Tayvan’da Referandumda Evlilik Eşitliği Yasası Onaylanmadı
Tayvan’da 24 Kasım Cumartesi düzenlenen referandumda evlilik eşitliğinin yasalaşmasını öngören Medeni Kanun’da evliliğin bir “kadın ve erkek arasında” ibaresi yerine “çiftler veya iki taraf” olarak değiştirilmesi ve LGBTİ+ haklarında eşitlik için sunulan önergeler reddedildi.
Cinsiyet eşitliğini tanımayan gruplar, evlilik eşitliğinin reddi ve okullarda LGBTİ+ eğitimi verilmemesi yönünde üç önerge sundu.
LGBTİ+ grupları ise eşcinsel evliliklerde çocuklar üzerinde ebeveynlik yetkisi, evlat edinme, partnerlik ve miras eşitliği ve okullarda cinsiyet eşitliği ve LGBTİ+ hakları eğitiminin yasallaşması üzerine iki önerge sundu.
Referandum sonuçlarında cinsiyet eşitliğini tanıyan iki önerge yüzde 18 oy alırken cinsiyet eşitliğini tanımayan üç önerge, sonuçları belirleyici yüzde 25 oy kotasını aşıp yüzde 35 oyla referandumu kazandı.
Uluslararası Af Örgütü Tayvan direktörü Annie Huang referandum sonuçları için, “Tayvan’da insan hakları konusunda geriye dönük bir adım ancak sevgi ve eşitliğin kazanacağına inanıyorum” ifadesini kullandı.
Referandumdan önce İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden (HRW) araştırmacı Maya Wang Tayvan’ın LGBTİ+ hakları konusunda Asya’da öncü olduğunu belirtmişti.
Ne olmuştu?
Tayvan Anayasa Mahkemesi Mayıs 2017’de evlilik eşitliğinin “insan haklarının temellerinden olduğunu” belirtmiş ve evlilik eşitliğinin yasallaşması için hükümete iki senelik müddet tanımıştı.
Hükümet geçen sene referanduma gitme kotasını ülkenin yüzde 1.5’luk nüfusuna denk gelen 280 bin imzaya azaltmıştı.
24 Kasım’daki referandumu, mahkemenin kararını protesto eden, Tayvan nüfusunun yüzde 5’ini oluşturan Hristiyan gruplar organize etmişti.
Google ve Microsoft dahil olmak üzere Tayvan’ın en büyük 26 şirketi ve birçok ünlü evlilik eşitliği için desteklerini açıklamıştı.
27 Ekim’de “evlilik eşitliği” temasıyla düzenlenen Tayvan LGBTİ+ Onur Yürüyüşü’ne 100 bin kişi katılmıştı.
Referandum öncesi yapılan anketler neticesinde, toplumun yüzde 77’sinin evliliği “bir erkek ve bir kadın” arasında tanımladığı, 35 yaş altı kesimin yüzde 80’inin evlilik eşitliğini desteklediği, 45 yaş üstünün de yüzde 30’unun aynı fikirde olduğu bulgusuna varılmıştı.
Tayvan’ın ilk kadın devlet başkanı Tsai Ing-Wen’in 2016'da verdiği seçim vaatleri arasında evlilik eşitliğinin tanınması da bulunuyordu.
Bunun üzerine Wen’in başkanlığını yaptığı iktidar partisi Demokratik İlerici Parti (DPP) evlilik eşitliğinin önünü açacak bir kanun teklifi üzerinde çalışmaya başladı.
Medeni Kanun’un 972 No’lu maddesinde geçen evlenecek “kadın ve erkek” ibaresi yerine “çiftler veya iki taraf” şeklinde değiştirilip cinsiyet ayrımı gözetilmeyecekti.
Ancak gerekli yasal düzenlemeler yapılmayınca evlilik eşitliği yasallaşmamıştı.
Referandum sonuçları yasanın değişmesini zorunlu kılmasa da, mevcut hükümetten birçok politikacının 2020’de tekrar seçime katılacağı öngörüldüğünden ve iktidar partisi DPP’nin yerel seçimlerde birçok belediyeyi kaybetmesi üzerine devlet başkanı Tsai Ing-Wen’in parti başkanlığından istifa etmesi nedeniyle hükümetin toplumun görüşünü göz önünde bulundurarak hareket edeceği tönündeki tahminleri kuvvetlendiriyor.
Asya ülkelerinde evlilik eşitliğine doğru
Referandumda çoğunluk sağlansaydı Tayvan evlilik eşitliğinin yasalaştığı ilk Asya ülkesi olacaktı.
Bu eylül ayında Hindistan’ın Yüksek Mahkemesi, aynı cinsiyetten iki kişinin beraberliğini suç sayan 157 senelik bir yasayı kaldırdı.
Hong Kong’da evlilik eşitliği yasal olmasa da evlilik eşitliğinin olduğu ülkelerde evlenmiş eşcinsel çiftlerin Hong Kong’da yasal statüye sahip olduğu kararı verildi.
Tayland’da hükümet eşcinsel evliliği kabul eden bir yasa tasarısı üzerinde çalışıyor.
Timor Leste başbakanı Rui Maria de Araujo LGBTİ+ haklarının tanınması çağrısında bulunmuştu.
Evlilik eşitliğini tanıyan ülkeler
Hollanda (2000), Belçika (2003), İspanya (2005), Kanada (2005), Güney Afrika (2006), Norveç (2009), İsveç (2009), Arjantin (2010), İzlanda (2010), Danimarka (2012), Brezilya (2013), Uruguay (2013), Yeni Zelanda (2013), Fransa (2013), İngiltere (2013), Lüksemburg (2014), İskoçya (2014), İrlanda (2015), ABD (2015), Kolombiya (2016), Finlandiya (2017), Slovenya (2017), Meksika (bazı eyaletler). (LM/EKN)