KAOS GL’DEN
Türkiye’de bulunan yabancıların adil yargılanma hakkına ilişkin bilgi notu
Bilgi notunu ve fotoğrafı Kaos GL'den aldık.
Haberin İngilizcesi için tıklayın
17 Mayıs ve Kaos GL Dernekleri'nin, hak sahibi LGBTİ+’ları güçlendirmek ve yasal haklarına ilişkin bilgi vermek için hazırladığı bilgi notları serisinde sıra, “Türkiye'de Turist Vizesi veya İkamet İzni ile Bulunan Yabancıların Adil Yargılanma Hakkına İlişkin Bilgi Notu”nda.
Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan bilgi notunda adil yargılanma hakkı tanımlanıyor. Yabancıların Türk mahkemelerinde dava açmasını engelleyen bir düzenleme bulunmadığını ancak, yargılama ve takip giderleriyle karşı tarafın zarar ve ziyanını karşılamak üzere mahkemenin belirleyeceği teminatı göstermek zorunda olduklarını hatırlatan notta şu sorulara yanıt veriliyor:
*Adil Yargılanma Hakkı Nedir?
*Adli Yardım Hizmeti Nedir?
*Adli Yardım Hizmetinden Nasıl Yararlanılır?
*Hangi Konularda Adli Yardımdan Yararlanabilirim?
Bilgi notuna ulaşmak için tıklayın.
Diğer bilgi notları neler?
Transların, üniversite belgelerinin değiştirilmesi taleplerine üniversiteler nasıl yaklaşıyor?
17 Mayıs ve Kaos GL Dernekleri, Türkiye üniversitelerinden mezun olan transların üniversite resmi belgelerinin değiştirilmesi taleplerine üniversitelerin yaklaşımını inceleyen değerlendirme raporu yayınladı. Kaos GL Hukuk Koordinatörü Av. Kerem Dikmen’in kaleme aldığı rapor, bir sistematiğin geliştirilememiş olması nedeniyle, kişinin eski nüfus bilgilerine göre düzenlenmiş olan ve hala kullanılagelen bazı temel belgelerin, yeni kimlik bilgilerine göre yeniden düzenlenmediğini ortaya koyuyor. Üniversitelerin çoğu cinsiyetin yasal olarak tanınmasını takiben nüfus kaydında gerçekleşen değişiklikleri temel mezuniyet belgelerine yansıtmayarak hak ihlaline neden oluyor.
Cinsiyet Geçiş (Uyum)* Süreci hakkında bilgi notu yayında
Cinsiyet geçiş (uyum)* süreçlerine dair hap bilgilerin yer aldığı bilgi notu, bu sürecin önemli noktalarında transların karşı karşıya kaldığı sorulara cevap vermeyi amaçlıyor. Bilgi notunda şu sorulara yanıtlar veriliyor: Cinsiyet geçiş (uyum) süreci kanunda nasıl düzenlenmiştir? Nüfus cüzdanındaki cinsiyet hanesi nasıl değiştirilir? “Cinsiyet değişikliğine izin” davası nasıl açılır? Sağlık kurulu raporu alındıktan sonra ne yapılır? Nüfus cüzdanındaki değişiklikler için ayrı dava açmak zorunlu mu?
İşyerinde mobbinge karşı haklarımız neler?
17 Mayıs ve Kaos GL’nin bilgi notu LGBTİ+’lara işyerinde mobbing örneklerini ve buna karşı yapılabilecekleri anlatıyor. Bilgi notunda cinsel yönelim, cinsiyet kimliği veya cinsiyet karakteristiği sebepleriyle işyerinde mobbing uygulanması halinde başvurulabilecek yollardan bahsediliyor.
Mal ve hizmetlere erişimim engellenirse haklarım neler?
17 Mayıs ve Kaos GL’nin bilgi notu mal ve hizmetlere erişimde eşitliği hatırlatıyor ve ayrımcılıkla karşılaşıldığında yapılabilecekleri sıralıyor. Mal ve Hizmetlere Erişimde Eşitlik Hakkında Bilgi Notu, mal ve hizmetlere erişimin kişilerin cinsel yönelim, cinsiyet kimliği veya cinsiyet karakteristiği sebepleriyle engellendiği durumların hukuki olarak ne anlama geldiği ve buna karşı başvurulabilecek yolları içeriyor.
“Dedektiflik şirketleri LGBTİ+’ların haklarını ihlal edebiliyor”
17 Mayıs ve Kaos GL’nin bilgi notu dedektiflik hizmetinin yasal durumunu, hangi durumlarda LGBTİ+’ların haklarını ihlal ettiğini ve hak ihlallerine karşı yapılabilecekleri anlatıyor. Dedektiflik hizmetinin Türkiye’de yasal bir tanımı olmadığını, yasaklayan veya düzenleyen bir kanunun da olmadığını belirten bilgi notu; dedektifin verdiği hizmetin içeriğinin LGBTİ+’lar açısından temel hakları ihlal edebileceğini, bu durumda dedektifin yaptığı işin yasadışı olacağını vurguluyor.
“Her ev kapatması çalışma ve barınma hakkı ihlalidir”
“Ev Kapatmalar Hakkında Bilgi Notu”, “fuhuş” için kullanıldığı iddiasıyla evlerin mühürlenmesinin temel haklar üzerindeki etkisini anlatıyor. Bilgi notunda devlet “fuhuş” iddiasıyla evini kapadığı her trans kadına barınma imkanı sağlaması gerektiği ve ev kapatmaların hem barınma hem de çalışma hakkı ihlali olduğu vurgulanıyor.
TİHEK, LGBTİ+’lara ayrımcılığa karşı aksiyon almak zorundadır
17 Mayıs ve Kaos GL Dernekleri, hak sahibi LGBTİ+’ları güçlendirmek ve yasal haklarına ilişkin bilgi vermek için hazırladığı bilgi notları serisinde sıra Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nda. “Ulusal İnsan Hakları Mekanizmaları ve Başvuru Yöntemleri (TİHEK)” hakkında bilgi notunda kuruma hangi durumlarda ve hangi yöntemle başvurulabileceğine ilişkin bilgi vermek amaçlanıyor. Kişilerin temel haklara erişirlerken uğradığı ayrımcılığın normal koşullarda TİHEK’in müdahale alanında bulunması gerektiğini vurgulayan bilgi notu, TİHEK’in yasaklanan ayrımcılık türleri içerisinde spesifik olarak cinsel yönelim, cinsiyet kimliği ve cinsiyet karakteristiğini saymamasının kendisinin ayrımcılık olduğunu vurguluyor.
“Kamu Denetçiliği Kurumu’nun LGBTİ+’lar açısından etkililiği şüpheli”
17 Mayıs ve Kaos GL’nin bilgi notu Kamu Denetçiliği Kurumu’nu inceliyor. Nasıl başvurulabileceğine dair bilgiler paylaşan not, kurumun daha önce reddettiği Kuirfest yasaklama kararını da hatırlatıyor. Bilgi notu, temel insan haklarına erişim için bir ulusal mekanizma olarak işaret edilen kamu denetçiliğine hangi durumlarda ve hangi yöntemle başvurulabileceğine ilişkin bilgi vermeyi amaçlıyor. Bilgi notunda kamu denetçiliğinin amacının kişiler tarafından yapılan şikayetler üzerine, devlet kurumlarının şikayetçi kişilere dönük işlemlerinde, insan haklarına, hukuka ve hakkaniyete uygun bir uygulamanın gerçekleşip gerçekleşmediğini araştırmak ve gerekirse bu devlet kurumlarına tavsiye vermek olduğu hatırlatılıyor.
Bilgi notu: Askerlikten muafiyet süreci nasıl işliyor?
LGBTİ+’ların askerlikten muafiyet süreçlerine ilişkin bilgilendirmeyi amaçlayan bilgi notunda; muafiyet sürecinin mevzuatta nasıl düzenlendiği, sürecin nasıl işlediği ve itiraz mekanizmaları anlatılıyor. Askerlikten muafiyet sürecine ilişkin ilgili yasal mevzuatın sıklıkla değiştiğini hatırlatan bilgi notu, LGBTİ+’ların sağlık muayeneleri sonucunda “askerliğe elverişli değildir” raporu alabilmelerine ilişkin prosedürün de zaman içinde değiştiğini belirtiyor: Her ne kadar “vicdani ret” yasal bir düzenleme olarak bulunmasa da, askerlikten muafiyet, mevzuattan doğan bir hak olarak düşünülmelidir.
Dernekler mevzuatına ilişkin bilgi notu yayında!
Dernekler ve dernek kurmak isteyenler için, dernekler mevzuatına ilişkin bilgi vermeyi amaçlayan bilgi notunda şu sorulara yanıtlar veriliyor: Tüzükte Bulunması Gereken Zorunlu Bilgiler Nelerdir? Bildiriminin Zorunlu Olduğu Konular Nelerdir? Dernek Organları Nelerdir? Organların Sorumlulukları ve Cezai Hükümler. Genel Kurul Toplantıları Nelerdir? Genel Kurul Toplantı Çağrısı Nasıl Yapılır? Genel Kurul Toplantısı Sonrasında Neler Yapılmalıdır? Yetki Belgesi Nedir ve Nelere Dikkat Edilmelidir? Beyanname Nedir ve Nelere Dikkat Edilmelidir? Defterler ve Kayıtlar Nasıl Tutulur? Defterler ve Belgelere İlişkin Önemli Bilgiler
Dernekler ve vergi mevzuatına ilişkin bilgi notu yayında
Dernekler için, vergi hukukuna ilişkin bilgi vermeyi amaçlayan bilgi notu şu başlıklardan oluşuyor: Derneklerin Gelir Vergisi Karşısındaki Durumu, Dernek Gelirleri Nasıl Kaydedilir?, Derneğin Mali Kayıtlarının Saklanma Süresi Ne Kadardır?, Derneklerin Kurumlar Vergisi Karşısındaki Durumu, Derneklerin Bağış Kabul Etmesi ve Yardım Toplaması, Derneklerin Yardım Toplaması ve Bağış Kabul Etmesi İçin İzin Alma Zorunluluğu Var mıdır?, Bağışı Yapanlarca Düzenlenecek Belgenin Niteliği, Derneklerce Düzenlenecek Belge, Derneklerin Gelir Elde Edebileceği Faaliyetler İçine Neler Girmektedir? Bu Konuda Kısıtlamalar Var mıdır?, Üye Aidatları Vergiye Tabi midir?, Dernek Merkezimizin Bulunduğu Yerin Bir Şahıstan Kiralanması Durumunda Stopaj Vergisi Ödenmesi Zorunlu mudur?
Adli yardıma nasıl başvurabilirsiniz?
Adli süreçlere ilişkin genel kavramlar hakkında bilgi edinmek isteyenler için hazırlanan bilgi notunda “hukuk yargılaması”, “dava”, “davacı” ve “davalı” kavramları açıklanıyor. Notta ayrıca adli yardım süreçlerine ilişkin bilgiler de yer alıyor. Adli yardımın “maddi imkânları mahkeme harç ve masraflarını karşılayamayacak olan kişi için bu giderlerin karşılanması ve kendisi için bir avukat görevlendirilmesi” olduğunu belirten notta, adli yardıma nasıl başvurulacağı anlatılıyor.
Şiddet, tehdit, hakaret ve şantaja karşı hukuken neler yapabilirsiniz?
Ceza soruşturması ve davası aşamalarına ilişkin temel kavramlar hakkında bilgi vermeyi amaçlayan bilgi notunda; tanımlar, adli süreçlere ilişkin senaryolar, neler yapılabileceği ve idari yaptırımlara karşı başvurulacak yollar anlatılıyor. Bilgi notu hakaret, fiziksel şiddet, cinsel saldırı, tehdit ve şantaj durumlarında hukuken izlenmesi gereken yolları aktarıyor. Bunların yanı sıra ev kapatmalar ve idari para cezalarına karşı izlenebilecek yollardan da bahsediliyor.
Bekçiler ne yapabilir, ne yapamaz?
Bekçilerin görevleri ve yetkileri hakkında bilgi almak isteyenler için hazırlanan bilgi notunda bekçilerin temel görevinin sorumluluk bölgelerinde devriye hizmeti yürütmek olduğu vurgulanıyor. Mahalle bekçilerinin sebebini bildirerek kişileri durdurma, kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteme yetkisi olduğunu belirten bilgi notu, bu işlemlerden önce bekçilerin kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi göstermek zorunda olduğunu hatırlatıyor.
Kişisel sağlık verileriniz ifşa edildiğinde neler yapabilirsiniz?
Bilgi notu, kişisel sağlık verilerinin korunmasının hukuki olarak ne anlama geldiği ve ihlali durumunda buna karşı başvurulabilecek yolları içeriyor. Sağlık verilerinin özel nitelikteki kişisel veriler olduğunu vurgulayan bilgi notu, “Bu nedenle diğer kişisel verilere göre çok daha sıkı şekilde korunmaları gerekmektedir. Kişisel Verilerin Korunması Hakkında kanun, bu nedenle, bu verilere özel önem atfetmekte ve mahrem kalması için daha üst düzey bir koruma mekanizması getirmektedir” diyor. Türk Ceza Kanunu’na göre kişisel verilerin hukuka aykırı olarak elde edilmesi, kaydedilmesi veya ifşa edilmesinin suç olduğunu da hatırlatan not, böyle bir durumda yapılabilecekleri anlatıyor.
“Hiçbir çocuğun özel yaşantısına, iletişimine müdahale yapılamaz”
Çocukların kişisel verilerinin korunması mahremiyetine aykırılık halinde izlenebilecek yöntemler hakkında bilgi vermeyi amaçlayan bilgi notunda şu sorulara yanıtlar veriliyor: Çocuk Nedir?, Kişisel Veri Nedir?, Kişisel Verilerin İşlenmesi Ne Demektir?, Uluslararası Kaynaklar Ne Söylüyor?, Ulusal Kaynaklar Ne Söylüyor?, Hakların Neler?, Ebeveynlerin Çocuklarına İlişkin Yaptığı Paylaşımlar.
Çocukların, sosyal medya hesaplarında isim, soy isim, yaş, doğum tarih gibi bilgilerinin paylaşılmasının kişisel verilerinin işlenmesi anlamına geldiğini belirten bilgi notunda ebeveynlerin, çocuklarının fotoğraflarını kendi hesaplarında paylaşmasının da aynı anlama geldiği de vurgulanıyor.
6284 sayılı kanunda tanımlanan haklar neler?
Av. Kardelen Yılmaz’ın hazırladığı bilgi notu, “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun”u anlatıyor. Kanunda ev içi şiddetin tanımlandığını ve bununla aynı ev içerisinde yaşayanlar tarafından ya da aynı ev içerisinde yaşamayıp aile mensubu sayılanlar tarafından uygulanan şiddetin kast edildiğini vurgulayan not ayrıca fiziksel, ekonomik, psikolojik ve cinsel şiddetin şiddet tanımı içerisinde olduğunu belirtiyor.
Bilgi notuna göre bazen kanunda tanımlanmış olsa bile şiddet sonrasındaki süreçte muhatap olunan görevlilerin eksik bilgisi ya da kendilerince olayı şiddet olarak görmemesi gibi durumlarla karşılaşılabiliyor: “Böyle bir durumla karşılaşma halinde umutsuzluğa kapılmamak ve hakları bilerek hareket etmek çok önemlidir.”
“Hayasızca hareketle” suçlanırsanız haklarınız neler?
Av. Kerem Dikmen’in hazırladığı bilgi notu hayasızca harekette bulunmak suçu nedeniyle yapılan yargılamalar için bilgi vermeyi amaçlıyor. Yasada hayasızca hareketin “alenen cinsel ilişkiye girmek veya teşhircilik yapmak” anlamına geldiğini hatırlatan bilgi notu, bu suçlamada önemli olanın aleniyet olduğunu vurguluyor. Bilgi notuna göre “eğer başkaları tarafından görülemeyen, bu anlamda aleniyet koşulunu gerçekleştirmeyen bir yerde cinsel ilişkiye girilirse veya kanundaki ifade ile cinsel organ teşhir edilirse kişiye bu suçlama yöneltilemez”. Sokakta çalışmak durumunda kalan trans seks işçilerine zaman zaman bu gerekçeyle dava açıldığını belirten not şöyle devam ediyor: “Cinsel birleşmenin yaşandığı yere ulaşmak ayrıca bir çaba gerektiriyorsa artık aleniyet şartının gerçekleştiğinden bahsetmek olası değildir. Alenen cinsel ilişkideki kasıt cinsel birleşmedir ve bu kuralın kaleme alınmasında bir cinsiyet vurgusu bulunmamaktadır. Dolayısıyla nasıl ki alenen öpüşen heteroseksüellere böyle bir suçlama yöneltilemez ise öpüşen iki erkek veya iki kadına da hayasızca hareketler suçlaması yöneltilemez.”
Huzurevlerine kabul edilmenin şartları nelerdir?
Av. Kardelen Yılmaz’ın hazırladığı bilgi notu huzurevlerine başvuru, kabul şartları ve diğer yaşlı bakım yerleri hakkında bilgi vermeyi amaçlıyor. Bilgi notunda şu sorulara yanıtlar veriliyor: Huzurevi nedir? Huzurevlerine nasıl başvurulur? Huzurevlerine kabul edilmenin şartları nelerdir? Yaşlı bakım ve rehabilitasyon hizmeti nedir? Huzurevlerinde izin nasıl düzenlenmiştir? Huzurevlerinde ücret nasıl düzenlenmiştir? Evde bakım hizmeti sağlanabiliyor mu? Bilgi notunda huzurevlerine kabul şartları arasında sağlık raporu da istendiği hatırlatılıyor. Kabul şartları içerisinde yer alan “bulaşıcı hastalığı olmamak” şartının, ayrımcılıkla karşı karşıya kalma riski doğurduğu vurgulanıyor.
Sosyal koruma programları hakkında bilgi notu yayında!
Av. Kerem Dikmen’in hazırladığı bilgi notu ihtiyaç sahiplerinin erişebildikleri sosyal yardımlar ve bunlara erişim yöntemleri ile ilgili bilgi vermeyi hedefliyor. Türkiyeli LGBTİ+’ların hayatın birçok alanında ayrımcılığa maruz bırakıldığını, temel haklara erişimleri, devletin olumsuz müdahaleleriyle veya müdahale etmesi gereken noktalarda eylemsiz kalması nedeniyle, heteroseksüellere oranla büyük ölçüde sınırlandığını hatırlatan bilgi notunda şu ifadeler yer alıyor: “Bu anlamda devletin pozitif ayrımcılık yolunda atacağı adımlar, LGBTİ+’ların diğer kişiler karşısında daha avantajlı konuma gelmesine değil, diğer kişilerle eşitlenmesine hizmet edecektir. Ancak devlet politikaları bu eşitlik taahhüdünü yerine getirmekten uzaktır. Bu nedenle LGBTİ+’lar için özel sosyal koruma programları yürütülmemektedir.”
Türkiye’de Bulunan Yabancıların Sağlık Hakkına İlişkin Bilgi Notu yayında!
Türkiye'de turist vizesi veya ikamet izniyle bulunan yabancıların sağlık hakkına ilişkin bilgi vermek amacıyla hazırlanan bilgi notunda sağlık hakkının “mümkün olan en yüksek sağlık standardına ulaşma hakkı” olduğu hatırlatılıyor. Turist vizesi ile Türkiye’ye gelenlerin Türkiye Cumhuriyeti'nin Türk vatandaşlarına sağladığı genel sağlık sigortasından faydalanmalarının mümkün olmadığını vurgulayan notta ikamet izni sahibi yabancıların genel sağlık sigortasından yararlanabilmesi için talepte bulunması gerektiği belirtiliyor.
17 Mayıs ve Kaos GL Dernekleri'nin, hak sahibi LGBTİ+’ları güçlendirmek ve yasal haklarına ilişkin bilgi vermek için hazırladığı bilgi notları serisinde sıra “Türkiye'de Turist Vizesi veya İkamet İzni ile Bulunan Yabancıların Çalışma Hakkına İlişkin Bilgi Notu”nda. Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan bilgi notu; bir temel insan hakkı olarak çalışma hakkını mevzuat bağlamında ele alarak hakkın kapsamına odaklanıyor.
“Vatandaş-yabancı ayrımı gözetilmeksizin kimse eğitim hakkından yoksun bırakılamaz”
Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan bilgi notu, Türkiye'de turist vizesi veya ikamet izniyle bulunan yabancıların eğitim hakkına ilişkin bilgi vermeyi amaçlıyor. Eğitim ve öğrenim hakkının temel haklar arasında yer aldığını hatırlatan notta, Anayasada vatandaş-yabancı ayrımı gözetilmeksizin kimsenin eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağının teminat altına alındığı hatırlatılıyor.
(EMK)
