Van’da Seçim: "Sessiz Bir 7 Haziran Yaşanıyor"

24 Haziran’a iki gün kaldı. Adayların ve partilerin çalışmaları devam ediyor. Esnaf ziyaretleri, halk buluşmaları, TV programları, büyük mitingler… Bütün partilerin mitinglerinde ciddi bir kalabalık topladıkları görülüyor. Denklemde İYİ Parti ve Saadet Partisi (SP) “Ben de varım” derken engellemelere rağmen Halkların Demokratik Partisi (HDP) kilit noktada duruyor… Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Sivas’ın doğusunda psikolojik eşiği aşarken gri alanda toplanan Adalet ve Kalkınma Partili (AKP) seçmenin ne yapacağı merak konusu.

Mevcut denklemde güçlü liderlerin varlığı ve muhalefetin yeni söylemleri öne çıkıyor. Bu da sürprizlerin yaşanabileceği ihtimalini güçlendiriyor. Bu süreçte AKP yeni bir söylem kurmakta zorlanırken bu durum, gri alanı daha da büyütüyor. Olağanüstü Hal (OHAL) koşullarında fikir beyan etmeyen bir seçmen de söz konusu. Dolayısıyla anket şirketleri de en büyük sürprizi yaşayabilir. Ama büyük kentlerdeki atmosfer, 25 Haziran sabahı için ciddi ipuçları veriyor. Özellikle kendi bölgelerinde pilot il olarak görülen şehirlerin nabzı tutulduğunda, bunun daha iyi anlaşılacağı kesin. Bu kentlerden biri de şüphesiz Van.

Van’da seçim büroları

Van denildiğinde ilk akla gelen şey, Van Gölü ve Ahdamar Adası. Ama kültürel değerleri ve tarihi mirasıyla Van, Urartulardan bu yana birçok medeniyete beşiklik yapmış bir kent. Bugün Van jeo – stratejik konumuyla Ortadoğu pazarının tam ortasında yer alarak ciddi bir ekonomik potansiyel de taşıyor. Van’da genç ve dinamik bir nüfus var, yaş ortalaması 20 civarında. Buna karşın işsizlik Van’ında bitmeyen çilesi.

Van’da yaşam iki caddede olabildiğince akıyor, birbirini dikey kesen Cumhuriyet ve Maraş caddeleri. İranlı turistlerin azalmasından dolayı esnaf dertli. Yine de caddelerde yoğun bir kalabalık var. Cumhuriyet Caddesi’nin ortasında yıllardır bitirilmeyen AVM binasının tenhalığı seçim müzikleriyle bozulmuş. AKP ve MHP seçim büroları, yıllardır açılmayan City Van AVM’nin tam altında, yan yana. Seçim müzikleri birbirine karışıyor. Seçim bürolarında sükunet hali var. HDP’nin seçim bürosu ise Beşyol Meydanı’na doğru biraz daha ötede. 24 Haziran yaklaştıkça HDP merkez seçim bürosunun içinde ve dışında kalabalık artmış durumda.

“HDP oy oranını arttırır”

Vanlılar, 24 Haziran seçimlerinin kritik olduğu konusunda hem fikir. Hem fikir oldukları bir diğer konu da seçim atmosferinin olmadığı.

Bunu bir öğretmen şöyle anlatıyor: “Seçim havası yok. Diğer seçimlere benzemiyor bu seçim. Ben de etkinliklere katılmak isterdim. Ama koşullar uygun değil. Yine de Van halkı kararlı, HDP büyük bir sonuç alır. Bence sessiz bir 7 Haziran var.”

Bu süreçte genel sessizliği, HDP’nin gençlik şölenleri ve mahallelerde halk buluşmaları bozuyor. Halaylar uzayıp gidiyor, Demirtaş sloganları öne çıkıyor.

Van’da en kararlı seçmenin HDP’li seçmen olduğu söylenebilir. HDP’nin genel potansiyeli yüzde 75 civarında. Tabii gözler AKP’li seçmenlerin üzerinde. Bu anlamda diğer seçimlere nazaran AKP’li seçmen daha çok kırılgan durumda. Çünkü Van’da 16 yıldır devam eden kronik sorunlar, tutulmayan sözler, kayyumlar, artan genç işsizlik, son siyasal süreç vb. parametreler seçmen tercihi üzerinde etkili. Vanlı gazeteci Bekir Güneş, HDP’nin 24 Haziran’da oy oranını daha da arttıracağını belirterek “Van’da bu seçimde özellikle Demirtaş’ın haksız şekilde cezaevinde olması ve KHK’larla belediyelere kayyum atanması seçmen üzerinde ciddi bir etki yaratıyor. Önceki seçimlerden en önemli farkı da bu. Belki kemikleşmiş AKP oyu sabit kalacak; ama ortada kararsızlar gerçeği de var. Kararsızlar son yaşananları göz ardı etmeyeceklerdir” diyor.

AKP’li seçmenin tercihi ne olur?

Van’da seçmen, Kürt sorunun konusunda verilen mesajlara önem veriyor. Bu anlamda AKP’nin “Kürt sorunu yok” çıkışı, Demirtaş’ın tutukluluğu, kayyum uygulamaları, ekonomik kriz ve çelişkili söylemler AKP’li seçmende rahatsız yaratıyor. Özellikle AKP’nin MHP ile birlikte hareketi etmesi, AKP’ye oy veren Kürt seçmen için adeta bardağı taşıran damla gibi. Bu nedenle Van’da AKP seçmenin nasıl bir eğilim göstereceği en çok tartışılan ve merak edilen konulardan.

Gazeteci Güneş Van’da AKP’li seçmenin ikiye ayrıldığını belirterek şöyle devam ediyor: “Birincisi, rantçı kesim. İkincisi, mütedeyyin kesim. Birinci kesim mevcut rantlarının ellerinden gitmesini istemeyecekler. Ama AKP’li mütedeyyin kesimin tercihleri değişebilir. Bu kesim HDP’ye oy vermezse bile AKP’ye oy vereceklerini de zannetmiyorum. Belki de Saadet Partisi (SP) ve İYİ Parti’yi tercih edebilirler.”

Dolayısıyla Van’da AKP’li seçmenin önünde boykot seçeneği de var. Bununla birlikte ciddi oranda AKP’li seçmenin HDP’ye kayacağına da kesin gözüyle bakılıyor; ama oran vermek zor, çünkü sürprizlerle dolu bir süreç.

Aynı şekilde SP de mütedeyyin tabanı kendi tabanı olarak değerlendirip AKP’den kendilerine ciddi bir kaymanın olacağı görüşünde. SP, kimi AKP’li seçmen açısından bir seçenek olarak öne çıkıyor. Çünkü SP ön plana çıktıkça, seçmen nezdinde AKP’ye yönelik olumsuz algı da genişliyor. Bu süreçte CHP de ziyaretlerini yoğunlaştırmış durumda. Oylarında artış kaydedip kaydedemeyecekleri tam bir muamma. Bunun yanında her ne kadar ciddi bir varlık göstermese de Van’da bir kısım küskün MHP’linin İYİ Parti etrafında toplanması da ihtimal dahilinde.

CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce, Beşyol Meydanı’nda kalabalık bir mitinge imza attı. Her ne kadar Başbakan Binali Yıldırım’ın Van mitingi fazlasıyla sönük geçse de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Beşyol Meydanı’ndaki mitinginin daha kalabalık olduğu söylenebilir. Buna karşın HDP seçim büroları dışında bir sessizlik hakim. Seçmene doğrudan ulaşabildiği için saha hakimiyeti HDP’nin elinde. Bu anlamda psikolojik ve moral üstünlüğünün HDP’de olduğunu söyleyebiliriz. Bu atmosfer içinde HDP’nin 23 Haziran’da Beşyol Meydanı’nda gerçekleştireceği Van final mitingi merakla bekleniyor.

Van’da 50 bin seçmen taşınacak

Van’da 8 milletvekili için 2042 sandıkta toplam 637 bin 867 seçmen oy kullanacak. Bu seçimde sandık güvenliği ve sandıkların taşınması siyasi partilerin en çok üzerinde durduğu konular.

Sandıkların taşınması uygulamasından Van’da 50 bin civarında seçmen etkilenecek. HDP Van il örgütü, bu uygulamanın tamamen HDP’li seçmeni hedef aldığını belirterek seçmenlerin taşınması konusunda her türlü hazırlığı yaptıklarını ifade ediyor. Bunun yanında sandık görevlisi ve müşahitler noktasında da tedbirler alınmış durumda.

Bu şartlar altında her halükarda HDP’nin 6 milletvekili çıkaracağına kesin gözüyle bakılıyor. Ama 7 milletvekili de gayet mümkün. Özellikle SP’nin AKP’den oy koparması ve CHP’nin oylarında meydana gelebilecek küçük bir artış bütün dengeleri değiştirebilir. Şimdi Van’da herkesin temel arzusu, seçimlerin demokratik zeminde hoşgörü ortamında geçmesi.

Van’da önceki seçimlerde ne oldu?

2014 Yerel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) yüzde 53,1 oy oranıyla Van Büyük Şehir Belediyesi başta olmak üzere 13 ilçeden 12’sini kazandı. Sonraki süreçte Demokratik Bölgeler Partisi’ne (DBP) geçen bütün belediyelere 2016 yılında kayyum atandı. AKP ise yüzde 42,1’lik oy oranıyla iki belediye kazandı.

7 Haziran 2015 genel seçimlerinde HDP yüzde 74,82 oy oranıyla 8 milletvekilinden 7’sini Meclis’e gönderdi. AKP ise yüzde 19,38 ile 1 milletvekilini Meclis’e taşıyabildi.

1 Kasım 2015’te tekrarlanan genel seçimlerinde ise HDP, yüzde 64, 3’lük oy oranıyla 6 Milletvekili Meclis’e gönderirken AKP, yüzde 30,1 ile 2 milletvekili çıkarabildi. (İG/HK)