"Bunlar hangi çocukların hakları?"

"Ayrımcılığa maruz kalmamak bir haktır, bunu bilmiyordum."
"Ben okula başlamadan önce Türkçe bilmiyordum okula başladıktan sonra Türkçe dilini öğrenince eğitim hakkım oldu."
"Oyun hakkını çok seviyorum, çünkü canımız sıkılmıyor, olmasaydı canımız çok sıkılırdı."
"Abim yazları berberde çalışıyor ama ben onunla oyun oynamak istiyorum. Bu hak hangi kartta var?"
"Bu tarlalarda çalışan biziz, bunlar hangi çocukların hakları?"
"Çocuk olmam için evin bütün işini yapmıyor olmam gerekirdi ama ben yapıyorum bütün işi yapıyorum ve her gün, her gün..."

Urfa, Mardin, Diyarbakır ve Hatay'daki çocuklar haklarını merkeze alan bir oyun oynarken yukarıdaki sözlerle anlatıyor düşündüklerini.

Söz konusu oyun, Hayata Destek Derneği'nin 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü'ne özel hazırladığı, çocukların vazgeçilemez haklarına odaklanan bir kutu oyunu. "Çocuk Aklı/Çocuk Haklı" oyunu, haklarını çocuklarla birlikte oyun yoluyla konuşmak için tasarlandı.

Oyunda, 20 Kasım 1989'da Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'nin 15 hak maddesi var.

Arapça ve Türkçe olarak iki dilli tasarlanan oyun, basit tarifle bir eşleştirme oyunu. Çocuklar, örnek olayların yer aldığı kartları, karton tahtadaki sözleşme maddeleriyle eşleştiriyor. Kartların bir yüzünde çocukların haklarıyla ilgili karşılaşabilecekleri bu örnek durumlar, diğer yüzünde ise bu durumu anlatan çizimler yer alıyor. 

Neler var bu örnek anlatımlarda: 

"Yaşadığım mahallede bir çocuk ve gençlik merkezi var. Orada bir sürü etkinlik var, oyun oynayabiliyorum, kitap okuyabiliyorum, resim yapabiliyorum. Bir sorum olduğunda sorabileceğim kişiler var."

"Önceden annem de babam da çalışmıyordu. O zamanlarda ben bir kere çok hasta olmuştum. Hastaneye gittiğimizde bana çok iyi baktılar, hemen iyileştim. Paramız olmasa da hastaneye gidebileceğimizi öğrendim. Şimdi annem de babam da çalışıyor."

"Suriye'den 3 sene önce Türkiye'ye geldik. Kimliğimiz olmadığı için ilk sene okula gidemedim. Bir kere de çok hastalanmıştım, hastanede çok zorlanmıştık. Şimdi artık kimliğim var, her şey yolunda."

"Bizim sokakta yaşayan ve çok sevdiğim bir arkadaşım var, ama yürüyemiyor. O yüzden hiç sokağa çıkamıyordu, okula da gidemiyordu. Ben hep onun yanına gidiyordum. Artık tekerlekli sandalyesi var ve sokakta birlikte oynayabiliyoruz."  

Çocuk haklarının etkili bir şekilde sağlanabilmesi, çocukların katılım hakkıyla ve kendi hakları konusunda farkındalıklarının artmasıyla mümkün. Oyun sayesinde çocuklar, haklarına daha kolay ve anlaşılır şekilde vakıf olabiliyor, benimsiyorlar.

Bu kutu oyunu bir yanıyla da çocukların oyun hakkının öneminin altını çiziyor. Çünkü çocukların en iyi öğrenme aracı oyun. 

Hayata Destek çocuk koruma ekipleri, toplum merkezleri, okullar, çadır alanları, tarlalarda çocuklarla bir araya geldi ve Çocuk Aklı/Çocuk Haklı kutu oyununu oynadı.

Hayata Destek ekibi kutu oyunuyla birlikte dikkati çektikleri vazgeçilmez hakların; ırk, ulusal ya da etnik köken, dil, renk, din, cinsiyet, yaş, engellilik durumu, cinsel yönelimine bakmaksızın tüm çocuklar için sağlanması adına hep birlikte ses çıkarmaya ve çalışmaya çağrı yapıyor.

"Siz de bu 20 Kasım'da, her yetişkinin koruyup kollamakla yükümlü olduğu çocukların haklarını yüksek sesle dile getirin. Çocuklarla oyunlar oynayarak, yetişkinlerle sohbetlerinize konu ederek bu hakları ve yapılması gerekenleri gündeme taşıyabilirsiniz."

Hayata Destek hakkında

Hakların önemini vurgulayan ve bütün çalışmalarında hak temelli yaklaşımı merkezine alan insani yardım kuruluşu. Sahalarda karşı karşıya kaldıkları eğitim hakkı, çalıştırılmadan korunma hakkı, yaşama ve gelişme hakkı, katılım hakkı gibi birçok çocuk hakkı ihlaline müdahale ediyor ve çocukların vazgeçilmez haklarını korumak için çalışıyor.

(AÖ)