MURAT ÇINAR YAZDI
İtalya'nın "Zor" Seçimi
24 ve 25 Şubat tarihlerinde İtalya’da ulusal ve Lombardia, Molise ve Lazio eyaletlerinde yerel erken seçimler yapıldı. Sonuç rahatlıkla bir hükümet kurulamayacağını gösteriyor. İtalya şimdi reform hedefli geniş tabanlı bir teknik hükümet kurmak ile yeniden seçimlere gitmek arasında karar verme aşamasında.
İtalya Avrupa’nın en yaşlı nüfusa sahip olması sayesinde toplumun yüzde 90’ı aşkın kişinin oy kullanma hakkı var. Ancak bu seçimlerde oy kullanma hakkı olan yurttaşların sadece yüzde 75’i sandığa gitti. Bir önceki, 2008, ulusal seçimlerde yüzde 83 olan bu rakam bu seçimlerdeki sonuç ile 10 milyonu aşkın kişi oy hakkını kullanmadı. Bu rakam üç eyalette gerçekleşen seçimlerde ise yüzde 9 artış ile farklı bir tablo çizmiş oldu.
Barajı aşanlan ve aşamayanlar
Sonuçlar artık yüzde 99 oranla kesin. Neredeyse tüm ulusal seçim sandıkları açıldı ve sayıldı. Milletvekili Meclisi'nde (Kamera) merkez sol koalisyonu yüzde 29.55, merkez sağ koalisyonu yüzde 29.18, Beş Yıldızlı Hareket yüzde 25.54 ve eski başbakan Mario Monti’nin listesi yüzde 10.56 ile barajı aşan partiler oldu.
Hakim Ingroia’nin Sivil Devrim hareketi ve gazeteci Giannino’nun listesi sırasıyla yüzde 2.24 ve yüzde 1.12 oy alarak meclis dışında kaldı. Böylelikle merkez sola 340, merkez sağa 124, Beş Yıldızlı Hareket’e 108 ve Mario Monti listesine 45 sandalye düşmüş oluyor.
Temsilciler meclisinde (senato) ise resim biraz daha farklı ve karışık. Burada da oylar hafif bir farkla da olsa merkez sol koalisyonunun yanında. Nitekim merkez sol oyların yüzde 31.63’ünü, merkez sağ yüzde 30.72’sini, Beş Yıldızlı Hareket yüzde 23.79’unu ve Mario Monti listesi ise yüzde 9.13’ünü aldı. Temsilciler meclisinde hakim Ingroia ise yüzde 1.79 oy alarak dışarıda kaldı. Mevcut seçim yasası sayesinde nüfusu yüksek olan eyaletlerde oyların çoğunluğunu elde eden koalisyon temsilciler meclisinde diğer oluşumlara nazaran daha az oy alsa da ‘çoğunluk ödülü’ adlı madde sayesinde iskemle sayısını arttırıyor. Nitekim bu oy oranlarına rağmen merkez sağ 116, merkez sol 113, Beş Yıldızlı Hareket 54 ve Mario Monti listesi 18 koltuk elde etti.
Kilit taşı Beş Yıldızlı Haraket
Bu tablo ilk olarak hiç bir siyasi kutbun tek başına hükümet olamayacağını gösteriyor. Bunun sebebi öncelikli olarak oy oranlarının birbirine yakın olması ikinci planda ise iki mecliste de çoğunluğun farklı ellerde olması. İtalyanlar buna hükümedilebilirlik diyor. Ülke şu an itibariyle kimse tarafında hükmedilemeyecek durumda. Öncelikle Beş Yıldızlı Hareket seçim öncesi hep söylediği gibi ve sonrasında meclis yeni üyelerinin beyanlarında belirttiği gibi olası bir koalisyonda yer almayacaklar. Sunulan yasal önerilere göre oy kullanacaklarını belirten Beş Yıldızlı Hareket böylelikle yüzde 20’yi geçen oy miktarını kimseye hükümet kurması için vermeyeceğe gözüküyor. Her ne kadar seçimden hemen sonra hareketin öncüsü komedyen Beppe Grillo “Ülkeyi Berlusconi’nin eline bırakmak evrensel bir hata olur” şeklinde bir açıklama yapmış olsa da henüz farklı bir açıklama yok.
Seçimin iki farklı galibinden gelen ilk açıklamalar ise birbirlerine göz kırpar nitelikte. Merkez sap koalisyon öncüsü Silvio Berlusconi Canale 5 adlı televizyon kanalındaki La Telefonata adlı programda telefon aracılığı ile bağlandı ve merkez sol ile ortak bir hükümet kurup kurmama olasılığını soran sunucuya şöyle cevap verdi: “İtalya’nın iyiliği için nasıl davranacağımıza ilerleyen günlerde karar vereceğiz”. Gene dün gece, fakat bu sefer Twitter yolu ile merkez sol öncüsü Pier Luigı Bersani yurttaşlara şu mesajı gönderdi “Halkın bize bu seçimlerde oyları ile verdiği sorumluluğu en iyi şekilde yerine getireceğiz. Şu anki durum çok hassas ülkenin iyiliği için gerekli kararı vereceğiz”.
Ulusal seçimler kadar önemi olan Lombardia, Lazio ve Molise eyalet seçimlerinin sonucu ise yarın belirli olacak. Bilhassa merkez sağın adli açıdan büyük sorunlar yaşadığı bu tarihi kalelerinde elde edeceği seçim sonuçlarının kararı belirleyeceği düşünülüyor. Her ne kadar henüz erken olsa da seçim sonuçları açık bir şekilde İtalya’yı siyasi açıdan zor bir tercihin beklediğini gösteriyor. (HÇ/HK)
Yazı Dizisi: İtalya'yı Seçime Götüren Süreç
3- Merkez Sol Olası Zafere Hazır mı?
4- Hakim Igroian'ın Solcu Sivil Devrimi
5- 5 Yıldızlı Hareket: Umutsuzların Umudu