"Hayata Dönüş"ün Emri Adalet Bakanlığı'ndan Geldi
Hayata Dönüş Operasyonu Bayrampaşa Cezaevi harekat planı "Tufan", olaydan 11 yıl sonra ortaya çıktı. Planda, hem üst düzey sorumlular hem de cezaevine yapılacak müdahale ayrıntılarıyla anlatılıyor.
Dönemin Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk ve Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Ali Suat Ertosun ise plandan haberdar olmadıklarını ileri sürüyor.
Operasyon değil "genel arama" yapılmış
Eski Bakan Türk, Vatan gazetesine yaptığı açıklamada, "Plandan haberimiz yoktu. 19-20 Aralık gecesi yapılan, aslında genel bir aramaydı. Savcılar 20 ilde arama yapılmasını istedi. Planda cezaevinde 70 silah olduğu istihbaratı var. Bu olasılığa karşı plan yapılmış" dedi.
Ancak Türk, kendisinin bulunmadığı Milli Güvenlik Kurulu'nda ölüm oruçların kastedilerek "Bu eylemler sonlandırılsın" kararı çıktığını da itiraf ediyor.
Dönemin Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü olan HSYK üyesi Ali Suat Ertosun da, plandan haberi olmadığını iddia etti.
2004'te Devlet Üstün Hizmet Madalyası alan Ertosun, "Devletin, kendisine karşı direniş olacağını öngörüyorsa plan yapması kadar doğal bir şey var mı? Hangileri hangi cezaevine gidecek diye plan yapılmayacak mı? Operasyon sıfır zayiat amacıyla başlatılmıştır. Direniş olduğu için bu noktaya gelmiştir" diye konuştu.
Savcı operasyon emrini talimatla imzaladı
Ancak, dönemin Cumhuriyet Savcısı'nın ifadesine göre, operasyon emri Adalet Bakanlığı'ndan geldi.
Jandarmanın savcılık talebi olmadan doğrudan hapishanelere müdahale etmesi prosedüre aykırı. Dönemin İstanbul Cumhuriyet Başsavcısı Ferzan Çitici'nin talep yazısını nasıl imzaladığı Üsküdar Savcılığı'nda tutulan tutanakla ortaya çıkıyor.
Cumhuriyet Savcısı Kemal Canbaz'ın 15 Aralık ve 18 Aralık 2000'de yazdığı iki ayrı tutanakta şu ifadeler yer alıyor: "18 Aralık'ta saat 17.00'de, Adalet Bakanlığı'ndan telefon geldi, İstanbul Jandarma Bölge Komutanlığı'na gitmem istendi, oradaki kriptolu telefondan gerekli talimatın verileceği belirtildi. Çitici de Komutanlık'taydı."
Canbaz, şöyle devam ediyor: "Bakanlık, cezaevlerine müdahalenin bu sabaha karşı 05.00'de yapılacağını, bunun için Jandarmanın cezaevine müdahale talep yazısının İl Jandarma Komutanlığı'na verilmesini istedi."
Adli Tıp: Koğuşlarda silah yoktu
Operasyonun ardından Adli Tıp uzmanlarınca yapılan incelemeden sonra yazılan bilirkişi raporuna göre, olayda sadece askerlerin tarafından koğuşlara doğru tek yönlü ateş açıldı. Raporda, ölümlere yol açan silahın da askerlerin kullandığı AK-47 ya da G-3 piyade tüfeği olabileceği belirtildi.
Operasyonun ardından yapılan aramada da koğuşlarda, harekat planında ileri sürüldüğünün aksine silaha rastlanmadı.
"Bayanları kebap yaptık"
20 cezaevine yapılan operasyonda ikisi asker 32 kişi hayatını kaybetmiş, yüzlerce tutuklu ve hükümlü yaralanmıştı. Bayrampaşa Cezaevi'ndeki operasyonda da 12 tutuklu ve hükümlü öldü, 55 kişi yaralandı.
Davanın dün görülen ikinci duruşmasında ifade veren müşteki Süleyman Acar kar maskeli bir görevlinin megafonla "Bayanları kebap yaptık" dediğini duyduğunu söyledi. (AS/EÖ)