Siirt'ten Şırnak'a, Şırnak'tan Cizre'ye Şehr-i Nuh

TIKLAYIN - HAKKARi-ŞIRNAK İLÇE, YÜKSEKOVA-CiZRE İL OLUYOR

“Nerelisin” sorusuna 490 bin 184 Şırnaklının cevabı değişecek.

Şırnak il tarihinde, Nuh’un gemisinin Cudi dağına indiği bu nedenle kurulan şehrin adının Şehr-i Nuh, Nuh'un Şehri olduğu belirtiliyor.

Peki Nuh Şehri'nin merkezi neresi olmalı?

Neden Cizreliler Cizre’nin il olmasını bekliyorlar?

Hem beylikler döneminde Şırnak’ın da içinde olduğu Botan bölgesinin merkezi Cizre olduğu hem de nüfus sayısı daha fazla olduğu için Cizreliler Cizre’nin il olması gerektiğini düşünür. Bu konuda Şırnaklılara lakaplar takmışlar (tabii Şırnaklılar da onlara), aşiret kavgaları yaşanmış...

Ticaret açısından Cizre, tarihi İpek Yolu üzerinde. Kürt Edebiyatı açısından yaklaşık 500 sene önce yazılmış en temel Kürt yazılı eser olan Dîwan (Melayê Cizîrî, 1570-1640), ilk sibernetik robot (Îsmaîl Ebûl-Îz El Cezerî-...-1206), en önemli aşk şaheseri Mem û Zîn (Ehmedê Xanî- 1650-1707) eserlerinin çıktığı yer.

Modern Kürt dili ve alfabesi ve ilk Kürt dergisi (Hawar Dergisi- Celadet Ali Bedir-Xan, 1932), ilk kürdoloji doktorası (Kamuran Alî Bedir-Xan, 1893-1951), il Kürt gazetesi (Kurdistan-Miktad Midhat Bedir-Xan, 1898) Cizre merkezli Botan beyleri tarafından hazırlandı.

Nuh’un mezarının da bulunduğu şehirde Nuh şehrinin merkezi olması Cizrelilerin Beklentisi. Cizîr Dicle nehrinin çevrelediği zamanlarda ada gibi görünümünden Arapçada Cezîre(ada) kelimesinden adını alır.

Peki, neden Şırnak il oldu?

Şırnak, kırsal bölgelerde savaşın sürdüğü 1990 yılında 3647 sayılı kanun ile Siirt’ten ayrılıp il yapıldı.

Şırnak’ın doğusundan güneyine doğru Cudi dağı uzanır, çok dağlık ve engebeli bir coğrafyaya sahip. Batısında Gabar Dağı bulunuyor ki bu iki dağ PKK ve devlet savaşının en çok yaşandığı ‘’stratejik’’ bölgeler.

Şırnak ayrıca doğusunda Uludere, Beytüşşebap, Güneyinde Silopi, Batısında Cizre, İdil, Güçlükonal ilçelerinin tam ortasında yer alıyor. Merkez ilçe ve ilçeler arası en ‘’stratejik’’ konumda.

Ayrıca Cizre Suriye sınırında bulunuyor. Bu durum, Şırnak’ın stratejik konumunu daha da güçlendiriyor.

Şırnak boşaltıldı, Cizre nüfus artışı yaşadı

1992'de Şırnak ili boşaltıldı. Cizre’nin nüfusu 1990-2000 arasında 63 bin 626'dan 82 bin 042’ye yükseldi.

Şırnak 1994'ten sonra köy boşaltmaları ile yeniden nüfus artışı yaşayarak 1990-2000 yıllarında 44 bin 064 nüfusu 59 bin 993’e yükseldi.

Cizreliler karardan memnun mu?

bianet’e konuşan Cizreliler bu konuda hemfikir değiller.

Mahir Yüksel, “Güvenlik stratejisi’ için verilmiş bir karardan hoşnut olmamı nasıl beklersiniz? Ama gene de Cizîra Botan olsaydı, kendi tarihi ile özdeşleşseydi belki kabul edilirdi” diyor.

Saruhan Bedirhanoğlu ise “il olmasının Cizre’nin önünü açacağını, tekrar toparlanması için il olmasının önemli olduğunu” dile getiriyor.

Öyle görünüyor ki savaşın dağlarda sürdüğü dönemde “stratejik” olan il merkezi savaşın il ve ilçe merkezlerine inmesi ile değişti. (MB/ÇT)