"Başkalarının Acısına Bakma"nın "Ev Yapımı" Hali

Fotoğraf: Ferid Demirel / bianet

25. kuruluş yılını geride bırakan Mask-Kara Tiyatrosu yeni sezonda “Ev Yapımı” adlı oyunla izleyicinin karşısına çıktı. Oyunun yazarı Şenay Tanrıvermiş. Hülya Karakaş yönettiği oyunda Ebru Üstüntaş, Makbule Meyzinoglu, Ayşenur Nuhoğlu ve Mert İşcan ile birlikte rol alıyor. 28 Eylül’de Şişli Cemil Candaş Kültür Merkezi’nde dünya prömiyerini yapılan “Ev Yapımı” oyunu, şimdiye kadar İstanbul Aksaray’daki Su Gösteri Sanatları Merkezi, Ankara Cüneyt Gökçer Sahnesi, Milas Belediyesi Toplantı Salonu’nda, İzmir’de ve başka pek çok yerde sahnelendi.

Bu oyun ile Şenay Tanrıvermiş, Tiyatro Gazetesi tarafından verilen 5. Tiyatro Ödülleri’nde Yılın Yazar Ödülünü almaya hak kazandı. 

Oyun Seda, Müge ve Zahide adlı üç kadının, burjuva sınıfına mensup üç kadının, Cumartesi Annelerinin eylemlerine, kadın cinayetlerine, kadın emeğinin sömürülmesine karşı tutum alıp almamak konusunda yaşadıkları ikircikli ruh halini irdeliyor.

Cumartesi Annelerinin eylemi hayatları alışveriş, ev partileri, tatil gibi konular etrafında süregiden bu üç kadını bir şekilde etkilemiş, ancak kadınlar konforlu yaşamları ile vicdanları arasında bir tercih yapmak zorunda kaldığında işin içinden çıkamaz hale gelmişlerdir.

Yürüttükleri tartışma sonucunda, çocukları kaybettirilen Cumartesi Annelerine destek vermek için kimseye çaktırmadan evde toplanıp “Ev Yapımı” bir eylem yapmayı planlarlar. Bunu da gelenekselleşmiş bir gün formunda tasarlarlar.

Yasaklanmadığı ve izin verildiği müddetçe, her cumartesi günü Galatasaray Meydan’ında oturan Cumartesi Anneleri’ni İstiklal Caddesi’ne gezmeye gelen binlerce, on binlerce insan görmekte. Eylem yapılan yerin önünden geçen bu binler arasında eylemle ilgili çok değişik düşüncelere ve duygulara, tepkilere sahip insanlar oluyor elbette. "Ev Yapımı" oyunu bu kalabalık topluluk içerisindeki bir kesime seyircinin yüzünü çeviriyor.  

Bunlar bir yandan yaşadıkları “konforlu” hayatı bırakmak istemiyorlar ama diğer yandan ise çocukları kaybettirilen, çocuklarının bir mezarının olması gibi çok insani bir talebi olan Cumartesi Anneleri’nin yanında olmak istiyorlar. 

Oyun böylesi ikircikli bir ruh haline sahip insanların dünyasına odaklanır. Bu ikircikli ruh hali bazen “üst perdeden bir karşı koyuşa", bazen Cumartesi Anneleri’nin eylem yapma nedenini değil de eylemin kendisini sorgulamaya götürüyor. “Hem onlar niye orada oturuyorlar ki?” sözü bu düşüncenin vücut bulmuş hali oluyor.

“Ev Yapımı” oyunu elbette sadece Cumartesi Anneleri’nin eylemine değil, kadın cinayetlerine, kadın emeğinin sömürülmesine, erkek şiddetine ve kadınların yaşadığı diğer sorunlara da göndermeleri içeriyor.

“Fotoğraflar, ayrıcalıklı kesimlerin ve hayatlarını emniyet altına almış olanların görmezlikten gelmeyi tercih edebileceği konuları 'gerçek' (ya da 'daha gerçek') kılmanın bir vasıtasıdır” der Başkalarının Acısına Bakmak adlı kitabında Susan Sontag.

700’lü haftalarını geride bırakan Cumartesi Anneleri’nin eylemi, Sontag’ın belirttiği gibi “ayrıcalıklı kesimlerin ve hayatlarını emniyet altına almış olanların görmezlikten gelmeyi tercih edebileceği” bir konuyu gerçek kılmakla birlikte yine Sontag’ın aynı kitapta belirttiği gibi, bu “fotoğraf” her kişide farklı etkilere yol açabiliyor.

Bu etki, 700. haftadaki eylemleri yasaklandıktan sonra, onları “terörün sözcüsü” olmakla suçlayan hükümet yetkililerinin şahsında somutlaşan etkiye benzer olabilir iken, insan hak ve hukukunu savunanlar üzerinde yarattığı gibi bir etki de olabilir.

Ya da “Ev Yapımı” eyleme kalkışan bu üç kadında somutlaşan bir etkiye de yol açabilir.

Oyunun yakın zamandaki programı şöyle: 

20/12/2018 Perşembe Saat 20:00 Konak / İzmir
21/12/2018 Cuma Saat 20:00 Konak / İzmir
22/12/2018 Cumartesi Saat 20:00 Konak / İzmir

(FD)

* Fotoğraflar: Ferid Demirel / bianet