Peru | Boluarte hükümetine karşı protestolar dinmiyor, ordu siyasete müdahil oluyor

Fotoğraf: 8 Mart'ta Peru'lu kadınlar Lima'da ve her yerde sokaklardaydı/larepublica.pe

Peru Kamu Denetçiliği Kurumu Salı günü yaptığı açıklamada, 8 Aralık'ta görevden alınarak tutuklanan Pedro Castillo'nun yerine Kongre tarafından göreve getirilen Dina Boluarte hükümetine karşı protestolar üçüncü ayını doldururken ülkenin bir çok ilinde yeni gösteri ve yürüyüşlerin başladığını duyurdu. 

TSİ Çarşamba 01:30'da güncellenen rapora göre, Lima Büyükşehir, Lampa, Puno, San Roman, Carabaya ve El Collao gibi illerde toplantı ve yürüyüşler gerçekleşti.

Ayrıca, özellikle Carabaya, Canchis, Azángaro, Lampa, San Román, Puno, El Collao ve Chucuito eyaletlerindeki 22 ulusal otoyol üzerinde barikatlar kuruldu.

teleSUR'un Peru'dan bildirdiğine göre, yerel saatle Salı öğleden sonra başkent Lima'da "Dina Boluarte hükümetini protesto amacıyla Puno'dan gelen yüzlerce gösterici yürüyüşe geçti.

Bu gösteriden yaklaşık üç saat önce Campo de Marte'de başlayan bir başka barışçıl yürüyüş de biber gazı kullanılarak dağıtıldı.

"Peru'da bir sivil-asker
koalisyonu iktidara el koyuyor"

Sosyolog ve siyasal eylemci Lucía Alvites ise, "Son üç ayda bir sivil-asker-polis koalisyonunun iktidarına tanık oluyoruz" dedi. Alvites, "Kongre'nin aşırı sağcı kanadı[nın], ordunun yüksek komuta kademesiyle ittifak içinde, 2021 seçimlerini kaybedenleri iktidara taşımak üzere hükümet sarayına el koyduğunu" değerlendirdi.

Lima'daki gelişmeleri izleyen akademisyen "Başkan Boluarte ve onun hükümetinin Başbakanı Alberto Otárola'nın yönetimindeki bu siyasal güçler, süre giden toplumsal çatışma boyunca öldürülen 60'tan fazla Perulu erkek ve kadının yaşam haklarının ihlalinden sorumludur" dedi.

Gösteriler sürerken sabah erken saatlerde Bolivya sınırındaki Desaguadero kentinde bir kadın ateşli silahla yaralandı.
Hafta başında, yedi özel raportörden oluşan bir gözlemci heyeti ve Birleşmiş Milletler'in (BM) insan hakları ofisinden iki çalışma grubunun yayınladığı raporda, "göstericilere karşı kuvvet kullanıldığı, öldürüldükleri, tutuklandıkları ve zorla kaybedildikleri iddiaları" bulunduğu dile getirildi.

Göstericilere karşı
aşırı güç kullanılıyor

Uzmanlar, Peru hükümetine ilettikleri raporda, "Güvenlik güçlerinin aşırı güç kullanımı ve hükümetin diyaloğa elverişli bir ortam yaratamadığına yönelik ciddi iddialardan büyük kaygı duyduklarını" bildirdiler.

Peru'nun cumhurbaşkanı Pedro Castillo'nun 8 Aralık 2022'de görevden alınmasından bu yana destekçileri, Kongre tarafından onun yerine getirilen cumhurbaşkanı Dina Boluarte hükümetine ve Peru Kongresi'ne karşı aralıksız siyasi protesto yürütüyor.

Arka plan

Peru'nun 2021'de seçilen başkanı Pedro Castillo, 7 Aralık 2022'de yaptığı bir açıklamayla Kongre'yi dağıttığını, ordu ve polisi göreve çağırdığını ve bir olağanüstü hal hükümeti kurduğunu ilan ettikten sonra "kendi kendisine darbe düzenlemek"le suçlandı ve tutuklandı. Destekçileri ise Castillo'nun kendisini yasa dışı yollardan devirmeye çalışan Kongre'ye karşı savunduğunu ileri sürüyor.

TIKLAYIN-Solcu Başkan Castillo, sağcı Kongre'nin hileleriyle baş edemedi

Castillo görevden alınmadan önce kendisini iktidara taşıyan Peru Libre (Özgür Peru) partisinden kopmuş olduğu için, merkezi bir liderlikten yoksun olarak başlayan gösterilerin ağırlık merkezini de sol taban hareketleri ve toplumsal örgütlerin yanı sıra kendilerinin dışlanmış ve siyasal haklarından yoksun bırakılmış hisseden yerli halklar oluşturdu.

TIKLAYIN-Özgür Peru Partisi: "İktidar odaklarının başını çektiği kriz darbelerle çözülemez"

Göstericilerin başlıca talepleri arasında Kongre'nin dağıtılması, Boluarte'nin istifası, erken genel seçimler, Castillo'nun serbest bırakılması ve yeni bir anayasa taslağı hazırlamak üzere bir kurucu meclisin kurulması yer alıyor.

TIKLAYIN-Lima ve eyaletlerde "Yeni bir cumhuriyet için demokratik isyan heyecanı"

Gösteriler boyunca Silahlı Kuvvetler ve Polisin protestoculara karşı aşırı güç kullandığı belgelendi. Ayacucho ve Juliaca'daki iki katliamda en az 60 kişi öldürüldü 600'den fazla insan yaralandı ve en az 380 kişi tutuklandı. Gözaltındakilere karşı işkence ve şiddet kullanıldığı bildirildi.

TIKLAYIN-Grevler ve barikatlar yayılırken Dina Boluarte "olağanüstü hal" ilan etti

Boluarte hükümeti 14 Aralık'ta ülke çapında olağanüstü hal ilan etti. 30 gün süreyle askerlerin konut dokunulmazlığı ve "kişisel özgürlük ve güvenlik" hakkını tanımadan hareket etmesinin önünü açtı. Seyahat özgürlüğü hakkı ve toplantı ve gösteri özgürlüğü hakkı da dahil olmak üzere önemli anayasal haklarını askıya aldı.

TIKLAYIN- Peru'da bir haftada 15 ölü, Castillo'ya 18 ay tutuklu yargılama

Boluarte hükümetinin ve yetkililerinin gösterilere yönelik aşırı tepkisinin yanı sıra, ordunun cezasızlık güvencesiyle protestocuları öldürmesine seyirci kalması insan hakları kuruluşlarınca eleştiriliyor. Silahlı kuvvetlerin siyasallaşması, Peru'da Anayasaya aykırı bir sivil-asker koalisyon hükümetine doğru gidildiği kaygıları arttırıyor.

TIKLAYIN-Peru | Ölü sayısı 47'ye yükseldi: Savcılıktan 'soykırım' soruşturması

(AEK)