Yeni İbadet Yerleri, Yeni Sinemalar, Yeni Çevre Sorunları

Camiler, kiliseler, sinagoglar kapalı, kimse dini gereklerini yerine getiremiyor. 21 Mayıs'taki Ascension (yani İsa'nın gökyüzüne yükseldiğine inanılan) bayram kutlanamamıştı. "Hıristiyanlar paskalyalarını, yahudiler Hamursuz bayramlarını (Pesah) usulünce kutluyamadıkları İslam dünyası da Ramazan ayının sonunu camilerdeki bayram namazıyla bitiremeyecek" diye yazmaya hazırlanırken 23 Mayıs’ta yani ramazan bayramından bir gün önce dini ibadet yerleri, yeni kurallarla ibadete açıldı. 

Sayı olarak sınırlı insan ibadet yerlerine alınacak, bu da ibadet yerinin yüzölçümü ile ilgili ve tabii ki maskeli ve hidroalkolik losyonlu!  

Koronavirüsün Doğu Fransa’daki Mulhouse şehrindeki Evangelistlerin 2000 kişilik şubat toplantısından hemen sonra bütün ülkeye yayılmasından beri dini yerler zan altındaydı.

Geçen hafta da Almanya’da Frankfurt’taki bir protestan kilisesinde 10 Mayıs’taki bir kutsamadan sonra (yani ibadete açılmasının hemen arkasından) 40 yeni vakanın  (Altısı hastanede) ortaya çıkmış olması da durumu kolaylaştırmıyor. 

Ramazan bayramının ilk günü Paris'in yakın ve şık banliyösü Levallois Perret'deki iki statta 2000 civarında müslüman iki metre aralıklarla seccadelerini koyarak ve girişte de ellerine hidroalkolik losyon sürerek bayram namazı kıldılar.

Park alanında ayin

Fransa’da büyük papaz Touvet ise ayrı bir çözüm bulmuşa benziyor: Chalons en Champagne'daki büyük bir park alanında ışıkları sönmüş ve motorları durmuş arabalarında rahatça oturan 500 kişinin önünde ayinini tamamladı. “Amen” yerine  arabalardan gelen klakson sesleri büyük şehirlerdeki trafik tıkanmasındaki klakson seslerini aratmıyordu.

Yine geçen haftalarda arabadan dev ekranda sinema (cinema drive-in) seyretmek tecrübesini de 200 arabayla Bordeaux’da, 100-150 kapasite ile Caen da ve Lyon’da görmüştük.

Buna Mc Donalds’lardan arabalarıyla yiyecek almaya gelen sürücülerin kilometrelere varan kuyrukları da eklendi. Buna daha önce siparişini verip, sonra ufak tefek tamirat malzemelerini mağazalardan almaya gelen sürücüler konvoyu da ekleniyor. Toplu ulaşım vasıtalarını kullanmak istemeyen bir yığın kişi de arabalarını en küçük mesafeler için bile kullanmaya başladı.

Karantinadan çıkışın ikinci haftasını bitirirken yollardaki araba sayısı her gün biraz daha artıyor, trafik yoğunluğu da. Böylece Paris ve çevresinin iyileşmiş olan hava kirliliği (yüzde 25-50 arasında) yeniden artacağa benziyor.

Yarın nasıl olacak derken yarın dünden daha beter olacağa benziyor ekoloji konusunda!

Çin’de de Shanghai (Şanghay) ve Guangzhou metrolarında kullanım oranı yüzde 29-39 arasında düşmüş. Toplu ulaşım araçlarına güvenin artıp, arabanın garajda bırakılacağı günlere daha var gibi geliyor.

Diğer bir sorun da çevre kirliliğinin artması, sokaklar, plajlar, sağa sola atılmış, kullanılmış cerrahi maskelerle, eldivenlerle dolu. Covid-19 yüzünden tek kullanımlık plastiğe (bardak, tabak, kutu etc) başvurma giderek arttı. Bir de kullanılan ve sonra her yere atılan ıslak kağıt havlular!!!

Aynı ıslak havluların tuvaletleri tıkanmasıda ayrı bir sorun içeriyor, tıkanmış tuvalet açma işlemleri yüzde 50 artmış durumda Fransa’nın bazı bölgelerinde.

Covid-19'un insan dışkısında da bulunduğu biliniyor, bu işlemler için özel tedbirler alınması kaçınılmaz….

Bunlar birkaç örnek, günlük hayatta bir de bütün bu plastikleri üreten fabrikaların, kimyasal endüstrinin yeniden kapasitelerini artırarak faaliyete geçmeleri, çevre kirliliği ve insan sağlığı için yeni tehlike kaynağı.

Bu olayların bir kısmı bizden uzakta geçebiliyor, örneğin Hindistan’da; bir plastik fabrikasındaki gaz kaçağından 11 kişi öldü mayıs başında…

Halbuki plastik olması ve tek kullanılıyor olması temiz olmasını gerektirmiyor. Bu tamamen bir beyin yanılması, alternatifler mevcut. Örneğin yıkanabilir bez maske gibi, yıkanabilir kırılmaz bardağını taşımak gibi…. Çünkü bu yeni yaratılan çevre kirliliğinin, çevre dengesizliğinin sonuçları Covid-19’dan daha kötü olabilir.

Unutmayalım ki doğanın dengesinin bozulması fırtınalar, tufanlar getirmiyor sadece, virüslerin de 250 yılda uğrayabilecekleri mutasyonları birkaç yıla indiriyor. Bunu AIDS virüsü ile, Ebola ile ve daha önceki coronovirüslerle gördük.

Çevreciler pandeminin yarattığı sağlık krizine, ekonomik kriz, sosyal kriz yanında bir de çevre, doğa krizinin eklenmesinden korkuyor. 

Yeni sayıları nasıl yorumlamalıyız?

Bazı bilim insanları pandeminin arkamızda kaldığını söylerken yetkililer tedbirli olmayı öneriyorlar. İlk belirti son bir aydır Fransa’daki reanimasyon servislerine giriş sayısındaki düşüşler ve ölümlerdeki azalmalar.

Sağlık yetkilileri ise tedbirli olmayı tercih ediyor. Fransa Toplum Sağlığı sorumlusu Daniel Levy-Bruhl bugün her şey iyi gidiyor demek için çok erken olduğunu, 11 Mayıs’ta kalkan karantinanın etkilerinin halen sürdüğünü iddia ediyor. 

Epidemiyolojist Laurent Toubiana'ya göre ise toplumun hepsi Covid-19'a karşı duyarlı değil, toplumun bir kısmı genel antikorları sayesinde coronavirüslere karşı duyarlı olmayabilir, yakalanmayabilir diye iddia ediyor.

Bu söyleme BCG aşısının ve kızamık, kızamıkçık, kabakulak karma aşısının yarattığı bağışıklığın Koronoya karşı koruyucu etkilerinin olduğunu iddia eden diğer çalışmalar destek veriyor.

Fransa’daki acilciler de 14 günlük serbest yaşama rağmen acillerde fazla hasta olmaması tespitindeler. Dr. Levy-Bruhl, önümüzdeki haftaya elimizde daha çok veri olabileceğini ifade ederken ikinci dalganın her an mümkün olabileceği kaygısını hatırlatıyor.

Bu arada 11 Mayıs’tan beri Fransa’da yeni bulaşma odakları bulunmaya devam ediliyor ama vakalar ağır seyretmiyor: Fransa’nın ilk Covid’li vaka kaynağı olan doğu Fransa’da son olarak sekiz yeni odak bulundu her odakta 3 ile 16 arasında pozitif vaka bulundu.

Tüm Fransa’da ise yirmibeş yeni odak kaydedildi. Bunlardan bir kısmı da Almanya’daki gibi mezbahanelerde. Bu odakların bulunmasında yeni test uygulamasının da rolü olduğu düşünülüyor.

En küçük bulguda kişiye test yapılıyor ve o kişinin doktoru ve bölge sağlık müdürlüğü sayesinde  kişinin bütün ilişkilerine ulaşılıyor ve onlarda test ediliyor. Böylece pozitif vakalar evlerinde karantinaya, aynı zamanda sağlık kontrolüne alınıyorlar.

Yeni Toplum Sağlığı müdürü Geneviève Chene'e göre, bu hiç de kötü bir şey değil; "Böylece bulaşıcılık ağını kırıyoruz" diyor. Yani virüs dolaşmaya devam ediyor!

Ama önemli olan epidemiyi ve ağır vakaları erken yakalayarak önlemek.  Almanya'nın Covid-19'daki başarısının arkasında çok test yapmak,vakaları erken yakalamak, ilişkilerini de test etmek ve karantinaya almak olduğunu unutmayalım.

Fransa'da belediye seçimlerinin ikinci turunun 28 Haziran'da yapılmasına karar verildi. İlk tur 14  Mart'ta tam karantinadan önce yapılmıştı! 

Hepinize Covidsiz güzel günler diliyorum!

(ÇCŞ/DB)