Diyarbakır Suriçi'nde Yerinden Edilenler Bugün Nasıl Yaşıyor?

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Diyarbakır Sur’da sokağa çıkma yasağı 6 Eylül 2015’de ilan edildi ve 6 kez uzatıldı. Bu süreç içinde Suriçi'nde çatışmalar da yaşandı ve bölgede yaşayanlar yerinden edildiler.

TIKLAYIN - Sur Kronolojisi

Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi (sahamerkezi.org) Suriçi’ni terk etmek zorunda kalan, yerinden edilen 120 hane ile yüz yüze görüşme usulüyle bir araştırma gerçekleştirdi. Görüşmeler 8-16 Nisan tarihleri arasında yapıldı. Araştırmaya katılanların yüzde 62’si kadın, yüzde 38’i ise erkek.

Çalışmanın amacı yerinden edilenleri tanımak ve yerinden edilmenin yarattığı değişimleri saptamaktı.

Çalışma sonucunda ortaya çıkan veriler özetle şöyle:

İşsizlik

• Yerinden edilenlerin en çok dikkat çeken yönlerinden biri işsizlik ve gelir düzeyindeki düşüklük. Toplamda katılımcıların yüzde 78’i herhangi bir ücretli işe tabi değil. Katılımcıları Sur’da yaşarken de toplamda yüzde 74’ü yine herhangi bir ücretli işe sahip değildi.

Aileler küçülüyor

• Hane başına düşen nüfus dağılımı değişimi ise şöyle: Sur’da yaşarken hane kişi sayısının 4-6 kişi aralığında olduğunu söyleyen katılımcıların yüzde 60’tan yüzde 69’a çıkmış. Hane kişi sayısının 7-9 kişi aralığında olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 34’ten yüzde 25’e düşmüş. Hane kişi sayısının 10 ve üzeri olduğunu beyan edenlerin oranı yüzde 10’dan yüzde 2’ye düşmüş.

Yoksullaşma

• Katılımcıların hane aylık gelirleri azalmış. O dönemin asgari ücreti ve üzerinde gelir olan hane oranı yaklaşık yüzde 90’larda seyrediyorken bugün haneye asgari ücret ve üzeri ücret girenlerin oranı yüzde 48.

Mülksüzleşme

• Araştırma grubunun yüzde 36’sının Sur’dayken hiçbir mülkü yokmuş. Yüzde 52’sinin mülkleri yıkılmış. Yüzde 7’sinin mülkleri kamulaştırılmış. Yüzde 5’i ise mülklerini sattığını beyan etmiş.

• Yerinden edilenlerin sadece yüzde 40’ı Suriçi’deyken kirada otuyormuş. Bu kesimin toplamda yüzde 60’ı kiralarının 300 TL ve altında olduğunu beyan etmiş. Suriçi’nde yaşarken ödenen en yüksek kira bedeli 600 TL. Bu kirayı ödeyenlerin oranı yüzde 2,5.

• Şu anda yaşadıkları yerlerde ise kirada olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 90. 300 TL ve altında kira ödeyenlerin oranı yüzde 8 iken, 600 TL ve üstü kira ödeyenlerin oranı yüzde 14,4.

Göç nedeni ve etkileri

• Göç etme nedenlerinin sorgulandığı soruya yanıt veren araştırma grubunun toplamda yüzde 93’ü çatışmalar ve evlerinin yıkılmasını neden olarak göstermiş.

• “Sur'dan göç ettikten sonra yaşadığınız en önemli birinci sorun nedir?” sorusuna araştırma grubunun yanıtlarının ilk iki sırasını; yüzde 64 ile “Maddi Zorluklar”; yüzde 21 ile “Psikolojik Zorluklar” oluşturuyor.
• “Sur'da mı kendinizi daha güvenli hissediyordunuz, yoksa şu anda yaşadığınız semtte mi güvenli hissediyorsunuz?” sorusunu yanıtlayan araştırma grubunun yüzde 47 gibi önemli bir oranı “Sur” yanıtını verirken, sadece yüzde 21’i “yeni yerimizde” demiş.
• “Sur’a tekrar dönmek ister misiniz?”sorusuna araştırma grubunun yüzde 82’si ‘Evet’, yüzde 18’i ise ‘Hayır’ yanıtını vermiş.

* Fotoğraf: Ömer Yasin Ergin - Diyarbakır/AA (Mart 2016)

** Araştırmanın tamamını okumak için tıklayın.

(HK)