Yeni Bir Başlangıcın Eşiğinde Bolivya

6 Haziran'da Carlos Mesa'nın istifa ettiğini açıklaması Bolivya'da bir sonuç değil, yeni bir başlangıcın ifadesiydi. Başkentin meydanlarını dolduran ve polisin gaz bombalı saldırısına rağmen Meclis kuşatmasını sürdüren muhalifler, Mesa'nın istifasından sonra süresiz genel grev ve blokaj kararı alarak beklemeye başladılar.

23 gün önce çok uluslu şirketlerden alınan vergilerin artırılması, Kurucu Anayasa organlarının oluşturulması talepleriyle başlayan genel grev yeni bir aşamaya geldi. Bundan sonra neler olabilir?

Birincisi kendisine sunulan başkanlık teklifini reddeden MAS (Movimiento Al Socialismo) lideri Evo Morales, 2007 Ağustos seçimlerinde halkın isteğiyle iktidara geçmeyi hedefliyor, eğer Parlamento geçici bir başkan atamayıp erken seçim kararı alırsa da MAS'ın beklentileri karşılığını bulmuş olacak. Bolivya Merkez İsçiler Sendikası (COB) , gazın ulusallaştırılması ve bir an önce Kururcu Anayasa'nın oluşturulmasını talep ederken, etnisite temelli bir örgütlenme yaratan Felipe Quispe şimdilik eylemlere destek vermekle yetiniyor. Parlamento Başkanı Hormigo Vaca Diez. Parlamentodaki 190 milletvekilinden 154'ünün desteğini aldığını belirterek başkan olabileceğini ima etti. Diez'in başkan olması demek yoksul doğu bölgeleriyle özerklik talep eden zengin Santa Cruz arasında bir iç savaşa neden olabilir, kaldı ki Diez'in açıklamasının hemen ardından halk hükümeti çağrısı yapan muhalifler, Diez'in başkan olmasının iç savaşa neden olacağı uyarısını da yapmışlardı. ABD'nin desteğini alan işadamı ve bir nevi geleceğin neo-liberal başkan adayı olarak lanse edilen Jorge Querigo'nun adaylığı ise yalnızca ABD'nin bir ütopyası; kaldı ki Bolivya'ya doğrudan müdahale etmekten kaçınan ABD, kontrolün Arjantin ve Brezilya tarafından sağlanmasına daha sıcak bakıyor.

Bolivya'nın geleceği

1825'ten bugüne kadar 190 askeri darbe yasayan ülkede ordu için ayrı bir paragraf açmak gerekiyor. 2003'teki ayaklanma sırasında doğrudan taraf olan ordu bu kez gelişmeleri izlemekle yetiniyor, zaten 2005 ayaklanmasının daha az kanlı olmasının nedeni de ordunun gelişmeleri izlemekle yetinmesiyle açıklanabilir, ama yine de, sokakları dolduran muhalifler de parlamentodaki sağcı milletvekilleri de askeri bir darbenin olasılığından bahsediyor. Bolivya'da yeni bir askeri darbe demek tıpkı ABD'nin yeni Latin Amerika planında öngördüğü üzere, muhalif hareketleri daha da radikalleştirmekten başka bir anlam ifade etmeyecek. Parlamento'nun muhaliflerin gazın ulusallaştırılması beklentisine uyması halinde, çok uluslu şirketlere ödeyeceği tazminatla birlikte, Brezilya ve Arjantin'in müdahalesiyle karşılaşma olasılığı da var. Bilindiği gibi Fransız, Brezilya, İspanyol, İngiliz, Arjantin ve Kanada şirketlerinden oluşan ortak konsorsiyum içerisinde Brezilyalı Petrobas ve Arjantin şirketi Repsol'ün etkinliği daha fazla.

Bolivya çözüm arıyor, 8 Haziran itibariyle ülkenin yüzde 70'i blokaj altında. Ülkeye girmek de ülke içinde gezmek de sorun. Parlamento toplantı yapmak yerine muhaliflerin sakinleşmesini bekliyor, kilisenin ve Papanın sükunet çağrısına kimsenin aldırış ettiği yok, alınacak herhangi bir karar Bolivya'da yeni bir başlangıca neden olacak. Devrim, karşı devrim ya da askeri darbe ya da geçici bir başkanda uzlaşmak, sonucu değiştirmeyecek. Bolivya'da her an her şey değişebilir. (NK/TK)