Kapitalizmin Krizi ve Kadın Sağlığı

Türk Tabipleri Birliği (TTB) yayını Toplum ve Hekim dergisinin son sayısı “Kapitalizmin Krizinde Kadın ve Sağlık” dosyası yayımlandı.

Dosya editörlüğünü Doç. Dr. Aslı Davas ve Yrd. Doç. Dr. Hafize Öztürk Türkmen’in yaptığı dosya, kapitalizmin krizinin kadın üzerine etkilerini geniş bir çerçevede ele alan on yazıdan oluşuyor.

Sayıda yazarlar, ekonomik krizlerin; istihdamı azaltması, işsizliği artırması, yoksullaşma, sosyal yardımların azalması, kamusal harcamalarının kısılması, sağlık hizmetleri ve sosyal güvenlik sistemlerinin olumsuz etkilenmesi gibi birçok etkisine değinerek, bu olumsuz etkilerin “var olan cinsiyet temelli ayrımcılığı” derinleştirdiğine vurgu yapıyorlar.

Kriz kadınları daha çok vuruyor ve sorunlarını derinleştiriyor.

Dosya yer alan yazılarda irdelenen başlıklardan bazıları:  

• Kriz koşullarında kadınlar bir yandan işlerini en öncelikli ve kolay kaybedenler olabilirken diğer yandan da erkek emeği yerine ikame edilebilen, diğer bir deyişle ucuz işgücü olarak değerlendirilebiliyorlar.
• Krizler kadınların çalışma koşullarını kötüleştiriyor. Daha düşük ücretlerle daha uzun çalışma saatlerinde ve daha kötü çalışma ortamlarında çalışmak zorunda kalıyor, esnek ve kayıt dışı çalışma koşullarını kabule zorlanıyorlar.
• Ekonomik kriz bir ekolojik kriz zemininde yaşandığından kadınlarda daha da büyük tahribat oluşturuyor.
• Kadınların işgücüne katılımı sosyal güvenceden yoksun bir şekilde ortaya çıkıyor ve kriz dönemlerinde bu sorun derinleşiyor.  
• Türkiye’de kadınların %67,5’i istihdam dışında kalıyor. Her dört kadından biri, çoğunluğu tarım sektöründe olmak üzere ücretsiz aile işçisi.
• Krizin genel etkileri sağlık hizmetleriyle ilgili ihtiyaçları arttırmasına karşılık sağlık ve sosyal güvenlik sistemi üzerindeki etkiler, kadınların sağlık hizmetlerinden yararlanmasını zorlaştırıyor. Özellikle yaşlı kadınlarda ölüm hızlarında artış gözlemleniyor.  
• Krizler sağlık hizmetleri içerinde sunulan kadın sağlığı hizmetlerini de olumsuz etkiliyor,  hem hizmete erişim hem de hizmet kalitesi konusunda sorunlar artıyor.  
• Krizler hem bireyin hem de toplumun ruh sağlığını olumsuz etkiliyor. Kriz dönemlerinde artan işsizlikten, olumsuz çalışma koşullarından, aile içi şiddetten daha fazla etkilenen kadınlar, ruhsal açıdan ağır bir yük altında kalıyor ayrıca evdeki ailedeki rolleri ve sorumlulukları da bu ruhsal yükü arttırıyor. Artan ruhsal yük ruh sağlığı hizmetleri konusunda daha fazla ihtiyaç oluştururken bu ihtiyaçlar karşılanamıyor.

Kapitalizm krizlerle beslenen bir sistem. Bir yandan krizi doğasında barındırırken diğer yandan “krizi fırsata” çevirmeyi ihmal etmeyen bir sistem.

Toplum ve Hekim dergisinin “Kapitalizmin Krizinde Kadın ve Sağlık” başlıklı bu son sayısı da dosya editörlerinin deyişiyle “ekonomik krizin kadınların bir araya gelip hem sermayeye hem de ataerkiye karşı mücadele etmesi için de bir zemin yarattığını ve bu kapsamda da birlikte mücadele ederken geçmiş tecrübelerden faydalanılacak ve ekonomik krizin kadınlara etkilerini farklı yönleriyle tartışan” bir sayı.

Toplum ve Hekimin bu yeni sayısındaki yazıların özetlerine ve abonelik bilgilerine Toplum ve Hekim web sayfasından ulaşılabiliyor. (CIY/EKN)