TİHV ve İHD’den 2014’ün Hak İhlalleri

Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ile İnsan Hakları Derneği (İHD), İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin Birleşmiş Milletler’ce (BM) kabul edilişinin 66. yıldönümünde, bu yıl içerisinde meydana gelen hak ihlalleriyle ilgili açıklama yaptı.

Ankara’daki İHD Genel Merkez'inde yapılan basın toplantısında, başta maden ocaklarında olmak üzere yaşanan iş cinayetleri, Suriye ve Ortadoğu’da sürmekte olan savaş nedeniyle yaşanan kitlesel göçler ve sığınmacı sorunları, Kobanê direnişi ve bu direnişi sahiplenmeye çalışan toplumsal kesimlere yönelik gösterilere müdahale sırasında yaşanan polis şiddetinin bu yılın öne çıkan insan hakları sorunları olduğu ifade edildi.

Hak örgütlerinin açıklamasında, 2014’teki hak ihlalleri şu başlıklar altında açıklandı:

Yaşam hakkı

İHD ve TİHV Dokümantasyon Merkezleri’nin verilerine göre 1 Ocak - 8 Aralık arasında;

* İkisi Türkiyeli, biri Afganistanlı, biri Ukraynalı, biri de Rojavalı olmak üzere toplam beş kişi gözaltında yaşamını yitirdi.

* Kolluk güçlerinin yargısız infazı, dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle veya rastgele ateş açması sonucu 39 kişi yaşamını yitirdi, 61 kişi yaralandı.

* Kolluk kuvvetlerinin toplantı ve gösterilere müdahalesi sonucu 21 kişi yaşamını yitirdi.

* Köy korucuları tarafından beş kişi öldürüldü, 29 kişi de yaralandı.

* Zorunlu askerlik yaparken 35 kişi şüpheli biçimde yaşamını yitirdi.

* Nefret cinayetleri, ırkçı saldırılar ve linçler sonucu 11 kişi yaşamını yitirdi.

* Sınır bölgelerinde patlayan bomba, çatışmalardan seken kurşun, sınırı geçenlere açılan ateş gibi nedenlerle dördü çocuk 27 kişi yaşamını yitirdi, 8’i çocuk 85 kişi yaralandı.  

Kürt meselesi

İHD ve TİHV Dokümantasyon Merkezleri’nin verilerine göre; 

* 2014’te çözüm sürecinin varlığına rağmen, çatışmalar nedeniyle 16 kişi yaşamını yitirdi,  19 kişi de yaralandı.

* Kara mayınlarının patlaması sonucu üç kişi yaşamını yitirirdi, 11 kişi yaralandı.

* Son birkaç aydır KCK adıyla anılan soruşturmalar kapsamında yeniden tutuklamalar başladı.

* Anadil hakkının kullanımını, Kürt dilinin kullanımını yasal güvenceye alan yaşamsal değişiklikler yapılmadı.

* 2014 yılının ilk 11 ayında önceki yıllardan devam eden KCK davalarından 643 kişi tahliye edilirken, aynı dönemde toplam 2 bin 380 kişi gözaltına alındı, 377 kişi tutuklandı. Gözaltına alınmaların 1887’si, tutuklamaların 286’sı Eylül, Ekim ve Kasım aylarında yapıldı.

Düşünce, ifade ve inanç özgürlüğü

* Alevilerin eşit yurttaşlık hakkı talepleri karşılığını bulmadı.

* AİHM Büyük Dairesi’nin vicdani ret hakkının tanınması ile ilgili kararının gereği yerine getirilmedi.

* İfade özgürlüğünü sınırlayan yasa maddelerinden açılan davalar soncunda 181 kişiye toplam 239 yıl 4 ay 29 gün hapis cezası verildi. 54 kişi beraat etti.

* Sekiz yayın toplatıldı. 

* 30 Kasım’a kadar erişime engellenen internet sitesi sayısı 61 bin 780 oldu.

Toplantı ve gösteri özgürlüğü

TİHV Dokümantasyon Merkezinin verilerine göre yılın ilk 11 ayında;

* Kolluk güçlerinin toplantı ve gösterilere yönelik müdahaleler sonucu doğrudan veya dolaylı olarak toplam 21 kişi yaşamını yitirdi, 502 kişi yaralandı.

* 4 bin 201 kişi gözaltına alındı, 881 kişi tutuklandı.

İHD verilerine göre;

* 410’u çocuk, 8 bin 405 kişi gözaltına alındı, 68’si çocuk 803 kişi tutuklandı.

* Toplam 82 etkinlik yasaklandı. OHAL’in kaldırılmasından sonra ilk kez sokağa çıkma yasağı Kobanê eylemleri nedeniyle uygulandı.

Cezaevleri

* Kasım 2014 itibariyle cezaevlerinde toplam 154 bin 197 tutuklu/hükümlü/hükümözlü kişi bulunuyor.

* Cezaevlerindeki çocuk tutuklu/hükümlü/hükümözlü kişi sayısı 1984.

* 2014’te cezaevlerinde intihar iddiası, işkence ve kötü muamele, kaza, ihmal, hastalık, mahpuslar arası kavga nedenleriyle en az 38 kişi yaşamını yitirdi.

* Cezaevlerinde 581 hasta mahpustan 230’unun durumu ağır.

Çalışma yaşamı

* Tüm iş alanlarında iş cinayetleri sonucu en az 1723 işçi yaşamını yitirdi.

* Haklarını aradıkları ve sendikalaştıkları gerekçesiyle taşeron işçiler sık sık işten atıldılar. (AS)