Kalkınma Bakanlığı Raporu: Bir Koyup Üç Almak

Kalkınma Bakanlığı’nın Dünyada ve Türkiye’de Kamu-Özel İşbirliği Uygulamalarına İlişkin Gelişmeler başlıklı çalışması Ocak 2016’da yayımlandı.

Raporun bize göre en kıymetli tarafı şehir hastanelerinin maliyetinin ilk defa resmi ağızdan açıklanmış olması. Malum “ticari sır niteliğinde” olduğu gerekçesiyle Sağlık Bakanlığı bu tutarları açıklamamıştı.

İhale alan şirketlerin cebinden 17 hastane için toplam 9 milyar 869 milyon 765 bin 382 ABD Doları çıkacak. Buna karşılık 17 adet hastane için devlet şirketlere (2015 rakamlarıyla) yaklaşık 27 milyar ABD Doları ödeyecek. Üstelik ihalesi biten Eskişehir, Şanlıurfa, Tekirdağ şehir hastanesine ait rakamlar raporda yok.

Sayılar söze gerek bırakmıyor, bir koyup üç almak mümkünmüş.

27 Milyar Dolar! Kabaca 81 Milyar Lira! Bu parayla neler yapılabilir? En kestirmesinden “dünyanın en büyük sağlık tesisi” olmasıyla övünülen Bilkent şehir hastanesinden 27 tane yapılabilir. Ya da Gebze-Orhangazi-İzmir (İzmit Körfez Geçişi ve Bağlantı Yolları Dahil) Otoyolu Projesinden zorlasan 4 tane yapılabilir (maliyeti 7 milyar 607 milyon 415 bin 278 Dolar). Çok büyük, çok önemli denilen İstanbul 3. Havalimanından 2 tane yapılabilir (maliyeti 13 milyar 937 milyon 507 bin 260 Dolar), İstanbul Karayolu Boğazı Tüp Geçişi Projesinden en az 20 tane yapılabilir (maliyeti 1 milyar 339 milyon 252 bin 350 Dolar), Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü dahil) desen en az 10 tane yapılabilir ( maliyeti 2 milyar 446 milyon 377 bin 383 Dolar). Sonuçta harcanan para kimileri için yapılan işin “iyiliğini” belirlediği için böyle bir karşılaştırma yapıyoruz.  

Ya da çok fiyakalı projeleri bir kenara koyarsak Erzurum’da klasik ihale yöntemiyle yapılan 1.200 yataklı, içinde 7 adet ameliyathanesi, yoğun bakım ünitesi de olan hastane toplam 213 Milyon TL’ye yapılabildiğine göre Türkiye’nin 81 iline aynı büyüklükte birer tane hastane yaptırsak hepi topu maliyeti 17 Milyar 253 Milyon TL olacaktı. 

Raporla devam edecek olursak, önemli bilgilerden biri Türkiye’nin İngiltere’nin peşinden kamu özel ortaklığıyla iş yapma konusunda Avrupa ikinciliğini ele geçirdiği! Enerji ve ulaştırmanın peşinden sağlık hızla koşuyor. Kamu özel ortaklığının imtiyaz/özelleştirme uygulaması olduğunu da Kalkınma Bakanlığı söylüyor.

Raporda, uzun vadede finansman sıkıntısı çekilebileceği uyarısı yapılmış. Türkiye’de sağlık sektöründe sözleşme tutarları ve sayıları artan projelere dair yeterli ön çalışma yapılmaması nedeniyle kredi bulmakta güçlük çekildiği de söylenmiş. Yani sağlık alanında Türkiye büyük miktarlarda borçlanarak imtiyaz usulüne geçiyor; sonuçları özelleştirilen her alan için herkesin bildiği gibi olacak.

Yine de geriye değil ileriye bakmak gerekirse en iyi örnek İngiltere.

Bilindiği gibi Türkiye’ye sağlık alanında kamu özel ortaklığına geçilmesini tavsiye eden İngiliz Hazinesine bağlı bir birimdi. Sonuçlar kendileri için öyle bir noktaya geldi ki İngiltere’de hekimler 40 sene sonra ilk defa greve çıktılar. Çünkü hastaneleri işleten şirketler, doktorların daha uzun çalışmasını, daha fazla hasta bakmasını, daha fazla tetkik yapmasını, “para getirmeyecek” hastaları başka yerlere sevk etmesini ve tabii giderek daha az ücret almalarını istiyor.

Kulağa tanıdık geliyor değil mi? (ÖE/HK)