İnternet Kararıyor
Önümüzdeki hafta ABD'de oylanacak "Çevrimiçi Korsanlığı Önleme Yasası"na (SOPA, Stop Online Piracy Act) karşı yarın tüm dünyada internet karartma eylemleri yapılacak.
Yurtdışından Reddit, Mozilla, Wikipedia, Wordpress gibi sitelerin katılacağı eyleme Türkiye'den destek verecek web siteleri, internet karartma eylemi kararlarını "İnternet Tutulması" adresinden duyurdu.
Türkiye'de de internet kararıyor
Alternatif Bilişim'den Ali Rıza Keleş, SOPA yasasının internet özgürlüğüne "sopa" etkisi yaratacağını, yasa ABD'de çıkacak olsa da küresel etkileri olacağını söylüyor:
"İnternet küresel bir ağ. Birçok sunucu ve içerik de ABD merkezli. Dolayısıyla orada yapılacak düzenleme bütün dünyadaki internet kullanıcılarını etkileyecek.
"Yasayla bazı içeriklerin yayından kaldırılmasının yanısıra ceza ve yaptırımlar öngörülüyor. Bu tip bir müdahale hem ifade özgürlüğüne hem de internetin sağladığı bilgiye erişim, eğitim ve birçok konuda kısıtlamalara neden olacak.
"Biz de bu nedenle yarın internet sitemizi karartıyoruz. Bir takım web sitelerinin yanısıra İnternetime Dokunma ve sansüre karşı eylemleri yapan gruplar da destek verecek."
SOPA: İnternetin ölümü
Bilgi Üniversitesi öğretim görevlisi Özgür Uçkan, yasa taslağının ABD Adalet Bakanlığı'nın ve telif hakkı sahiplerinin yasal yetkilerini neredeyse uçsuz bucaksız bir biçimde genişleteceğini ve bu yetkileri uluslararası hukuk kurallarını çiğneyecek bir biçimde küreselleştirdiğini söylüyor:
"SOPA'nın oluşturduğu kara listelerle bir sansür girişimi olduğu açık. Son dönemde devletler internetin kendi iktidarlarına karşı bir tehdit olduğu algısını geliştirmiş durumdalar. Bunda Arap Baharı ile başlayıp, Avrupa'daki Öfkeliler Hareketi ile genişleyip, 'İşgal Et' hareketiyle de küreye yayılan isyan hareketlerinin ve bu hareketlerde internet kullanımın büyük rolü var."
Uçkan, "internetin ölümü" olarak adlandırılan yasaya neden karşı çıkıldığını şöyle sıralıyor:
* ABD Anayasası'nın 1. maddesini ihlal ederek ifade özgürlüğüne kast etmek;
* Kara listeler hazırlayarak, internet hizmet sağlayıcılarını sürece zorla dahil ederek internet sansürüne yol açmak;
* Erişim hizmetlerini sekteye uğratmak, internet endüstrisine onulmaz zararlar vermek;
* Özgür yazılım hareketini engellemek; kullanıcıların birer yayıncı haline geldiği web 2.0 yapısını sakatlamak;
* İnternet güvenliği konusunda ciddi zaaflar oluşturmak ve DPI gibi teknolojilerle mahremiyet ihlallerini kolaylaştırmak;
* Korsanlığı önlemekte etkisiz kalmak;
* Yasamanın demokratik şeffaflık ilkesini ihlal etmek;
* Telif hakkı lobilerinin müphem çıkarlarını insan haklarının önüne koşarak yasamayı yozlaştırmak;
* ABD hukuksal yetkisini küreselleştirerek ülkelerin hukuksal bağımsızlığını tehdit etmek.
"Bizde sansür iktidar-muhalefet el birliğiyle geçti"
Yeni Fikir ve Sanat Eserleri Kanun Tasarısı'nın internet ile ilgili maddelerinin SOPA'yla benzerlik taşıdığını, hatta daha beter olduğunu belirten Uçkan, dünyada bu tür düzenlemelerin sivil tepkiler de hesaba katılarak yapılırken, Türkiye'de anti-demokratik bir baskıyla gerçekleştirildiğini söylüyor:
"Bir şekilde interneti kontrol etmek istiyorlar, ama bunu tam olarak da başaramıyorlar. Bu durum Türkiye için de geçerli. Ama Türkiye gerçek bir demokrasi olmadığı ve sansür çok eski bir devlet refleksi olduğu için, iktidarlar bu konuda çok daha rahat davranıp hak ve özgürlükleri alanen çiğnemekten kaçınmıyor. ABD'de veya Avrupa ülkelerinde bu denetim ve düzenleme çabası daha usturuplu yapılıyor."
Uçkan, gelen tepkiler üzerine Obama yönetiminin tasarıdan desteğini çektiğini, şimdi çeşitli lobilerin şanslarını tekrar deneyeceklerini söylüyor ve ekliyor:
"Bizde ise, anayasaya açıkça aykırı 5651 internet sansür yasası gibi bir düzenleme iktidarıyla muhalefetiyle elbirliği içinde geçiriliyor. Bu da yetmedi, şimdi de internete basın kanunu uygulamaktan, sosyal medyayı sansürlemekten söz ediyorlar. Tepkilere bakılmıyor. Bu tür yasaların değişmesi için iktidarın değişmesini ve yeni gelenin keyfini beklemek zorundasınız. Sansür ve baskı devlet refleksi olduğu için de çok beklersiniz.
Türkiye'nin önündeki tek çıkış yolunun gerçekten sivil ve geniş uzlaşımlı demokratik bir anayasa yapmak olduğunu söyleyen Uçkan, "internet erişimi de geçen yıldan beri hem Uluslararası İnsan Hakları Beyannamesi'nde hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde koruma altına alınmış bir insan hakkı. Bu iki belgeye de imza koymuş olduğumuzdan iç hukukumuza uyarlamak, yani yeni anayasada yer vermek zorundayız. Belki böylece, bu tip olumsuz düzenlemeler iptal edilebilir."
SOPA nedir?
Çevrimiçi korsanlığa karşı geliştirilen SOPA yasası, ABD Adalet Bakanlığı ve telif hakkı sahiplerinin yasal yetkilerini genişleterek, telif hakkını ihlal eden sitelerin yanısıra, bu ihlali "kolaylaştıran" siteleri engelliyor. Bu durumda, PayPal gibi telif hakkı ihlali yapan sitelerle iş yapan sistemlere ve bu siteleri listeleyen Google gibi arama motorlarına sınırlama getirebilecek; internet servis sağlayıcılarının böyle web sitelerini engellemeleri zorunlu hale gelecek.
Yasayla birlikte Google, Yahoo, E-Bay, Youtube, Wikipedia, Facebook, Twitter ve Ekşi Sözlük gibi içeriği kullanıcılar tarafından oluşturulan sözlük siteleri gibi birçok site sansürle karşı karşıya kalacak.
Yasa önerisini yarın ingilizce sitesini kapatarak protesto edecek Wikipedia'nın yöneticilerinden Geoff Brigham, SOPA'nın online ihlalleri önlemek adına internet sansürünü mümkün kıldığını ve internette ifade özgürlüğüne ciddi bir tehdit yarattığını söylüyor.
İnternet karartma eylemine Türkiye'den katılacak web sitelerinin tam listesi şöyle:
inci.sozlukspot.com ; inci portal; sansuresansur.org; mkusozluk.com; avare.be; edeplisozluk.com; tikyweb.com; ahmetalpbalkan.com; kargamel.com; alternatifbilisim.org; iyad.org.tr; emirkarsiyakali.com; elmaaltshift.com; huysuzyazar.com; mizah-tr.com; bilgisiz.org; quup.com; mecraburada.com; e-mizah.org; mimy.org; kursun.net; vakvaksozluk.com; evcilbaykus.com; gaziee.com; yapaybilgi.com; enbirinci.net; muhendis.tv; belapresente.com; biribirseysoyluyor.com; beydaelektronik.com; sosyalmedyahaber.com; game-turkey.net; etilen.net (ÇT)
* SOPA'yla ilgili ayrıntılı türkçe bilgi için tıklayın.
* İnternet grevinin küresel eylem sayfasına ulaşmak için tıklayın.