WHOdan Anne-Çocuk Ölümlerini Önleme Planı

Her yıl, 10.6 milyon çocuk 5 yaşını göremeden, yarım milyon kadın da doğum sırasında ölüyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) 7 Nisan Dünya Sağlık Günü'nde açıklanan 2005 yılı raporuna göre, yüz milyonlarca kadın ve çocuk, hayatlarını kurtaracak gerekli sağlık korumasından yoksun olduğu için ölüyor. Rapor, bu ölümlerin anahtar nitelikte bazı müdahalelerle ve "sürekli sağlık koruması" yaklaşımıyla önlenebileceğini söylüyor.

WHO'nun son verilerine göre, her yıl yaklaşık 530 bin kadın gebelik veya doğum sırasında ölüyor. Üç milyondan fazla bebek ölü doğuyor, dört milyondan fazla bebek, ilk günlerinde ya da ilk haftalarında ölüyor. 5 yaşını göremeden ölen çocukların toplam sayısı 10.6 milyon.

Her yıl 18 milyondan fazla kürtaj operasyonu, gerekli eğitimden yoksun kişilerce ya da minimum tıbbi standartlardan yoksun olarak gerçekleştiriliyor. Sonuçta, 68 bin kadın bu nedenle ölüyor.

Rapora göre, bu ölümlerin yüzde 90'ı altı nedene bağlı:

* Akut yeni doğum koşulları: Ağırlıkla erken doğum, doğum sırasında asfeksi (nefes kesilmesi) ve doğum enfeksiyonları (%37)

* Alt solunum yolları enfeksiyonları, ağırlıkla zatürree (%19)

* İshal (%18)

* Sıtma (%8)

* Kızamık (%4)

* HIV/AIDS (%3)

Çözüm zor değil

WHO, bu ölümleri önlemenin zor olmadığını söylüyor. Mevcut sağlık koruması yollarının devreye sokulmasıyla, bu ölümler önlenebilir. Üstelik, bu yöntemler maddi olarak karşılanabilir, basit ve etkili yöntemler.

* Ağız yoluyla rehidrasyon tedavisi

* Antibiyotikler

* Sıtma ilaçları ve sinek kovar malzemelerle kaplanmış cibinlikler

* A vitamini ve diğer mikrobesinler

* Anne sütünün, bağışıklamanın ve hem doğum hem de doğum sonrasında nitelikli sağlık korumasının özendirilmesi

Rapor ayrıca, gebelik sürecinden doğuma, sonra da çocukluk yıllarına kadar uzanan bir "sürekli sağlık koruması" yaklaşımının vazgeçilmez olduğunu söylüyor. Özellikle annelere yönelik programlarla çocuk sağlığı programlarının birbirinden ayrılmasının yarattığı riske dikkat çeken rapor, bir çok yeni doğan bebeğin, "bu aradaki boşluğa düşüp öldüğünü" belirtiyor.

Kaynak sorunu

Birleşmiş Milletler Milenyum Kalkınma Programı'ndaki hedeflerden biri, anne ve çocuk ölümlerinin sayısını, 2015 yılına kadar, dörtte bire düşürmek. Örgüt, önerdiği çözümlerin bu amaca ulaşmada önemli bir aşama olacağını söylüyor.

En sorunlu 75 ülkenin toplam kamu sağlığı harcamaları, yılda 97 milyar dolar. Örgüt, bu miktara önümüzdeki on yıl boyunca, her yıl 9 milyar dolar eklenmesi gerektiğini söylüyor.

Ölüm yine yoksulları vuruyor

Rapora göre, yılda 136 milyon doğumun gerçekleştiği tahmin ediliyor. Az gelişmiş ülkelerdeki kadınların üçte ikisinden daha azı, en az gelişmiş ülkelerdeki kadınlarınsa yalnızca üçte biri, eğitimli bir görevliyle birlikte doğum yapabiliyor.

Birçok ülkede, birçok kadın ve çocuk en temel sağlık hizmetlerinden, hayatta kalmak için en gerekli sağlık ödeneklerinden yoksun bırakılıyor. Kentli zenginler yeterli sağlık korumasına erişebilirken, nüfusun büyük çoğunluğu bundan yoksun kalıyor.

Bu dışarıda bırakılma da, en çok kadınlarla çocukları vuruyor. Raporda şöyle deniyor:

"Yoksul ya da kadın olmak ayrımcılık nedeni oluyor. Çoğunlukla da suistimalle, ihmalle ve yetersiz tedaviyle sonuçlanıyor. Sağlık çalışanları genellikle kadınların cahil olduğunu düşünüyor. Kadınlara sunulan sağlık hizmeti, zamansız, etkisiz, yanıt vermeyen ve ayrımcı nitelikte." (TK)