Tyana Antik Kenti'nde 4. yüzyıla ait kilise ortaya çıkarıldı

Fotoğraflar: Abdullah Özkul /A.A

Niğde'nin Kemerhisar'da Tyana Antik Kenti'nde devam eden kazı çalışmalarında 4. yüzyıla ait sekizgen planlı kilise bulundu.

Tyana Antik Kenti'nde 19 yıl önce başlatılan kazı çalışmaları devam ediyor. Kazılarda, 4. yüzyıla ait olduğu değerlendirilen ve Anadolu'da örneğine az rastlanan sekizgen planlı kilise ile sikkeler bulundu.

Kazı heyeti başkanı ve Aksaray Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Osman Doğanay, Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, Tyana Antik Kenti'ndeki kazı çalışmalarının 2001 yılında İtalyan bir ekipçe başlatıldığını söyledi.

Bu yıl kazı çalışmalarının Cumhurbaşkanlığı kararıyla devam ettiğini belirten Doğanay, pandemi nedeniyle çalışmaların bazı kısıtlamalarda dönüşümlü olarak daha küçük ekiple devam ettiklerini aktardı.

"Kapadokya'da bu boyutta tek örnek"

Doğanay, çalışmalarda Tyana Antik Kenti'nin tarihlendirilmesinde önemli yer tutan sikkeler bulduklarını anlattı:

"Sikkelerin milattan sonra 4. yüzyılın başlarına ait olduğunu düşünüyoruz. Böylelikle sur duvarlarının, su kemerlerinin yapım tarihiyle ilgili elimizde bir kanıt oldu. Özellikle bizim dönemde başlayan kazıların en önemli buluntusu sekizgen planlı kilise. Anadolu'da çok az sayıda örnekleri var. Kapadokya bölgesinde bu boyutta tek örnek.

"Kilisenin tarihlendirilmesi konusunda bazı tereddütlerimiz vardı, tahmin edebiliyorduk ama burada bulduğumuz sikkeler sayesinde kilisenin milattan sonra 4. yüzyıla yapıldığını teyit etmiş olduk."

Tyana Antik Kenti için su kemerleri, havuz ve Roma hamamının önemli yapılar olduğuna dikkati çeken Doğanay, kentin geçmişinin de 4 bin yıl öncesine dayandığını söyledi.

Doğanay, kentin İç Anadolu Bölgesi'ni Mezopotamya Havzası'na ve Akdeniz kıyılarına bağlayan Gülek geçidinin tam ağzında bulunduğu için 4 bin yıl boyunca kesintisiz iskan gördüğünü belirtti.

Tyana Antik Kent hakkında

Kemerhisar Belediyesi'nin web sayfasında antik kent özetle şöyle anlatılıyor:

Kemerhisar’da yürürken dikkatli olun çünkü ayaklarınızın altında geçmişin izlerini taşıyan büyük bir dünya var.Herhangi bir yerde toprağı kazın,yüzlerce yıllık saklı bir tarihe ulaşırsınız.İşte amacımızda bu; Kemerhisar’ın gizli almış tarihi katmanlarına ulaşmak,bu kayıp hazinenin katmanlarını birlikte gün yüzüne çıkarmak…

Gülek Geçidi’nin Kapadokya’ya açıldığı bölgedeki yüzlerce yıllık tarihe sahip belde Genç Hitit ve Romalılar döneminde ön plana çıkmıştır.Niğde il merkezinin 24 km güneyinde,bor ilçe merkezine 8 km uzakıkta ve Bahçeli Beldesiyle iç içe durumdadır.Bu antik kente birçok isim verildi.

Tuvana dendi,Tyana dendi,Kilisehisar dendi. Bu tarihi kent,ilk olarak M.Ö. 6030’lu yıllarda Köşk Höyük’te yazılan lahitlerden de anlaşılacağı gibi Cilalı Taş Devri’ne kadar giden bir tarihçeyle karşılıyor bizi.Kent daha sonrada, M.Ö. 1200’lü yıllarda II. Hitit İmparatorluğunun hükümet merkezi olarak çıkıyor karşımıza,İlk kent kültürü oluşumu,yönetsel kavramların ortaya çıkması Hititler döneminde gerçekleşmiş,önemli bir ticaret merkezi olmaya başlamış,doğu ile batı arasında geçiş noktası olmasından dolayı sürekli gündemde kaldı.

Öyle ki; tarihin en eski ve en güvenli güzergahı olan Kral Yolu,M.Ö. 5.yüzyılda Efes-Tyana ve Sinop-Tyana arasında yeniden inşa edilir.Bu özelliğiyle Tyana,Pers İmparatorluğu Kralı I.Darius zamanında Efes ile Perslerin güçlü kenti Persopolis arasında köprü vazifesi görmüştür.Tarihi Kral Yolu’nun başlangıcı olmasıyla birlikte dünyanın ilk posta teşkilatı da Tyana’da kurulur. Kral Yolu büyük imparatorluk boyunca Efes’ten Persepolis’e kadar hızlı ulaşımı kolaylaştırmak için yaptı.

Antik Yunan kentlerinin Asur ve Pers kentleri ile ticareti sağlamak için Kral Yolu’nun son durağı Tyana’dan başlayan Şark Yolu güzergahıoluşturulmuş,Asurların batıdaki son sınır komşusu Tyana’ya Kral Yolu ile ulaşan ticari ve kültürel değerler,Şark Yolu ile Doğu’nun kalbi Persapolis’e kadar ulaşmıştır.

İlk çağlarda ise Kral ve Şark Yolu'na alternatif Avrupa'dan Çin'e güçlü bir güzergah inşa edilmek istenmiş bu yüzden günümüze kadar ulaşan tarihi İpek Yolu oluşturulmuştur.İpek Yolu'nun Kral Yolu'nda kesiştiği tek yerin Tyana olması, tarih için Kemerhisar'ın ne kadar vazgeçilmez olduğunun göstergesi.

(EMK)