Özel Kuvvetler Komutanlığı Nedir?
Savcı ve yargıçlar, 25 Aralık'tan beri üçüncü kez, Ankara'daki Özel Kuvvetler Komutanlığı'nda arama yapıyor.
Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı'nın (TESEV) yayımladığı "Almanak Türkiye 2008: Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim"de*, Bilgi Üniversitesi öğretim elemanı Hale Akay'ın yazdığı, ordunun kurumsal yapısıyla ilgili yazıdan, Özel Kuvvetler Komutanlığı'yla ilgili bölümleri alıntılıyoruz.
Özel Komutanlıklar
Genelkurmay Başkanlığı Harekât Başkanlığına bağlı, diğerlerinden farklı ve iç güvenlik sorunuyla bağlantılı üç birim bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla Psikolojik Operasyonlar Daire Başkanlığı, İç Güvenlik Operasyonları Başkanlığı ve Özel Kuvvetler Komutanlığıdır.
İç Güvenlik Operasyonları Başkanlığı, İç Güvenlik Tugayları ve birliklerinin koordinasyon merkezidir. Güney Doğu ve Doğu bölgelerindeki iç güvenlik operasyon bölgelerinin fiilen sürekli bir statü kazanmalarıyla yapılanmıştır. Psikolojik Operasyonlar Daire Başkanlığı hakkında açık bilgi edinmek mümkün olmamıştır.
2008 yılından itibaren basında yer alan haberlerde, Psikolojik Operasyonlar (basında zaman zaman Harp olarak geçmektedir) Dairesinin yeni adının Genelkurmay Harekât Başkanlığı Bilgi Destek Dairesi Başkanlığı veya Bilgi Destek Şube Müdürlüğü olduğu iddia edilmektedir.**
Bu üç yapı içinde en dikkat çekici olanı ise Özel Kuvvetler Komutanlığıdır.
Genelkurmay Özel Kuvvetler Komutanlığı 1992 yılında Özel Harp Dairesinin lağvedilmesiyle kurulmuştur. Özel Harekat ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuş olan Komutanlık, muhabere arama/kurtarma ve iç güvenlik harekâtı planlama ve icra etme kabiliyetine de sahiptir.
Bu nedenle komutanlık, tıpkı iç güvenlik tugayları gibi, TSK'nin oluşturduğu iç harekât birimlerinden bir tanesidir. TSK'nin İnternet sitesinde bir süre önce yer alan tanımda Özel Kuvvetler Komutanlığı tarihçesi Hun Türklerindeki akıncılara kadar dayandırılmaktaydı.*** Bu tanıtımda ayrıca şu bilgiler yer almaktaydı:
"Kurtuluş Savaşında milli ordunun ihtiyaç duyduğu personel, silah, cephane, araç ve gereçlerin Anadolu'ya sevkiyatı ile vatanın dört bir yanında işgalci kuvvetlere karşı Milli Mücadelenin yürütülmesine ön ayak olan ve cephe gerilerinde işgal ordularına darbeler vuran çeteler ile Teşkilat-ı Mahsusa, bugünkü Özel Kuvvetlerin görevlerini, dönemlerinde yerine getiren teşkilatlar olmuştur. Cumhuriyet döneminde de en ciddi sınavını, Kıbrıs Türklerinin özgürlüğüne kavuşmasında Türk Mukavemet Teşkilatı içinde yer alarak vermiştir."
Özel Kuvvetler Komutanlığı 2006 YAŞ kararları ile kolordu seviyesine çıkarılmıştır. 1999 İzmit Depremi sonrasında doğal afetlere karşı sivil-asker işbirliğini oluşturmak amacıyla kurulan Sivil Asker İşbirliği Komutanlığı da (SAİ) Özel Kuvvetler içerisindedir. Genelkurmay Başkanlığı doğal afet ve savaş dönemi görevlerine ek olarak, barış dönemindeki SAİ faaliyetleri arasında şunları da sıralamaktadır: Seferberlik ve savaş hazırlıklarına ilişkin planların, usul ve esasların hazırlanması ve gerekli düzeltmelerin yapılması; Silahlı Kuvvetler, kamu ve özel kesim ile halkın ihtiyacını karşılamak üzere milli kaynakların planlanması konusunda önceliklerin tespit edilmesi; bir düşman saldırısı veya doğal afetten sonra, ikaz ve alarm konuları dâhil olmak üzere halkın korunması, nüfus hareketleri, kurtarma-enkaz kaldırma, tıbbi ilk yardım gibi sivil savunma faaliyet alanlarına giren konularda tedbir alınması; düşman tehdidine maruz hassas bölgeler veya tesisler ile askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgelerinin tespit edilmesi.
Bu yeni yapılanma Özel Kuvvetler Komutanlığına sivil alanda ve barış zamanında yeni hareket, yapılanma imkanları ve eylem zemini sağlamıştır. (HA/TK)
* Almanak Türkiye 2008: Güvenlik Sektörü ve Demokratik Gözetim, Temmuz 2009. Ulaşmak için tıklayın.
** "İşte Silahlı Kuvvetler'in Ergenekon eylem planı," Taraf, 12 Haziran 2008. Bilgi Destek Başkanlığının Mart 2006'da hazırlayıp tasvip için Genelkurmay 2. Başkanlığına sunduğu iddia edilen "Sivil Toplum Örgütleri" başlıklı 73 sayfalık " andıç"ın kopyası Nisan 2008'de basında yer almıştır, bkz. "Hiç işiniz mi yok, vaktiniz mi çok," Radikal, 8 Nisan 2008.
*** Gerek Genelkurmay Başkanlığı'nın gerek kuvvet komutanlıklarının sitelerinde yer alan bilgiler son dönemde değiştirilmiş ve azaltılmıştır. Özel Kuvvetleri Komutanlığı da kaldırılan bilgiler arasında yer almaktadır.