İran’da Jîna Mahsa Amini protestolarında gözaltına alınanlar neler yaşıyor?
Fotoğraf: Sosyal Medya
BBC, 22 yaşındaki İran’da Jîna Mahsa Amini’nin “ahlak polis”lerince darp edilerek öldürülmesi üzerine başlayan protestolarda gözaltına alınan İranlıların yaşadıklarını aktardı.
BBC Türkçe'de de yayımlanan haberde, üst düzey güvenlik güçlerinin protestoculara acımama ve gerçek mermilerle ateş edilmesi emri verdiği videoların BBC tarafından teyit edildiği belirtildi. İnsan hakları örgütlerinin, ülke genelinde binlerce eylemcinin gözaltına alındığına yönelik tespiti de paylaşıldı.
Haberde gerçek isimleri gizlenen İranlıların tanıklıklarına yer verildi. Bunlardan bazıları şöyle:
Genç protestocu Sam: "Bir güvenlik görevlisini itip, kaçmaya çalıştım ama hemen sonra bir ikincisi ve üçüncüsü geldi. Birkaç saniye sonra 15 güvenlik görevlisi beni acımasızca dövüyordu. Kanın tadını ağzımda ve şok tabancasının darbesini de vücudumda duyuyorum. Beni yere yatırdılar, kollarımı arkadan, ayaklarımı da ayakkabımın bağcıklarıyla bağladılar. Bir noktada askerlerden biri sol gözüme tekme attı ve diğer gözaltıları tuttukları noktaya götürdü. Beni ve diğer tutukluları bir buçuk saat boyunca üst üste, otobüste yere yatırdılar. Bir an beni de infaz edebileceklerini düşündüm."
51 yaşındaki Meryem: "Beni yere yatırdılar ve bir polis postalını sırtıma bastırdı. Karnımı tekmeledi, ellerimi bağladı, beni kollarımdan kaldırıp, bir minibüsün içine attı. Minibüste benimle birlikte başka kızlar da vardı ama çok daha gençtiler. Cesaretlerini gördüğüm zaman kendimi toparladım. Bana yardım etmeye başladılar. Bağırıp, görevlilerle dalga geçiyorlardı. Bu kuşak benimkinden farklı. Korkusuzlar. Küçük bir polis karakoluna götürüldük. Bu kadar çok kişinin işlemini yapmaya hazır değillerdi. Ben de dahil en az 60 kadını küçük bir odaya doldurdular. Yan yana duruyorduk, oturamıyor, hareket edemiyorduk. Tuvaleti kullanamayacağımızı ve acıkırsak da kendi dışkımızı yememizi söylediler. Neredeyse bir gün geçtikten sonra, odanın içinde bağırdık ve durumu protesto ettik. Sessiz olmazsak bize tecavüz edecekleri tehdidinde bulundular."
Feriştah: "Gözetim merkezinde bizi kayıt altına alan görevli adımı sordu ve bana fahişe dedi. Şikayet ettiğimde de, devam edersem kardeşlerinden birini (erkek gardiyanlar) üzerime salacağını söyledi."
Ne olmuştu?Doğu Kürdistan'ın Sakız kentinden başkent Tahran'a akrabalarını ziyarete gelen 22 yaşındaki Mahsa Amini, erkek kardeşinin kullandığı aracı durduran ahlak polisince gözaltına alınmıştı. Kardeşine, nasihat edilip serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadının, gözaltına alındıktan iki saat sonra komaya girdiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğü ortaya çıktı. İran devlet televizyonu Amini'nin dövüldüğü iddialarını yalanlayarak, polisin genç kadını "nasihat etmek ve eğitmek" üzere karakola götürdüğünü ve orada kalp krizi geçirdiğini söyledi. Amini'nin akrabaları, kadının herhangi bir kalp rahatsızlığı olmadığını açıkladı. Devlet televizyonu bir polis karakolunda Amini olduğu söylenen bir kadının oturduğu koltuktan bir yetkiliyle konuşmak üzere kalktıktan sonra yere düştüğünü gösteren güvenlik kamerası kayıtları yayınladı. Ancak, görüntülerden kadının Amini olduğu doğrulanamadı. Amini'nin dövülerek öldürüldüğü yolunda sosyal medyada yayılan iddialarını reddeden Tahran emniyeti ise konuyla ilgili açıklamasında, "Ayrıntılı araştırmalara göre, Amini'nin araca alınması sonrasında ve tutulduğu karakolda fiziksel bir temas olduğunu" reddetti. Ancak, İran'ın yarı resmi Fars haber ajansı, Mahsa Amini'nin ahlak polisince dövülmesi nedeniyle komaya girdiğini duyurdu. VoA'nın haberine göre genç kadının karakolda ölümünü eleştiren sosyal medya yorumcuları arasında, sözünü sakınmamasıyla tanınan reformcu eski milletvekili Mahmud Sadıki, Ayetullah Ali Hamaney'i olayla ilgili kamuoyuna açıklama yapmaya çağırdı. |
(EMK)