Şiddet, İstismar, Madde Bağımlılığı

Yeniden Sağlık ve Eğitim Derneği ile Caritas (Alman Katolik Yardım Örgütü) Türkiye şubesi işbirliğiyle düzenlenen araştırma için İstanbul'daki koruma merkezlerinde kalan 21 yaş altı ergenlerle, merkezlere gelişlerini takip eden ilk 24 saatten sonra yüz yüze görüşüldü.

Bu amaçla 163'ü erkek, 31'i kız 194 çocuğa ulaşıldı. Görüşülenlerin yüzde 63'ü 15 yaşın üzerindeydi ve yaklaşık yarısı dört yıldan uzun süredir sokakta yaşıyordu. Grupta madde kullanan oranı yüzde 78 çıktı.

İstismar öyküleri

Çocukların yüzde 72.8'inin aile üyelerinden biri tarafından fiziksel şiddet gördüğü, yüzde 66.9'unun ihmal edildiği ve yüzde 68.5'inin ise ailesinde onu tehdit eden ya da aşağılayan birisinin varlığı tespit edildi.

Kızların, erkeklere göre aile içinde bütün istismar biçimlerine daha fazla maruz kaldığı anlaşıldı.

Araştırmada istismar sonrası sokakta yaşayan çocukları beterinin beklediği vurgulandı: Sokaktaki çocukların yüzde 78.4'ü fiziksel şiddete, yüzde 35.6'sı da işkenceye uğramış. Çocukların yüzde 30.4'ü cinsel tacize, yüzde 10.8'i de tecavüze uğradığını belirtti.

Cinsel taciz riski, kızlarda daha fazla. Kızların yüzde 66.7'si tecavüze uğradığını söylüyor.

Erkeklerin yüzde 19.3'ü, kızların ise 21.6'sı okuma-yazma bilmiyor. Okuma-yazma bilenlerden yüzde 44.8'i ilkokul mezunu.

Madde kullananların yüzde 38.3'ünün bir cinsel taciz öyküsü var. Kullanmayanlarda ise oran yüzde 12.2. Bu bulgu, "cinsel istismara uğramanın olumsuz etkileriyle baş etmek için madde kullanımına yönelmeyle" açıklanabileceği gibi, ergenlerin maddenin etkisiyle daha riskli davranışlarda bulunuyor olduğunu da düşündürüyor.

Sokakta yaşayan çocukların yüzde 44.1'i Türkiye'nin doğu bölgelerinde doğup İstanbul'a gelmiş. İstanbul'da doğanlar ise ikinci sırayı alıyor. Güney bölgelerinde doğan çocuklar, yüzde 1.6'lık oranla en küçük grup.

38 bin bağımlı, 46 "sorumlu"!

Türkiye, tüm genelgelere, tebliğlere rağmen, madde bağımlısı çocuk sayısı bakımından dünya 'zirvesinde'. İstatistikler, Türkiye'de 38 bin madde bağımlısı çocuk olduğunu gösteriyor.

Bu rakam, Türkiye'yi "çocuk bağımlı sayısı" açısından dünya dördüncüsü yapıyor. 18 yaşından küçüklere tiner, bally benzeri uçucu madde satışı nedeniyle, yedi yılda tüm Türkiye'de hakkında işlem yapılan işyeri sayısı ise 46.

Emniyet Genel Müdürlüğü verilerine göre Kasım 2003 itibarıyla sokakta yaşayan çocuk sayısı 88 bin 313 oldu. Bunların yüzde 15'i 0-10, yüzde 85'i 11-18 yaş grubunda ve yüzde 44'ü ise madde bağımlısı.

Sokakta yaşayan ve özellikle uçucu madde bağımlısı çocukların durumu birçok kez Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine geldi. Hükümet, sivil toplum kuruluşları ve yerel yöneticiler sorunun çözümü için raporlar hazırladı.

İstanbul Valiliği 1997, Ankara Valiliği 2000'de 18 yaşından küçük çocuklara tiner, bally, derby gibi kimyevi maddelerin satışını yasakladı, aksini yapanlar için üç ila altı ay hapis cezası öngörüldü. Bu yasak 81 ilin valiliklerine bildirildi. Ama geçen yedi yılda sadece 46 işyeri hakkında cezai işlem yapıldı.(TI/EÜ)