Arjantinde Cuntacılar Yargılanacak
Arjantin Hükümeti ise, 1976-83 yılları arasındaki baskı yönetiminden sorumlu olan Arjantinlilerin başka ülkelerde yargılanmalarını yasaklayan genelgeyi iptal etti.
Yargıç Balthasar Garzon ayrıca, binlerce kurbana verilmesi için yaklaşık 2 milyar 700 milyon Euro'luk bir tazminat talep ediyor ve bu nedenle eski askeri yetkililerin servetlerine el konulmasını da istedi. Yargılanacak isimler arasında, şimdiye kadar ülkedeki yasalar sayesinde dokunulmazlığı bulunan eski diktatör Jorge Rafael Videla ve eski Amiral Emilio Eduardo Massera da bulunuyor.
İspanyol yargıç Balthasar Garzon'un İspanya'ya iadesini istediği Arjantinli 45 asker ve 1 sivil Arjantin'deki askeri yönetim döneminde soykırım, işkence ve terörizm suçlarıyla karşı karşıya.
Garzon'un sözkonusu kişilerin iadesi için daha önce de talepte bulunmuştu. Garzon, ilk talebini 1990'un Aralık ayında iletmiş, ama zamanın Arjantin cumhurbaşkanı demokrasiye geçişten sonra ilan edilen genel affı gerekçe göstererek eski askeri yetkililerin iadesini engelleyen bir kararnameyi çıkartmıştı.
Yargıç Garzon'un sanık sandalyesine oturtmak istedikleri arasında şu an Arjantin'de valilik yapan eski general Antonio Dominque Busso yer alıyor. Ayrıca cunta döneminde bir işkence merkezi olarak nam salmış bir deniz okulunun eski yetkilileri de İspanya'ya iadesi istenen kişiler arasında.
Bugüne değin Arjantin'de başa geçen hükümetler, eski rejimin suçluların bu şekilde hesabının sorulmasına genelde yanaşmadı. Ancak şimdiki cumhurbaşkanı eski askerlere sağlanan af ve dokunulmazlık haklarını geri çekeceğini vaat etmişti. Gerçi bu vaadini henüz yürürlüğe sokmuş değil ve yargıç Garzon'un listesinde yer alan eski ordu mensupları İspanya'ya iade girişimini engelleyebilirler. Fakat bir gün Arjantin mahkemelerinde yargıç önüne çıkmaları da gayet olası görünüyor.
Bu arada Arjantin Hükümeti de 1976-83 yılları arasındaki baskı yönetiminden sorumlu olan Arjantinlilerin başka ülkelerde yargılanmalarını yasaklayan genelgeyi iptal etti. Bu kararla, onlarca eski cunta mensubunun başka ülkelerde yargılanmalarının yolu açıldı.
Kendisi de askeri cunta döneminde kısa süreliğine gözaltına alınan yeni seçilmiş Devlet Başkanı Nestor Kirchner, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ziyaretinden döndükten sonra genelgeyi kaldıran yeni bir genelgeyi imzaladı.
Karar, hakim Rodolfo Canicoba Corral'ın İspanyol hakim Baltasar Garzon'un talebi üzerine askeri erkanı 45 eski subay ve bir sivili tutuklatmakla sarsmasından bir gün sonra geldi. Bu kişiler, diktatörlük döneminde İspanyol sivilleri öldürmekten sorumlu tutuluyor. Tutuklama emri verilen askerler arasında birçok yaşlı ve hasta cuntacı da bulunuyor. Böylece Garzon iadeleri isteyebilecek.
Arjantin'in "Kirli Savaş" yıllarında 30 bin sol muhalif öldürülmüştü. Kirchner, Mayıs ayında iktidara gelmiş ve 20 yıldır ülkedeki demokrasiyi lekeleyen "dokunulmazlık kültürü"ne son verme vaadinde bulunmuştu. Arjantin'de 20 yıldır eski cuntacılara dokunulmuyordu. Af yasalarıyla bu kişilere yasal güvence zırhı verilmişti.
Tutuklanan eski askerler arasında 1976'daki darbenin lideri Jorge Videla ve Deniz Kuvvetleri Teknik Akademisi Komutanı Emilio Massera da yer alıyor. Ayrıca "sarışın ölüm meleği" diye tanınan eski deniz yüzbaşısı Alfredo Astiz de gözaltına alınanlar arasında bulunuyor. Astiz, ülkedeki ölüm mangalarını yönetmişti. Fransız mahkemesi, iki Fransız rahibeyi öldürdüğü için Astiz'i gıyaben ömür boyu hapse mahkum etmişti.
Ancak Arjantin'de af yasaları halen yürürlükte olduğu için mahkemelerin iadeleri tek tek ele almaları gerekiyor. İadeler konusu önce Yüksek Mahkeme'de ele alınacak. Hukuk ve insan hakları uzmanları, ilk sanıkların kelepçeyle İspanya'daki havaalanına varmalarının uzun süre alabileceğine dikkat çekiyor.
Arjantin'deki kayıp analarının örgütü olan "Plaza de Mayo" liderlerinden Rosa Roisinblit, "Bu adalet ve gerçeklere doğru, dokunulmazlığın sonuna yönelik bir ilerlemedir. Ancak bunun başarılması için halen uzun ve dolambaçlı bir yol önümüzde duruyor" dedi.
Bu arada, isminin tutuklanması gerekenler listesinde olduğunu öğrenen sanıklardan deniz subayı Juan Antonio Azic, intihar girişiminde bulundu. Tabancayla ağzına kurşun sıkan Azic'in durumu kritik. (BB)