Memura Sendika Sözü ve Boşlukları
Ecevit Hükümeti, AB Katılım Ortaklığı Belgesi'ndeki taleplere bağlı olarak bir "Ulusal Program" hazırladı. Ulusal Programda , iş güvencesinin yanısıra işçilere "Hak Grevi"nin sağlanacağına dair söz verdi.
Hükümet, bir yandan işçilere 12 Eylül askeri döneminde, ellerinden alınan hak grevini sağlayacağını açıklarken; diğer yandan memura grevsiz sendika hakkı öneriyor.
12 Eylül'ün aldığı haklar
İşçiler 12 Eylül'den sonra, sadece toplu sözleşmenin uyuşmazlığa düşmesi halinde,menfaat uyuşmazlığında greve gidiyorlar.
Eskiden toplu sözleşmenin uygulanmaması halinde de greve, yani hak grevine gidiyorlardı. 12 Eylül askeri yönetimi, işçinin bu hakkını elinden aldı. Ecevit Hükümeti, AB'ye verdiği sözde hak grevinin yeniden yasalaşacağını bildirdi.
Hükümet, AB'ye böyle bir söz verirken, memura değil hak grevi; normal toplu sözleşme yapma ve grev hakkını dahi vermek istemiyor. TBMM Bütçe ve Plan Komisyonu'ndan geçen metinde; memurlar hükümetle sadece, toplu görüşme yapabilecekler . Bu toplu görüşme sonucunda bir anlaşma olmazsa, yine son sözü Bakanlar Kurulu söyleyecek.
Kamu çalışanlarının hükümete karşı herhangi bir yaptırım gücü olmayacak.
Askeri işyerlerine "nefes payı" yok
Yasa tasarısında askeri işyerlerinde çalışan sivil memurlar ile cezaevi ve infaz kurumlarında çalışan memurlara, sendika hakkı hiç tanınmıyor .
Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı işyerlerinde çalışan sivil memurlar, hiç bir şekilde sendika üyesi olamayacaklar. Oysa kimi Avrupa ülkelerinde subayların bile sendikası var. Örneğin İsveç, Norveç gibi İskandinav ülkelerinde silahlı kuvvetler mensupları sendika kurarak haklarını arıyorlar.
Bu durumda askeri işyerlerinde çalışan sivil memurların sendikası Asim - Sen ile cezaevi ve infaz kurumlarında çalışan memurların sendikası Yargı - Sen, kapatılmak zorunda kalacak.
KESK, kendilerine bağlı bu iki sendikanın kapatılmak zorunda kalmasına tepki gösterdi.
Yargı kararı olmadan valiliklerin isteğiyle
Yine yasa tasarısında, memur konfederasyonu ve sendikalarının yargı kararı olmaksızın, valiliklerin istemi üzerine Cumhuriyet savcılıklarınca kapatılabilecekleri öngörülüyor.
Tasarıda, örgütlenmeyi kısıtlayan diğer bir madde ise, sendika şubelerinin kurulması için en az 500 üye şartının bulunmasıdır. Örneğin, bir il ya da ilçede sendika şubesi kurabilmek için en az 500 memurun sendika üyesi olma şartı aranıyor.
Siirt'te memur sendikasına dolaylı engel
Oysa, örneğin Siirt, Batman, Burdur, Bilecik gibi illerde tarım il müdürlüklerinde 500 tane memur dahi çalışmıyor . Bu durumda bu il ve ilçelerde memurların sendika kurması fiilen imkansız hale geliyor.
KESK, böyle bir hüküm karşısında mevcut örgütlenmenin sadece büyük şehirlerde olabileceği ve yüzde 30 oranında şube kapatılmasına gidilmek zorunda kalınacağını açıkladı.
Hükümet ve koalisyon ortakları, Anayasa'nın grevli toplu sözleşmeli sendika hakkına olanak sağlamadığını öne sürüyor. Oysa, Anayasa'da memura açıkça grevi yasaklayan bir hüküm yok, sadece kamu görevlilerinin toplu görüşme yapabilmesinden söz ediliyor.
Uzmanlar, hükümetin görüşü kabul edilse bile, tüm siyasi partilerin prensip olarak memura grevli toplu sözleşmeli sendika hakkı sağlanmasından yana olduğunu açıkladıklarını, bu nedenle kısa sürede yapılacak bir Anayasa değişikliği ile bu sorunun da aşılabileceğini belirtiyorlar.
ILO güvencesi: Memurları da kapsıyor
Konunun uzmanı Prof. Dr. Mesut Gülmez, Türkiye"nin onayladığı 87 sayılı ILO Sözleşmesine göre , grev hakkının güvence altına alındığını ve bu güvencenin memurları da kapsadığını söyledi.
Gülmez, "Nitekim bu sözleşmeyi onaylayan Almanya ve İsviçre , memurlara grev hakkını yasakladığı için ILO denetim organlarınca sürekli eleştirilmişlerdir " dedi.
Memura grev hakkı veren ülkeler
Avrupa ülkelerinde ve OECD'ye bağlı birçok ülkede, memura yasayla ya da gelenek olarak grev hakkı tanınmış bulunuyor. Memura grev hakkını yasayla tanıyan ülkeler şunlar:
ABD ((8 eyalet), Arjantin, Benin, Brezilya , Fildişi Sahili, Finlandiya , Fransa, Guatemala, İspanya, İsveç , İtalya, Kıbrıs , Kosto Rika, Meksika , Nijerya, Norveç , Peru, Paraguay , Portekiz, Senegal , Sri Lanka, Togo , Uruguay, Venezuella , Yunanistan, Zaire .
Yasaklayan ülkeler:
Memura grev hakkını yasayla yasaklayan ülkeler ise şöyle:
Bangladeş , Bahreyn, Burundi , Fas, Filipinler , Gine, Hindistan , İsviçre, Honduras , Japonya, Kolombiya , Lübnan, Madagaskar , Suriye, Trinidad .
Almanya'da ise kısmi bir sınırlama var.
İmamlara formül
Öte yandan tasarıda memurların 10 hizmet kolunda örgütlenmesi öngörülüyor.
Başlangıçta din görevlilerinin yani imamların ayrı bir işkolunda örgütlenebileceği alt komisyonda kabul edilmesine rağmen, daha sonra Bütçe ve Plan Komisyonu'nda bu önerge kabul edilmedi.
İmamların,doktor ve hemşilerin bulunduğu sağlık ve sosyal hizmetler işkolunda örgütlenmesi uygun görüldü.