Taliban başkent Kabil'e ilerliyor

Fotoğraf: AA/ Afganistanlılar Taliban'dan kaçmak için ülke içinde yer değiştiriyor. 

ABD ve NATO güçlerinin çekildiği Afganistan'da Taliban’ın başkent Kabil'e doğru hızlı ilerleyişi sürdürüyor. BBC, “ABD basınına konuşan bir yetkilinin Taliban'ın Kabil'e 11 kilometre uzaklıkta bulunan Çar Asyab bölgesine kadar geldiğini öne sürdüğünü" aktarırken, Deutsche Welle, yerel yetkililere dayandırdığı haberinde, Taliban'ın bu sabah Kabil'e yaklaşık 70 kilometre uzaklıktaki Logar vilayetinin yönetim merkezi Pul-i Alem'i de ele geçirdiği duyurdu.

TIKLAYIN- Afganistan Savaşı'nın 20 yılı: Bitmeyen keder

Reuters haber ajansı da ABD istihbaratına dayandırdığı haberinde Taliban'ın Kabil'i 30 gün içinde ablukaya alabileceğini ve 90 gün içinde de ele geçirebileceğini belirtmişti.

Ganhi halka seslendi

Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Ganhi ise bu sabah televizyondan halka açıklamalarda bulundu. Cumhurbaşkanı, “vatanı savunacağı”nı, askeri güçlerin harekete geçtiğini ve Afgan şehirlerini Taliban'dan korumaya çalışan askerlerin cesaretini takdir ettiğini söyledi.

Ganhi'nin açıklamaları Washington'un Kabil hükümetini ve Afgan ordusunu Taliban'a karşı direniş göstermemekle suçlamasının ardından geldi.

Pentagon açıklaması

"Siyasi ve askeri iradenin, Taliban'a direniş gösterme isteğinin olmaması endişe verici" diyen ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, Afgan askerlerinin direniş göstermeyeceğinin önceden tahmin edilmediğini ifade etti.

Kirby, Afgan ordusunun aslında Taliban ile karşılaştırıldığında donanım, eğitim ve askeri güç açısından üstün olduğunu ve kendine ait hava kuvvetlerinin bile bulunduğunu hatırlatarak "Ancak para ile insanların isteğini satın alamıyorsunuz" diye devam etti.

Ülkeden çıkışlar

Taliban’ın ilerleyişi sürerken, Afganistan'da görev yapanABD vatandaşlarının tahliyesine yardım etmek için ilk ABD askerleri Kabil'e ulaştı. ABD, vatandaşlarının tahliyesi için 3 bin asker yollayacağını duyurmuştu. İngiltere ise kendi vatandaşlarının ve İngiltere için çalışan yerli personelin ülkeden tahliyesi için 600 asker göndereceğini açıkladı.

İnsani durum

Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, ülkede yaşanan insani krize dikkat çekerek, “Afganistan kontrolden çıkıyor” dedi ve Taliban'a saldırılarına son vermesi ve müzakerelere dönmesi çağrısında bulundu.

Sivillere yönelik saldırıların uluslararası insani hukuku ihlali olduğunu ve savaş suçu teşkil ettiğini belirten Guterres, Taliban'ın kontrolü altındaki bölgelerde özellikle kadınların ve gazetecilerin hedef alınmasının ve insan haklarına yönelik ciddi kısıtlamaların "son derece rahatsız edici" olduğunu söyledi. Guterres, "Özellikle de Afgan kız çocukları ve kadınların zor kazanılmış haklarının ellerinden alındığına dair haberler görmek dehşet verici ve çok üzücü" diye konuştu.

TIKLAYIN- Kadın düşmanı Taliban'la ters noktamız çok!

Sorunun tüm taraflarını sivilleri korumak için daha fazlasını yapmaya çağıran Gutteres, “Bu, saldırıyı durdurmanın zamanıdır. Ciddi müzakerelere başlama zamanıdır. Uzun bir iç savaştan veya Afganistan'ın tecrit edilmesinden kaçınmanın tam zamanı” diye konuştu.

Guterres, sivillere yönelik saldırıların "savaş suçu" teşkil ettiğini de söyledi ve komşu ülkeleri sınırları açık tutmaya çağırdı. 

Kabillilerin pirinç ve diğer yiyeceklerin yanı sıra kendileri için ilkyardım stoğu yaptığı gelen haberler arasında. Yetkililer, elçiliklerdeki vize başvurularının on binlerce olduğunu söylüyor.

Bir BM yetkilisine göre, bu yıl 250 bini Mayıs'tan bu yana olmak üzere yaklaşık 400 bin sivil evlerini terk etmek zorunda kaldı.

Öte yandan Kanada hükümeti özellikle insan hakları aktivistleri ya da kadın liderler gibi durumu hassas olan kişilerden mülteci kabul etmeye çalışacaklarını açıkladı.

"NATO misyonu başarısız oldu"

Uluslararası güçlerin çekilmesi ile birlikte Afganistan'da şiddetin tırmanması, ülkede yıllarca süren NATO misyonunun da sorgulanmasına yol açıyor. Deutsche Welle’nin haberine göre Alman Ordusu'nun (Bundeswehr) eski generallerinden Hans-Lothar Domröse, "eğit, destek ver ve danışmanlık yap" şeklinde özetlenecek NATO misyonunun işlemediğini söyledi. NDR Info radyosuna konuşan Domröse, Afgan askerlerin iyi şekilde eğitildiği ve donatıldığı halde mevcut güç ve donanımını kullanmadığını da savundu. 2008 yılında bölgede görev yapan Uluslararası Afganistan Güvenlik Destek Kuvveti'nin (İSAF) komutanlığını yürüten Domröse, "Görünen o ki Afgan askerleri ne için savaştığını bilmiyor" dedi.

Afganistan'daki NATO misyonu, yaklaşık 20 yıl sonra geçen ay sona ermişti. ABD de, Afganistan'da konuşlu askerlerinin 31 Ağustos'a kadar çekilmesini planlıyor.

Kabil’deki bazı elçilikler, gizli evrakları ve dijital arşivleri, ülkeden çıkış sırasında fazlalık olmaması için yakmaya başladı.

En son olarak Taliban 1996'da yıllarca süren çatışmaların ardından Kabil'i ele geçirmişti.

Taliban, dönemin Afganistan lideri Muhammed Necibullah'ı idam etmiş, kadınların çalışması ve kız çocuklarının okula gitmesini yasaklamıştı.

TIKLAYIN -Afganistan: Taliban ilerledikçe zalimleşiyor 

BBC, Deutsche Welle, Guardian ve AA'dan derlendi.

(NÖ)