğitim ve bazı iç sorunlarının ele alındığı Cemaat Meclisleri ayrı seçilirdi. Türk Cemaat Meclisi'nde Türkler, Rum Cemaat Meclisi'nde de Rumlar yer alıyordu.

Temsilciler Meclisi ise karmaydı. Rum ve Türkler 7/3 oranında temsil edilirdi. Temsilciler Meclisi, "Kıbrıs Cumhuriyeti"nin yasama organıydı.

1960 Anayasası'na göre Temsilciler Meclisi'nde sandalye sayısı 50'ydi. Meclis'te 35 Rum, 15 de Türk parlamenter görev yapıyordu. Ancak seçim sistemine göre seçmenler sadece kendi toplumlarının temsilcilerini seçiyordu. Türk seçmenlerin Rum, Rum seçmenlerin de Türk adaylara oy vermesi sözkonusu değildi.

Şimdi 80 sandalyeli parlamento var

Kıbrıs sorunu nedeniyle Türkler'in Temsilciler Meclisi'nde yer almaması, alt komisyonların oluşmasına engel teşkil ediyordu. Bu durumu aşmak isteyen Rumlar, Anayasa'da değişikliğe giderek meclisteki sandalye sayısını 80'e çıkardılar. Böylece parlamentodaki Rum vekil sayısı 56'ya çıktı. 24 sandalye ise Türkler için ayrılmış durumda...

Güney'deki Türkler oy veremiyor

"Kıbrıs Cumhuriyeti" Anayasası'nda yer alan bu hükümler, Güney Kıbrıs'ta yaşayan Kıbrıslı Türkleri de yakından ilgilendiriyor. Son seçim döneminde de bu konuda bazı girişimler ve tartışmalar yaşandı.

Yıllardır Güney'de yaşayan Kıbrıslı Türk İbrahim Aziz, son seçimlerde seçme hakkını kullanmak için mahkemeye başvurdu. Ancak seçime katılan Kıbrıslı Türk aday olmadığı için, Aziz'in bu hakkını kullanamayacağı hükme bağlandı.

Gözlemcilere göre bu başvurunun ardından konu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne götürülecek. Buradan çıkacak olumlu bir kararın ise kime, nasıl yarayacağına kesin yanıt verilemiyor. Bazı çevreler, bu girişimin Rum Yönetimi tarafından desteklendiğini belirterek, "Türkler de oy kullanabilir" şeklindeki bir kararın Rumlara Kıbrıs konusunda yeni avantajlar sağlayabileceğine işaret ediyor.

Klerides'in kızı kaybetti

Bu arada pazar günü yapılan ve komünist AKEL'in ilk kez birinci parti olduğu seçimlerde, Rum Yönetimi Başkanı Glafkos Klerides'in kızı Kety Klerides parlamento dışında kaldı.

Geçen dönem babasının eski partisi DİSİ'den Lefkoşa bölgesi milletvekili seçilen Kety Klerides, Türklerle yakınlaşmayı savunan görüşleriyle tanınıyordu. Sağ çizgideki DİSİ'de, Kety Klerides'in iki toplumlu temaslarla ilgili tavırlarına ve açıklamalarına sıcak bakılmıyordu.

(NA)