Afganistan: "Kız çocuklarının eğitim güvencesi tehdit altında"
*Mohsen Makhmalbaf'ın "Kandahar" filminden.
Şahla Fareed ve Afganistan'daki birçok kadın, kız çocuklarının eğitim güvencesinin yeniden tehdit altında olduğunu söylüyor.
ABD ve NATO üyesi diğer ülkelerin askerlerinin Afganistan'dan çekilme süreci devam ederken BBC, üç farklı kuşaktan üç kadınla geleceğe dair endişelerini konuştu.
Taliban'ın yeniden güç kazanmasından korkuluyor. Son aylarda Taliban kontrolü altındaki topraklar genişledi. Taliban daha önce kız çocuklarının okula gitmesini, kadınların çalışmasını veya yanlarında aileden bir erkek olmadan evden çıkmasını yasaklamıştı.
Zuhal Ahad'ın haberinde, biri öğretim üyesi, diğer ikisi öğrenci üç kadın, Covid salgını sürecinde eğitim alanındaki dijital eşitsizliğin yanı sıra cinsiyet eşitsizliği, kültürel ve çatışmadan kaynaklı sorunlarla da baş etmek zorunda kaldıklarını anlattı.
Öğretim üyesi: Gizli okula yeniden ihtiyaç duyulur mu?
Şahla Fareed, Kabil Üniversitesi'nde öğretim üyesi. Pandemi sırasında da internet üzerinden ders vermeye devam ettiğini, ama öğrencilerinin çoğunun bu konuda sıkıntı yaşadığını belirtiyor.
"Kız öğrencilerin çoğunun ne akıllı telefonu var ne de aileleri interneti kullanmalarına izin veriyor. Ailenin erkek üyelerinden birinin telefonunu kullananlar da ders sırasında yakın takip altında" diyen Fareed ve pek çok kadın hakları savunucusu açısından, kadınların eğitimine yeniden engel olunabileceği konusunda büyük endişe var.
60'lı yaşlarda olan Şahla Fareed, 1970'lerde Afganistan'ın tümü Taliban'ın kontrolü altındayken kızlar için gizli bir okul açtığından söz ediyor. Evinin arka bahçesinde kurduğu çadırın altında Şahla küçük bir kara tahtada ders veriyormuş. O dönem Taliban'ın sık sık evinde arama yaptığını, anlatan Şahla, 50 yıl sonra yeniden benzer bir okul açması gerekebilir diye şimdiden kitap toplamaya başladığını aktarıyor.
Lise öğrencisi: Babası ve dedesi onunla konuşmuyor
16 yaşındaki Vahide, ağabeyiyle okula yürüyerek gidiyor. Ama okula gitmesi ailede büyük sorun olmuş; babası ve dedesi onunla konuşmuyor.
"Okulu bırakıp evlenmem gerektiğini söylüyorlar" diyen Vahide, ağabeyi ve annesinin desteği sayesinde okula gidebildiğini söylüyor.
Annesinin hiç okula gidemediğini ve kendisinin bu konuda mücadele vermesi gerektiğini anlattığını söyleyen Vahide, "Umarım annemin rüyalarını gerçeğe dönüştürüm. Ama bugünkü şartlarda, bırakın üniversiteye gitmeyi ve avukat olmayı, okulu bitiremeyeceğim diye endişeleniyorum" diyor.
Üniversite öğrencisi: Afganistan'da eğitim görmek çok zor
Şemsiye Alizade geçen yıl Afganistan'da üniversite sınavına giren 170 bin kişi arasında en yüksek puanı almış. Madenci kızı olan Şemsiye, Kabil'in en yoksul semtlerinden birinde büyümüş. 2018'de okulu Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) saldırısına uğramış ve 46 öğrenci hayatını kaybetmiş. Başka bir bölgeye taşınan okul 2020'de yeniden IŞİD saldırısına uğramış.
"Afganistan'da eğitim görmek çok zor. Pek çok korkularım var. Ama okulun aldığı önlemlerle kendimi biraz daha güvende hissettim. Zaten eğitim sırasında güvenliği düşünmeye vaktiniz olmuyor" diyor. Şemsiye, Türkiye'de tıp fakültesinde eğitimine devam etmek üzere burs kazanmış.
(AÖ)