Temel ve tematik habercilik atölyeleri ile devam eden Atölye BİA programı kapsamında bugün bir günlük Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Atölyesi düzenlendi.
Atölye KaosGL editörü Yıldız Tar, Prof. Dr. Sevda Alankuş ve bianet kadın-LGBTİ+ haberleri editörü Evrim Kepenek eğitmenliğinde, 24 kişinin katılımıyla gerçekleşti.
11.00-17.00 saatleri arasında düzenlenen Toplumsal Cinsiyet Odaklı Habercilik Atölyesi'nde;
İlk oturumda sunum yapan Prof. Dr. Sevda Alankuş, neden toplumsal cinsiyet odaklı habercilik yapılması gerektiğini şöyle açıkladı:
“Haberlerin içeriğine baktığınız zaman, hikaye/haber anlatısının bir iktidar kurma biçimi olduğunu ve toplumsal güç ilişkilerinin nasıl yeniden kurulduğunu göreceksiniz. Haberin içeriği, haberin yazılması, yeni medyanın yeni bir haber dili getirip getirmediğine tekrar tekrar bakılması gerekir.”
Kadına yönelik erkek şiddetinin sistematik ve bazen devlet destekli olduğunu söyleyen Alankuş, kadın düşmanlığı üzerinden kurulan bir erkeklik ideolojisi olduğunu, işte bu yüzden toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğin yapılması gerektiğini vurguladı ve şöyle devam etti:
“Medyanın, kadına yönelik şiddeti yeniden üreten ve diğerlerine örnek olan bir tavrı var. Kadına yönelik yapılan haberleri nasıl yapıyorsa bunu aslında diğer dezavantajlı gruplara karşı da yapıyor. Kadına yönelik bu haber dili, bütün ‘öteki’lere yönelik bir haber dilinin temelini oluşturuyor. Haber dilinde karşılaştığımız ayrımcılık herkese karşı kullanılan ve yeniden işlenen bir şey oluyor."
Alankuş, bianet erkek şiddeti çetelesi üzerinden kadın cinayetlerinin nasıl cezasız kaldığından da bahsetti ve toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğin nasıl yapılması gerektiğine dair Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi’nde yer alan üç maddeyi şöyle sıraladı:
“Her habercisinin toplumsal cinsiyet odaklı habercilik yaparak bir bilinç oluşturması gerekiyor, medya kendini klişelere bıraktığında hak ihlali çok kolaylıkla yapılıyor. Ancak haberler yeniden hak ihlaline neden olmamalı” diyen Alankuş, neden yeni bir haberciliğe ihtiyaç duyulduğunu şöyle açıkladı:
“Çünkü kadınlar ve LGBTİ+lar haberlerde sadece fail-mağdur olarak ya da magazin malzemesi olarak görülüyorlar. Yoksa görmezden geliniyorlar. Dolayısıyla bu yüzden hak ve toplumsal cinsiyet odaklı habercilik yaparken, haber kaynakları ya da birinci haber tanımlayıcıları yeniden tanımlanmalı, genişletilmeli.”
Alankuş, bunun nasıl yapılacağını da şöyle sıralıyor:
Alankuş’un ardından bianet kadın-LGBTİ+ haberleri editörü Evrim Kepenek, bianet’in toplumsal cinsiyet odaklı haberciliği nasıl yaptığını anlattı.
Toplumsal cinsiyet odaklı haberciliğe başlamadan önce, haberi seçmek ve hangi taraftayız buna karar vermek gerektiğini söyleyen Kepenek, “Haberi kim için ve neden yapıyorum?” sorusunun çok önemli olduğunu vurgulayarak bir haberin olmazsa olmazlarını şöyle sıraladı:
Kepenek, haber yazılırken 5N1K kullanılmasını ancak detay verilmemesini, ayrımcılık yapılmamasını, edilgen dil kullanılmamasını, kelime oyunları yapılmamasını, aberi pornografik hale getirilmemesi ve şiddetin süslenmemesi, militarist dil kullanılmaması, sıfatlardan kaçınılması, sembolikleştirilmemesini belirtti.
Haberlerde fotoğraf kullanımını da anlatan Kepenek, dikkat edilmesi gerekenleri anlattı:
Kepenek'in ardından KaosGL editörü Yıldız Tar, LGBTİ+ odaklı haberciliği anlattı.
Yıldız Tar, sunumunda LGBTİ+'lerin medyadaki temsilini ve medyanın geçmişten günümüze nasıl dönüştüğünü anlattı.
"2000'lerde Kaos GL'nin var olmasıyla birlikte habercilikte artık değişiklik görmeye başladık diyebiliriz. LGBTİ+ haberleri yapan, haberi yaparken de değerlere saygı duyan birkaç mecra var sadece. Bunun dışında aslında medyada hala nefret iklimi devam ediyor" diyen Tar, LGBTİ+ odaklı habercilik yaparken dikkat edilmesi gereken noktalardan bahsetti.
Tar, "En önemli mesele, LGBTİ+ odaklı bir haberi hangi çerçeveye oturttuğunuzdur; yaklaşımlar, dili çok iyi olsa bile haberin bir bütünlüğü olmaz. LGBTİ+ terminolojisini kullansanız bile, haber nefret suçlarına yönelebilir" dedi.
Atölye soru-cevapların ardından sona erdi.
Atölye BİA hakkında |
IPS İletişim Vakfı/bianet'in Atölye BİA adıyla düzenlediği habercilik seminerleri medyanın farklı birimlerinden gazetecilere, işsiz bırakılmış gazetecilere, iletişim fakültesi öğrencilerine ve gazetecilik yapmak isteyen herkese açık. Atölye BİA programları hak, toplumsal cinsiyet ve çocuk odaklı habercilikle barış gazeteciliği perspektifi ve tercihiyle temel gazetecilik, haber fotoğrafçılığı, yargı haberciliği, araştırmacı gazetecilik, yeni medya, görselleştirme araçları, dijital güvenlik gibi alan ve temalar üzerinden kuruluyor. Atölye BİA ile birlikte IPS İletişim Vakfı’nın 2002-2007 aralığında düzenlediği temel gazetecilik, kadın, çocuk, insan hakları odaklı habercilik eğitimleri ve 2008-2017 aralığında gerçekleştirilen Okuldan Haber Odası programları yıl içine yayıldı ve gazetecilere ve ilgilenen herkese açık hale geldi. Haziran 2018'de başlayan Atölye BİA programında, Aralık sonu itibariyle 8 atölye (7-13 Haziran Gazeteciler İçin Yeni Medya, 16-25 Temmuz Gazeteciler İçin Haber, 2 Eylül Kürtçe Habercilik ve Çeviri, 7-9 Eylül Haber Fotoğrafçılığı ve Fotoröportaj, 17-26 Eylül Çevre ve Kent Haberciliği, 1-8 Ekim Yargı Haberciliği, 15-23 ve 8-16 Kasım Gazeteciler için Haber Atölyeleri) 101 kişinin katılımıyla gerçekleştirildi. 2019 yılında ise farklı tarihlerde (11-18 Şubat, 20-27 Şubat, 14-21 Haziran, 22-29 Temmuz, 2-10 Eylül, 5-13 Aralık) altı "Temel Gazetecilik Atölyesi", yine farklı tarihlerde (27-28 Nisan Kürtçe Habercilik ve Çeviri, 4-5 Mayıs Dijital Güvenlik, 10-12 Mayıs Haber Fotoğrafçılığı, 13-20 Mayıs Gazeteciler Yeni Medya, 21-25 Ekim İklim Haberciliği, 11-15 Kasım Kadın-LGBTİ+ ve Yargı Haberciliği) altı tematik atölye düzenlendi. 2020 yılında düzenlenen atölyeler de şöyle; 24-28 Şubat Uygulamalı Haber Atölyesi, 29 Şubat - 1 Mart Podcast Atölyesi, 11-26 Nisan Online Kürtçe Medya Atölyesi, 16-17 Mayıs Online Podcast Atölyesi, 27-31 Mayıs ve 13-17 Haziran Online Haber Fotoğrafçılığı Atölyesi, 4-12 Ağustos ve 8-16 Ekim Toplumsal Cinsiyet Odaklı Online Haber Fotoğrafçılığı Atölyesi, 19 Ekim-2 Kasım, 16-30 Kasım ve 14-28 Aralık Temel Gazetecilik Atölyesi. Bu proje İsveç Uluslararası Kalkınma İşbirliği Ajansı (SIDA) desteğiyle gerçekleştiriliyor. |
* Atölye BİA haberleri için tıklayın.
(SO)