İsveç: Din, Üçlü Muhtıra’nın bir parçası değil

* Fotoğraf: Dursun Aydemir / Anadolu Ajansı (AA)

İsveç Dışişleri Bakanı Tobias Billström, Cumhurbaşkanı ve Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın İsveç'in NATO üyeliğine ilişkin söylediği "İsveç, hiç boşuna uğraşma... sizin NATO'ya girmenize 'evet' demeyiz" sözlerine yanıt verdi.

Dışişleri Bakanı Billström, İsveç ulusal haber ajansı TT'ye yaptığı açıklamada, İsveç'in Finlandiya ile birlikte Türkiye'nin NATO üyeliklerini kabul etmesi için Haziran 2022'de imzaladıkları Üçlü Muhtıra'ya uyduğunu, ancak dinin muhtıranın bir parçası olmadığını söyledi.

Billström'ün açıklaması, İsveçli-Danimarkalı aşırı sağcı siyasetçi Rasmus Paludan'ın İsveç ve Danimarka'daki Türkiye büyükelçiliklerinin önünde Kuran yakma eylemleri yapmasının ardından geldi.

Billström, TT'ye yaptığı açıklamada, "İsveç'in NATO üyesi olmak için ne yapması gerektiği çok açık ve o da üçlü muhtırada yer alan yükümlülükleri yerine getirmemiz. Din, bu anlaşmanın bir parçası değil" dedi.

Voice of America'nın (VOA) aktardığına göre, "Bununla birlikte, insanların kutsal yazıların yakılmasından rahatsız olmasını ve bunu incitici bulmasını iyi anlıyorum" diyen İsveç Dışişleri Bakanı, "Şu an ihtiyaç olan şey, tüm taraflarda durumun sakinleşmesi" değerlendirmesini yaptı.

İsveç ve Finlandiya'nın Türkiye ile imzaladığı Üçlü Muhtıra'nın uygulanmaya devam ettiğini kaydeden Billström, Erdoğan'ın sözlerine ilişkin açıklamasında, "Şu an Türkiye'de devam eden bir seçim kampanyası var ve seçim kampanyalarında pek çok şey söylenir" dedi.

Erdoğan ne demişti?

Cumhurbaşkanı Erdoğan, dün (1 Şubat) AKP'nin haftalık grup toplantısında konuşmuş, "NATO'nun genişleme süreciyle ilgili gelişmeleri de yakından izlediklerini" aktararak İsveç'e ilişkin şu ifadeleri kullanmıştı:

"İsveç, boşuna uğraşma; sen benim mukaddes kitabım Kur'an'ın yakılmasına, yırtılmasına ve senin koruma görevlilerinle birlikte bunun yapılmasına müsade ettiğin sürece sizin NATO'ya girmenize 'evet' demeyiz. Finlandiya konusunda bakışımız olumlu ama İsveç konusunda olumlu değil. Bunu da böyle bilin."

Kuran yakma eylemleri ve güvenlik uyarıları

İsveç'in başkenti Stockholm'de 21 Ocak'ta Danimarka'nın aşırı sağcı Sıkı Yön Partisi lideri Rasmus Paludan, Türkiye'nin Stockholm Büyükelçiliği önünde Kuran yakmış, polis korumasında gerçekleştirilen eylem sırasında Paludan'ın yanına kimsenin yaklaşmasına izin verilmemişti.

Paludan, ardından 27 Ocak'ta Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da bir caminin ve Türkiye Büyükelçiliği'nin önünde de Kuran yaktı.

Bu eylem öncesinde de söz konusu eylemlere izin verildiği gerekçesiyle Danimarka'nın Ankara Büyükelçiliği Dışişleri Bakanlığı'na çağrılmıştı.

Benzer bir eylemde, Hollanda'nın aşırı sağcı Batı'nın İslamlaşmasına Karşı Vatansever Avrupalılar (PEGIDA) hareketi lideri Edwin Wagensveld de Lahey kentinde tek başına yaptığı eylemde Kuran yırtmıştı.

Bu olayın ardından da Hollanda Büyükelçisi 24 Ocak'ta Dışişleri Bakanlığı'na çağrılarak eylemden duyulan rahatsızlık dile getirilmişti.

Türkiye'deki Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Almanya ve Fransa büyükelçilikleri, 28 Ocak 2023 gecesi peş peşe yayınladıkları duyurularla Türkiye'deki yurttaşlarını İsveç ve Danimarka'daki Kuran yakma eylemini izlemesi olası "terör saldırısı riski" konusunda uyardılar.

ABD Büyükelçiliği'nin internet sitesinden Türkiye'de yaşayan ABD vatandaşlarına yönelik yayınlanan duyuruda şöyle denildi:

"Avrupa'da son zamanlarda gerçekleşen Kuran yakma olaylarının ardından ABD hükümeti, yurttaşlarını teröristlerin Türkiye'deki ibadethanelere olası misilleme saldırılarına karşı uyarıyor. Teröristler, ibadet yerlerini veya Batılıların sık sık ziyaret ettiği yerleri hedef alarak pek az uyarıda bulunarak ya da hiç uyarı vermeden saldırabilirler."

İngiltere de 29 Ocak'ta benzer bir açıklama ile "batılıların terör saldırılarının hedefi olabileceği" uyarısında bulunurken, ABD 30 Ocak'ta güvenlik uyarısını güncelleyerek hangi alanlardan uzak durulması gerektiği ile ilgili daha detaylı bilgiler paylaştı. Yeni uyarı özetle şöyle:

"ABD hükümeti vatandaşlarını, İstanbul'daki kiliselere, sinagoglara, diplomatik misyonlara veya özellikle Beyoğlu, Galata, Taksim ve İstiklal bölgeleri gibi Batılıların uğrak yeri olan diğer yerlere teröristlerin olası misilleme saldırılarına karşı uyarıyor. Türk makamları bu konuyu araştırıyor."

(SD)