Hak Temelli Çalışmalarda Gönüllülük Nasıl Yapılır?

Sivil Düşün AB Programı, 2. Sivil Toplum Forumu’nda “hak temelli çalışmalarda gönüllülük” üzerine panel düzenlendi.

Hayat Sende Derneği’nden Abdullah Ozkay, İstanbul Bilgi Üniversitesi Pro Bono Ağı’ndan Arş. Gör. Arca Alpan, Makedon Genç Avukatlar Derneği’nden Goce Kocevski ve Uluslararası Af Örgütü’nden Mehmet Onur Yılmaz kurumlarında gönüllülük çalışmalarını nasıl örgütlediklerini, alanlarında karşılaştıkları sorunları ve gönüllü çalışmalar sayesinde aldıkları olumlu geri dönüşlerin aktarımlarını yaptı.

Ozkay: Gönüllü yönetimi için gönüllüden beklentiniz net olmalı

Panelde ilk sözü alan Ozkay “Ülkemizde, kültürümüzde ve eğitimde gönüllülüğün yeri yok. Gönüllüden beklentiniz net olmadan gönüllü yönetimini gerçekleştirmeniz maalesef mümkün değil” diye konuştu.

Ozkay Hayat Sende Derneği’nde yaptıkları çalışmalardan söz ederek gönüllülük çalışmalarını nasıl sistematikleştirdiklerini anlattı.

“İdari işler, danışma kurulu, çocuk destek hattı, koşu bağışı, geleceğe koşanlar projesi ve çevrimiçi gönüllülük olmak üzere çeşitli alanlarda çalışmalar yürüttük.

“Koşu bağışı spor aracılığıyla bize bağış olanakları sağladı. Geleceğe koşanlar projesiyle de koruma altındaki üniversiteli gençleri burs ve iş dünyasına hazırlama programı yürüttük ve hepsinden derneğimize geri dönüşler aldık.”

Pro Bono Ağı’ndan gönüllü hukuki destek

Arş. Gör. Alpan, “Pro Bono”nun tanımını yaparken avukat tarafından yapıldığını ve toplum yararına ücretsiz gönüllülüğe dayandığını söyledi:

“Pro Bono, avukat tarafından yapılır ve toplum yararına gönüllülüğe dayanır. Pro Bono Ağı ise İnsan Hakları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin 2006’da kurulan projesi. Biz sivil toplum kuruluşlarını ve hukuk bürolarını bir araya getiriyoruz.”

Arca, 20’nin üzerinde hukuk bürosu ve serbest gönüllü avukatlarla çalışan bu ağın kurulduğu günden bugüne 60 sivil toplum kuruluşuna destek olduğunu, 2017’de verilen hizmetlerin yüzde 80’inin “hukuki uyum/tavsiye verme” ve “hukuki belge hazırlama” alanlarında olduğunu söyledi.

Arca’nın Pro Bono Ağı’ndaki gönüllülüğe ilişkin gözlemlerinden aktardığına göre, gönüllü avukatlara en çok meslektaşlarını ön yargıyla yaklaşıyor ve avukatlığa ilişkin yasal düzenlemeler de eksiklikler var.

Makedonya’da gönüllülük ve sivil toplum

Kocevski’nin sunumuyla devam eden panelde Makedonya’daki gönüllülük çalışmalarına ilişkin bilgiler verildi. Kocevski, hukuki yardım, genç avukatlara hukuki eğitim ve hukuki alanda mevzuat geliştirilmesi olmak üzere üç temel alanda çalıştıklarını söyledi.

Derneğin yoksullara, yurttaşlık hakkı olmayanlara, gençlere ve ayrımcılığa maruz kalmış kişilere destek sunduğunu belirterek gönüllülüğe ilişkin Makedonya’da karşılaştıkları sorunları aktardı:

“Makedonya’da gönüllülük kavramının bir anlamda istismar edilmesi söz konusu. Doğru bütçede olmayan kurumlara insanları gönüllü olarak işe alıyorlar. Örneğin gönüllü doktorlar var ve beş yıl boyunca hastanelerde ücretsiz çalışarak istihdam edilmeyi bekliyorlar.

“Gönüllü kültürü yok, gençler işsizlikten göç ediyor”

“Bir diğer husus yerleşmiş bir gönüllü kültürü yok. Ancak yine de sosyal ağlar gençler arasında giderek yaygınlaşıyor ve daha hızlı paylaşımlar yapılıyor. Altı ay önce spontane bir şekilde Facebook üzerinden mülteciler için bir dayanışma girişimi yapıldı ve çok başarılı oldu.

“Makedonya’da işsizlik yüzde ellilere kadar çıkmış durumda. Gençleri bu durumda gönüllülük için ikna etmek daha zor oluyor ve başka ülkelere çalışmak için göç ediyorlar.

“Bizim gönüllülere rol verilmesi için bir programımız var. Gençlerin eğitim aldıkları alanlarda çalışabilmeleri için çabalıyoruz. Ancak hukuki yardımı çok katı bir şekilde sadece avukatlar ve baro sınavlarını başarıyla geçmiş kişiler verebiliyor.

“O nedenle gönüllü hizmetlerine başvuran kişiler istediği karşılığı alamayabiliyor. Gönüllülük çalışmalarını istikrarlı ve tutarlı bir şekilde sürdürebilmek oldukça zor.”

Yılmaz: Hak savunuculuğu gönüllülüktür

Panelde son sözü alan Uluslararası Af Örgütü’nden Mehmet Onur Yılmaz ise gönüllülük alanında yaptıkları çalışmaları anlattı.

İnsan hakları savunuculuğunu gönüllülük olarak tanımladıklarını söyleyen Yılmaz, bu bağlamda eğitimler verdiklerini de ekledi.

(TP)