Toplu Ulaşımda Tek Bilet Kandırmacası
Küresel Barış ve Adalet Koalisyonu'tan (Küresel BAK) Tayfun Mater, yönetici Baran Gündoğdu, hukukçu Ahmet Önder Taşkıran, emekli Cemil Serin, teknisyen Deniz Toktaş ve işçi Erhan Acar bianet'e, eski sistemle kent içinde sınırsız ulaşım aracı kullanırken, şimdi fazladan ücret ödeyerek, sınırlı ulaşım aracı kullandıklarını ve mağdur olduklarını söyleyerek yetkililerin duruma çözüm bulmasını talep ediyorlar.
Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜKODER) Başkanı Ali Er "İstanbul'da tek bilet projesinin uygulanabilmesi için teknik altyapı yok. Mağdur olan İstanbullu tepkisini sandığa yansıtmalı" dedi.
"Hiç '90 dakika içinde ikinci aracı bedavaya' kullanamadım"
Küresel BAK'tan Mater, "Verilen bilgiye göre örneğin farklı araçlarla Kadıköy'den Karaköy'e geçmek, ardından Beyazıt'a çıkmak, belki sonrasında Florya'ya gitmek tek biletle mümkün olabilecekti" diyor ama Mater 1 Temmuz tarihinden itibaren kent içi ulaşımda ikinci bir araca bedava aktarma yapamamış.
Mater, "Bilgisayar ana merkez sistemi kontrol edemiyor. Yani bu sistem kesinlikle işlemiyor. Etrafımda aynı sorundan muzdarip olan bir çok insan var" diyor.
"Vergisiz ulaşım"
Hukukçu Taşkıran, her gün Taksim-4.Levent arasında metroyu kullandığını söylüyor. "Belirli bir miktar para ödenerek doldurulan akbil karşılığında fatura alamamak, yaptığım işlemin vergisinin olmadığını fikrine kapılmama neden oluyor" diyor ve her gün binlerce insanın ödedikleri paranın nereye gittiğini bilmeyerek ulaşım araçlarını kullandıklarını ifade ediyor.
90 dakika içinde ücretsiz aktarmanın aynı hattaki araç için geçerli olmamasıysa Eroloğlu'na göre "faydası olmayan bir hizmet".
"Uygulama hiç bir işe yaramıyor"
"Her gün Doğancılar'dan Üsküdar'a kadar otobüsle 1,25 YTL yerine, 80 YKr ödüyorum. Ayrıca vapura da 45 YKr ücret ödüyorum. Buraya kadar her şey yolunda ama kullanmak zorunda kaldığım üçüncü bir araca mesela finükülere indirimsiz bilet ücreti ödüyorum. Yani bir bilet daha alıyorum ve uygulama hiçbir işe yaramıyor" diyen işçi Acar, bedava aktarmanın İstanbul gibi büyük bir kentte ikiden fazla aracı kapsaması gerektiğini savunuyor.
İETT'ye şikayet dilekçesi
Yönetici Gündoğdu, Yakacık'ta yaşıyor, ancak iş yeri Taksim'de. "Yakacık-Taksim arasında her gün ikişer defa üçer araç kullanmak zorunda olduğunu ifade eden Gündoğdu, Mavi Akbil eskiden hem sınırsız hem de 85 YTL'ydi. Şimdi hem 100 YTL hem de sınırsız değil" diyerek uygulamayla mağdur edildiğini söylüyor.
İETT'ye şikâyet dilekçesi yazan Gündoğdu, eski sisteme dönülmesini talep ediyor.
"Tek başına mücadele yeterli değil"
Telekomünikasyon teknisyeni Toktaş, işi gereği gün içinde birden fazla ulaşım aracı kullanmak durumunda olduğunu, yeni uygulamayla cebinden fazladan paranın çıkmasının haksızlık olduğunu belirtiyor.
"İETT'den yetkilileri arayarak bir ay boyunca yeni sistemle 200 bilet kullanma hakkımız olduğunu öğrendik. Kabaca bir hesapla günde sadece altı araç kullanabiliyoruz. Eskiden sınırsız sayıda araç kullanabiliyorken şimdi ayın ortasında tekrar fazladan para vermek can sıkıcı."
Toktaş, "Uygulamayla sadece halk otobüsüne de biner olduk. Ama hiçbir avantajımız yok. İBB 'devrim yaptık' diyor ama tek bilet uygulaması kandırmaca" diyor.
Toktaş durumu çevresindeki diğer mağdurlarla birlikte protesto ettiklerini hatta İETT'ye konuyla ilgili faks göndererek uygulamanın iptalini istediklerini belirtiyor ama çok umutlu değil: "Birkaç kişinin faks göndermesi, şikayetçi olması yeterli değil. Medya da konuya aynı hassasiyetle yaklaşmalı. Milyonlarca insan mağdur."
Avukat Er: Mağduriyetin hesabı siyasi iradeyle sorulmalı
"Tek bilet" uygulamasının henüz hayata geçmediğini söyleyen Er, "Çünkü tek bilet uygulamasına geçilecek teknik alt yapı yok" diyor.
İBB'nin de serbest piyasa ekonomisiyle hareket edip projeleri bu şekilde hazırladığını söyleyen Er, "insanlar mağduriyetlerinin hesabını sandık başında göstermeliler" dedi.
"Aslında tek bilet uygulaması içerik olarak doğru bir uygulama. Ama altyapı yok. Siyasi iktidar ve yerel yönetimler insanları sömürmeden kaynakları doğru ve zamanında kullanmalı."
"Otomobilin tekelleşmediği ulaşım istiyorum"
Emekli Serin, hayatının yaşadığı mahallede geçtiğini, ulaşım ve trafik yüzünden başka bir yere gitmekten kaygı duyduğunu ifade etti.
"Anadolu yakasına geçmek benim için çoğu zaman kabus. Akbil kullanmadığım gibi sağlıksız işleyen toplu ulaşımı da kullanamıyorum. Deniz ulaşım araçlarının ve raylı sistemin yaygın olduğu, otomobilin tekelleşmediği bir ulaşım istiyorum. Ayrıca üçüncü köprü planlarına da karşıyım."
Tek bilet uygulaması nedir?
İBB, İstanbul'daki tüm toplu taşıma araçlarında tek bilet uygulamasını 1 Temmuz'da başlattı. Uygulamaya göre, İETT, İstanbul Deniz Otobüsleri (İDO) şehir hatları vapurları, deniz motorları, banliyö trenleri ve özel halk otobüslerinde Mavi Akbil geçerli.
Tek bilet sisteminde uygulanacak günlük, haftalık, 15 günlük ve aylık mavi akbil fiyatları yüzde 16 ile 24 oranında zamlandı.
Amaç toplu taşımaya özendirmek mi değil mi?
Uygulama öncesinde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş Saraçhane'deki İBB binasında düzenlediği basın toplantısıyla "Tek Bilet Akbil" uygulaması tanıtmış ve İstanbulluların hızlı ve ucuz yolculuk yapabilmeleri ve özel araçlarının yerine toplu taşıma araçlarını kullanmalarını sağlamak amacıyla böyle bir uygulama başlattıklarını söylemişti.
Topbaş, gazetecilerin Akbil ücretlerine yapılan zamma ilişkin sorusuna şöyle yanıt vermişti: Zam değil, yeni düzenleme. Hatlardaki farklılıklar yüzünden bunu yapmak zorundaydık. Vatandaşlarımız bu sistem sayesinde yüzde 35-60 oranında daha ucuz seyahat edecekler.
Trafikte azalma olacağını ve uygulamayla mevcut hatların kısalacağını savunan Topbaş İstanbulluların, Mavi Akbil'le yapılacak her kontörlü geçişten sonra doksan dakika içinde binecekleri ikinci araca ücret ödemeyeceklerini belirtmişti. (EZÖ/KÖ)