Bob Dylan'ı, Ruhi Su'yu, Can Yücel'i "Esen Yel Bilir”
2016 Nobel Edebiyat Ödülü Bob Dylan’a verildi. 13 Ekim’de yapılan açıklamada Nobel Akademisi gerekçede "Amerikan şarkı geleneğine yeni ve şiirsel bir ifade tarzı getirdi" diyordu. Nobel tercihi ilk başta bir şaşkınlık yarattı çünkü edebiyat ödülü müzisyen yönüyle bilinen bir isme verilmişti. Ardından Dylan’ın şarkı sözlerinin edebi değeri üzerine yapılan yorumlarla aslında isabetli bir seçim olduğu konuşulur oldu. Ödülün ardından bugün 75 yaşında olan Dylan yeniden gündem oldu. Aslında birçoğumuz için 60’lı yıllarda muhalif duruşu ile zirveye çıkmıştı. 70’lerin ortalarından 90’lara kadar süren arayış dönemini es geçersek her zaman “derdi” olan, “sözü” olan bir sanatçı oldu.
Nobel ödülü gerekçesine ek yapmak gerek muhalif ve politik dönemlerindeki eserleriyle dünyanın değişik coğrafyalarında bir çok insanı etkilemiş bir sanatçıdır Bob Dylan…
Bunlardan biri Derya Bengi’nin bianet’teki söyleşide hatırlattığı üzere Ruhi Su’dur. “Blowin in the Wind”i Türkçe söylemiş Ruhi Su, şiiri Türkçeleştiren ise Sabahattin Eyüboğlu.
Ve Can Yücel
Can Yücel'in sesinden.
Murat Meriç ekliyor:
“Sadece Elvis tarafından değil, dünyanın her yerinde farklı dillerde pek çok şarkıcı ve toplulukça söylendi bu şarkı; Türkçe de bu dillerden biri. Ruhi Su, Sabahattin Eyüboğlu’nun çevirisiyle ve saz eşliğinde söyledi “Blowin’ in the Wind”i. Farklı bir çeviri, Can Yücel tarafından yapıldı ve “Her Boydan / Dünya Şiirlerinden Seçmeler” adıyla yayımlanan, 1959 tarihli derlemeyle okuyucuya ulaştı. Bilgesu Erenus ve Sevinç Eratalay, şarkıyı, bu çeviriyi baz alarak Türkçe söyledi.”
Sabahattin Eyüboğlu çevirisi
Esen Yel Bilir
Ne kadar yol aldı bu insan, kimbilir
Daha ne kadar yolu var
Bu beyaz güvercin kıyıya varmadan
Ne dağlar, denizler aşacak
Bu toplar, ne zaman susacak, kimbilir
Bunları kime sormalı
Esen yel bilir, esen yel bunu
Esen yellere sor bunu.
Esen yel bilir dost, esen yel bunu
Esen yellere sor bunu.
("Beydağı'nın Başı" albümünün 11. Parçası)
Can Yücel çevirisi
Cevabı Esen Rüzgarda
daha kaç köyden sürülsün insan
adam oluncaya dek?
daha kaç derya dolaşsın martı
bulsam diye bir tünek?
daha kaç toptan atılsın gülle
harp toptan kalkıncaya dek?
cevabı, dostum, rüzgârda bunun,
cevabı esen rüzgârda.
daha kaç yıl kök salsın ağaç
bahar açıncaya dek?
daha kaç yıl kök söksün bu halk
yerin bulsun diye hak?
daha kaç aydın ışığı görüp
görmezlikten gelecek?
cevabı, dostum, rüzgârda bunun,
cevabı esen rüzgârda.
daha kaç can canından geçecek
cana yetinceye dek?
daha kaç el boş açılsın göğe
göğermedikçe yürek?
daha kaç teller kopsun sazlardan
bu ses duyuluncaya dek?
cevabı, dostum, rüzgârda bunun,
cevabı esen rüzgârda.
(HK)