Yeni Anayasada Savaş Zararlarının Tazmini
Meclis Anayasa Uzlaşma Komisyonu'nda Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Batman Milletvekili Ayla Akat’ın başkanlığında yapılan toplantıda, partinin “Özel Hükümler” bölümünde yer almasını istediği şu önerileri tartışıldı:
“Savaş Zararlarının Tespiti ve Tazmini İle İlgili Önlemler”, “Romanlara Yönelik Özel Önlemler” ve “Azınlık Vakıfları Mülkiyet Hakları Ve Malların İadesiyle İlgili Hüküm.”
BDP’nin “Savaş tazminatı” ile ilgili maddede şu hükmün yeni anayasada yer alması talep edildi:
“Savaşın zararlarının saptanması, savaş yüzünden yerinden edilenlerin geri dönüşü ve ekonomik açıdan desteklenmesi, tahrip edilen yaşam alanlarının ve mayınlanan tarım arazilerinin iyileştirilmesi, zararların telafisi ve tazmini için bir meclis komisyonu kurulur.”
“Komisyonun çalışma biçimi, oluşturuluşu, sivil toplumun katılımı tazmin telafi ve tespit yöntemleri ile bütçeden ayrılacak fon yasa ile düzenlenir.”
Gazetelerdeki haberlere göre, BDP’nin “Romanlara Yönelik Özel Önlemler” başlığı altında da “Roman yurttaşların hayat standartlarının yükseltilmesi, ayrımcılığın sosyal kültürel ve ekonomik alandaki izlerinin silinmesini” talep edildi.
Ayla Akat, Romanlarla ilgili Avrupa’da benzer özel hükümlerden esinlenerek düzenleme istediklerini söyledi.
“Mevcut kanunlar mağduriyet yaratıyor”
Madde önerileri, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ve Milliyetçi Hareket Partisi’nden (MHP) milletvekillerinin itirazlarıyla karşılaştı.
“Savaş Zararlarının Tespiti ve Tazmini İle İlgili Önlemler” başlığına yapılan itirazlara Akat şu cevabı verdi:
“Mevcut kanun yetersiz. İnsanları mağdur ediyor, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) davaların sayısını azaltmaya gidilmesi için yazılmış bir kanun. Bizim teklifimiz, ilerideki gelişmelere göre savaş zararlarının tanzim edilmesine yarayacak.”
Planlama ve çevre maddeleri
Meclis Haber’in haberine göre, komisyonda ayrıca CHP ve BDP'nin, ''Planlama'', ''Ekonomik, Sosyal ve Çevre Konseyi'' ile ''Kamu Maliyesinin İlkeleri'' başlıklı ortak madde önerileri ele alındı.
Ayrıca, BDP'nin, ''Merkezi Planlama Örgütü'', ''Türkiye İstatistik Kurumu'', ''Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası'', ''Mali Sistemi Düzenleyici Kurumlar'', ''Denetim'', ''Enerji Politikaları'' ve ''Kooperatifler'' başlıklı madde önerisi görüşüldü.
CHP ve BDP'nin ortak madde önerileri şöyle:
* Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma, plana bağlı olarak gerçekleştirilecek. Kalkınma planları, gelecek kuşakları düşünerek sürdürülebilir kalkınmayı sağlamayı, doğal varlık ve kaynakların yenilenebilir niteliğini korumayı, sektör ve bölgelerin birbiriyle uyum içinde gelişmesini, gelir ve zenginliklerin adil, hakça bölüşümünü, sosyal ve kültürel politikaların ekonomi politikası ile eş güdümünü, yaşam ve çevre kalitesinin korunmasını, geliştirilmesini teşvik etmeyi amaçlayacak. Bu amaçların gerçekleşmesini sağlayan teşkilatı kurmak devletin görevi olacak.
* Ekonomik, Sosyal ve Çevre Konseyi, ekonomik ve sosyal politika ile çevre alanında danışma ve uyumdan sorumlu organ olacak. Bu konularda hazırlanan kanun tasarı ve teklifleri, tüzük ve yönetmelikler ile kalkınma planları, yıllık programlara ilişkin olarak TBMM ya da Bakanlar Kurulu'na bunların talebi üzerine veya kendiliğinden görüş bildirecek.
* Konsey, hazırladığı raporları TBMM'ye, Bakanlar Kurulu'na ve kamuoyuna sunacak.
* Konseyin kuruluşu ve çalışma usulleri, saydamlık ve özerklik ilkelerine uygun olarak kanunla düzenlenecek.
* Kamu gelirlerinin toplanması ve kamu harcamaları; etkililik, yararlılık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerine dayanacak. Kamu adına toplanan her türlü gelir ve kamu adına yapılan her türlü harcama, kamuoyunun bilgisine ve TBMM'nin denetime açık olacak. (AS)