Hazırlık Önce Evde, Panik Yok
"Depreme hazırlık evde başlar. Afet sonrasında hayati öneme sahip 'altın saatler' vardır. Bu saatlerde, insanların kendi hazırlıkları ön plana çıkar. Evimizde, okulumuzda, işyerimizde yapmamız gerekenleri bilmeliyiz. Paniği geride bırakmalı, gereksiz ölüm ve yaralanmaların önüne geçmeliyiz."
Afet yönetiminin "zararı azaltmak", "hazırlık", "müdahale" ve "iyileştirme" aşamaları olduğunu anlatan Kadıoğlu, en çok zararı azaltmak aşamasını önemsiyor, "Önemli olan insanlar enkaz altında kalmadan tedbir almaktır, hazırlıktır" diyor.
Bütün bunların sağlanabilmesi için de çalışmalarını İTÜ Rektörlüğü bünyesindeki Afet Yönetim Merkezi'nde eğitmen olarak sürdürüyor. Bu merkezde yerel yöneticilerden üst düzey yetkililere, özel şirketlerden kamu kuruluşları personeline kadar çok sayıda kişiye eğitim veriliyor. Merkez bünyesinde Amerika'da yayımlanan afet yönetim kitapları Türkiye'ye adapte ediliyor.
Hedefte, Eylül ayında sivil toplum örgütü temsilcilerinin ücretsiz eğitimi var, ve bir de "Afet Yönetimi Lisans Üstü Programı"nın hayata geçirilmesi.
Kadıoğlu, bianet'in sorularını yanıtladı:
"Afet Yönetimi"ni tanımlar mısınız?
Afet yönetiminin, "zararı azaltmak", "hazırlık", "müdahale" ve "iyileştirme" aşamaları vardır. Biz bu aşamaların dördüne de önem veriyoruz ama, "zarar azaltma" aşaması biraz daha öne çıkıyor.
Biz daha çok, insanlar deprem olduğunda enkaz altında kalmasın diye tedbir almanın yararına inanıyoruz. Önemli olan budur, hazırlıktır. Bu amaçla, tüm bireylerin ve kurulların birlikte çalışmasını öngörüyoruz. Bu amaçla bireylerin kendilerinden başlaması gerekir.
Afete hazırlık ve altın saatler
Afete hazırlık evde başlar aslında. Valiliğin bir çok arama kurtarma timi olabilir ama, afetlerin altın saatleri vardır ve bu altın saatlerde insanların kendi hazırlıkları ön plana çıkıyor. İnsanlara en başta, bir deprem anında nasıl davranması gerektiğini öğretmek lazım. Üç yıl geçti, insanlarımız hala deprem anında yapması gerekenleri bilmiyor. Evimizde, okulumuzda, işyerimizde yapacaklarımızı bilmeliyiz. Panik bizim için geride kalmalı. Gereksiz ölümlerin ve yaralanmaların önüne geçilmeli. Bütün bu panik, insanların ne yapacağını bilmemesinden kaynaklanıyor.
Afet Yönetim Merkezi ne zaman kuruldu?
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ), Afet Yönetimi konularındaki çalışmalarına 1999 yılında Marmara bölgesinde meydana gelen 17 Ağustos, Kocaeli ve 12 Kasım, Düzce depremlerinden sonra başladı.
Çalışmalar sonunda, İTÜ Rektörlüğü'ne bağlı çalışan bir eğitim ve araştırma birimi "Afet Yönetim Merkezi" kuruldu. Bu merkez, İstanbul Teknik Üniversitesi, Başbakanlık Kriz Yönetim Genel Müdürlüğü ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Ulusal Afet Yönetim Kurumu (FEMA) arasındaki ACHIEVE (A Cooperative Hazard Impact reduction Effort Via Education) Afet Yönetimi Eğitim Projesi kapsamında planlandı.
Amacınız ve hedefleriniz nelerdir?
Afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması konularında toplumun genelini eğitmeyi hedefliyoruz. Bunun için öncelikle bizler eğitim aldık. İlk aşamada, 30 öğretim üyemiz FEMA eğitmenlerinden ders aldı.
Eğitimlerimiz halen sürüyor. Sonra, acil durum yönetimi ile ilgili kamu yöneticileri ve yerel yöneticileri eğitmeye başladık. Özel sektör ve halka yönelik çalışmalarımız da sürüyor. Merkezimiz ulusal ve uluslar arası düzeyde eğitim seminerleri ve kursları düzenliyor, araştırma projeleri yürütüyor.
Faaliyetlerinizi özetler misiniz?
Eğitimcilerimiz, aldıkları eğitimleri başvuran kişi ve kuruluşlara aktarıyor. Daha önce Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Marmara Araştırma Enstitüsü gibi kuruluşlara birer haftalık eğitimler verdik. Başvuru olursa, belediyeler ya da başka kurumlar için de eğitim programı düzenleyebiliriz.
Sivil Toplum Örgütlerine Eğitim
Eylül ayında, sivil toplum örgütleri temsilcilerine "Afet Yönetimi Temel İlkeleri Kursu" vermeyi hedefliyoruz. İTÜ Maslak Kampusu'nde düzenlenecek kursla, afet yönetiminin temel ilkelerini üç günde aktarmaya çalışacağız. Kurs ücretsiz olacak ve ders notlarını biz temin edeceğiz. Üç günün sonunda katılımcılara sertifikalarını da vereceğiz. Tek şartımız, derslere devam edilmesi.
Sivil toplum örgütü temsilcileri de bu bilgileri bizden alıp kendi kuruluşlarına aktarırlarsa, afetlere hazırlık konusunda Türkiye daha iyi yerlere varabilir. Bilgilerimizi topluma bu şekilde daha hızlı ve kolay yayabiliriz.
Türkiye'de herkes arama kurtarma eğitimleri peşinde. Ancak kimse olayın nasıl yönetileceğini bilemiyor. Bizim bu eğitimdeki amacımız, afet yönetiminin tüm ilkelerini aktarmak. Bu bir bütün. Bir tarafı eksik kaldığında, afetlerde başarılı olma şansımız çok azalır.
"Afet Yönetimi Lisans Üstü Programı"
Üniversitemiz, dünyada afet yönetimi konusunda eğitim veren ilk üç üniversiteden birisi olan Oklahama State Üniversitesi'yle (OSU) birlikte "Acil Durum Yönetimi Telsiz Yüksek Lisans Programı"nı başlatıyor.
Ancak vurgulanması gereken, Afet Yönetim Merkezi'nin Türkiye'de ilk kez gerçekleştirdiği bir uygulama: Acil Durum Yönetimi Telsiz Yüksek Lisans Programı.
Türkiye'de ilk kez profesyonel olarak eğitilmiş acil durum yetiştiricileri yetiştirmeyi amaçlıyoruz. Program ile, Türkiye'deki herhangi bir üniversite mezunu herhangi bir kişi, 4 milyar lira ile Amerikalı hocaların eğitiminde bir yıl içinde yeni bir meslek sahibi olabilecek. Tüm şirketleri ve holdinglerin böyle yöneticilere ihtiyacı var. Afetlere hazırlık yapacak, riski azaltacak yöneticiler gerekiyor.
Programa 2002-2003 eğitim yılında kabul edilecek öğrenciler, hem İTÜ hem de OSU diploması almaya hak kazanıyor. İkinci öğretim olarak planlandığı için ücretli. Bu programın ücreti 7.5 milyar lira. Ancak rektörlüğümüz bunun 3.5 milyar lirasını bulduğu bir sponsordan tahsil ediyor. Kayıtlar, 2 Eylül'e kadar devam ediyor.
Yayınlarınızdan bahseder misiniz?
Amerika'daki afetlerle ilgili yayınları Türkiye'ye adapte ettik. "Afetler nasıl planlanır, risk azaltma işlemleri nasıl yapılır, zarar nasıl azaltılır, afet tatbikatı nedir?" gibi konuları içeren 14 kitabımız var. Bunlar ayrıntılı ve önemli bilgiler içeriyor.
Bu kitaplara yayınevlerinden ulaşabilir miyiz?
Kitapları İTÜ Geliştirme Vakfı'ndan satın almak gerekiyor. Bunun için vakfın Vakıfbank'taki hesabına "Afet Yönetim Merkezi Yayınları" için para yatırmak ve Afet Yönet Merkezi'ne banka dekontu ile başvurmak gerekiyor.
Peki ya projeleriniz?
"Acil Durum Yönetimi Programı"
Ayrıca, İçişleri Bakanlığı ile yürüttüğümüz dört proje var. İlki, "Ulusal Acil Durum Yönetimi, Eğitim ve Tatbikat Programı". Bu program dahilinde iki yüzden fazla yerel yöneticiyi eğittik. Eğitimin hedef kitlesi, valiler, vali yardımcıları, kaymakamlar, büyükşehir ve il-ilçe belediye başkanları ile acil durum yönetiminde görevli il yöneticileri idi. Bu kişileri, 5 günlük eğitime tabi tuttuk.
Amacımız, afetlere hazırlıklı toplumları oluşturmak ve afet sonrası iyileştirme sürecini hızlı bir biçimde yürürlüğe koymak üzere eğitimli yöneticilerin yetiştirilmesiydi.
"Acil Durum Yönetim Organizasyonu Modeli Projesi".
"Türkiye Şartlarına Uygun 'Acil Durum Yönetim Organizasyonu Modeli Araştırması' Projesi" ile amacımız, dünyadaki diğer başarılı uygulamaları inceleyerek ulusal ve yerel düzeyde bir acil durum yönetimi yapısı oluşturmaya katkı sağlamaktı. Türkiye'de kamu kuruluşlarının ve kurumların yeniden organize edilmesi gerekiyor. Afete, afet öncesindeki çalışmalarla hazırlıklı olmalıyız. Bunun için biz de Başbakanlık Strateji Daire Başkanlığı için böyle bir çalışma yaptık.
"İtfaiye Teşkilatının Yeniden Yapılandırılması"
Türkiye'de itfaiye hizmetlerinde örgütlenme yapısı itibariyle bazı problemler yaşanıyordu. Teşkilat yeterli donanıma sahip değildi, teşkilatlar arası koordinasyon sağlanamamıştı, yetişmiş eleman sorunu vardı, kurtarma hizmetleri ile yeterli düzeyde işbirliği sağlanamamıştı...Bu sorunların giderilmesi amacıyla "İtfaiye Teşkilatının Yeniden Yapılandırılması Projesi"ni örgütledik.
Uluslar arası toplantılar yaptık, dünyadaki itfaiye teşkilatının nasıl yapılandırıldığını inceledik, Türkiye için özgün model önerileri geliştirdik.
"Ulusal Uzaktan Algılama Sistemi, Coğrafi Bilgi Sistemi Bazlı Veri Tabanı ve Afet Yönetimi Odaklı Kara Destek Sistemi Standardının Oluşturulması"
"Ulusal UAS - CBS Bazlı Veri Tabanı ve Afet Yönetimi Odaklı Kara Destek Sistemi Standardının Oluşturulması" projesi ile, "Afet Bilgi Sistemi"nin tasarımına temel oluşturacak standartların geliştirilmesini amaçladık. (BB)