Temel: Lazlar Asimilasyona Direnç Gösteremedi

"Çocuklara aksanları bozulmasın diye Lazca öğretmiyorlar. Ama çocukların aksanı yine de bozuk"

Laz Kolektif Hareketi Girişimi üyeleri avukat Ahmet Hulus Kırım, yazar Ali İhsan Aksamaz ve mali müşavir Erkan Temel'in girişimiyle "Laz Dili Enstitüsü" kurma çalışmaları başladı.

"Mücadele 19 yıl sekteye uğradı"

2006'da yayın hayatına başlayan kolhoba.org sitesinin kurucusu Erkan Temel, Laz dilin geliştirilmesi fikrinin ilk olarak 1992'de  oluştuğunu, ancak Bugün gazetesinin "Şimdi de Lazlar mı çıktı" söylemiyle provoke edildiğini söyledi.

Temel, aradan geçen 19 yıldan sonra, altı ay önce tekrar çalışmalara başladıklarını söyledi.

"Aslında bizim istediğimiz, asimilayon politikaları sonucunda dilini ve kimliğini unutmuş Laz halkını kolektif bir harekette bir araya getirmekti. 2011 Türkiyesi demokratikleşme aşamasında kendisini yeniden yapılandıracak ve halklarıyla bütünleşecek.

Laz halkı da buna dahil olmalıdır. Ancak altı aylık mücadelemizde Laz halkının kimlik mücadelesi vermeye mecali ve isteği olmadığını gördük."

"Lazların da ana diline sahip çıkması gerek"

Kolektif hareketin oluşturulamamasının enstitü kurmaya engel teşkil etmediğini söyleyen Temel, İstanbul Kürt Enstitüsü'nün kendilerine örnek teşkil ettiğini söyledi.

"Lazlar 'Vatandaşa Türkçe konuş' ve benzeri sistematik asimilasyonlara direnç gösteremedi. Çocuklara hala aksanları bozulmasın diye Lazca öğretilmez. Ama çocukların aksanı yine de bozuktur. Karadeniz coğrafyasında yaşayıp da düzgün bir aksan olması mümkün değildir.

Yine de ne kadar asimilasyon politikası olsa da önemli olan halkın kendi diline sahip çıkma mücadelesidir. Kürtler nasıl kendi dillerine sahip çıktılar. Lazların da çıkması gerekiyor.

Çünkü dil ve kimliği ayrı şeyler olarak göremeyiz. Ama bu bilinç gökten inmez aydınların teşvikiyle olur. İşte Enstitü de bu görevi üstlenecek."

"Lazca seçmeli ders olmalı"

Temel Enstitünün kurulması için öncelikle Laz dili ile ilgili bir envanter çıkarılması gerektiğini söylüyor.

"Ana dilin öncelikle mevcudunun muhafazası gerekiyor. 1929- 1976 arası dilbilimcilerin yaptığı sözlü Laz edebiyatını kapsayan Gürcü alfabesinde Lazca yazılmış dökümanlar var. Önce bunları Latin alfabesine çevirmeliyiz. Ardından halkın kullanıma sunmalıyız.

Sosyal devlet vatandaşa ana dilini öğretmek zorundadır. Lazcanın devlet eliyle müfredat kapsamında olması gerekiyor; bu dilin seçmeli öğretim dili olması insani bir taleptir"

Enstitü İstanbul'da kurulacak,  zamanla Laz halklarının yaşadığı bölgelere de ulaşmak hedefleniyor. (NV/ŞA)