Resmi ilanların yüzde 78'i hükümete yakın medyaya
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'na bağlı olan Basın İlan Kurumu'nun (BİK) kamuoyundan saklanan raporları, resmi ilanların dağıtımında yaşanan ayrımcılığı ve adaletsizliği ortaya koydu.
Deutsche Welle Türkçe'den Alican Uludağ'ın haberine göre, BİK, 2020'de 416 milyon 182 bin TL tutarında ilan ve reklam dağıttı. Bunun 182 milyon 492 bin 436 lirası ulusal yayın yapan 30 gazeteye gitti. Hükümet destekçisi yayın yapan ulusal gazeteler yaklaşık yüzde 78'lik payla BİK'ten 141 milyon 932 bin liranın üzerinde para alırken diğer gazeteler resmi ilanla verilen kamu kaynağının sadece yüzde yaklaşık 22'sini alabildi.
Yüzde 36 Demirören ve Turkuvaz'ın
Resmi ilanlar yoluyla kaynak aktarılan gazeteler arasında Turkuvaz ve Demirören grubu gazeteleri büyük farkla ön sırada yer aldı. Bu toplam içinde Turkuvaz Medya Grubu'nun aldığı pay, 33 milyon 519 bin liranın üzerinde. Yani Turkuvaz Medya'nın 3 gazetesi, resmi ilan yoluyla dağıtılan toplam kamu kaynağının yüzde 18,37'sine sahip oldu.
Demirören Medya Grubu ise, gazetelerdeki genel toplam içinde 33 milyon 165 bin 512 liralık TL pay aldı. Turkuvaz ve Demirören gruplarının 3'er gazetesi, 30 gazetenin aldığı toplam resmi ilan bedelinin yüzde 36,54'ünü elde etti.
Gazetelerin 2020 yılındaki ilan gelirleri şöyle:
Sabah: 17 milyon 561 bin 538 TL
Hürriyet: 13 milyon 353 bin 645 TL
Posta ve Milliyet: 9,9'ar milyon TL
Yeni Şafak: 9 milyon 662 bin 294 TL
Sözcü: 9 milyon 539 bin 776 TL
Karar: 6 milyon 412 bin TL
Milli Gazete: 6 milyon 49 bin TL
Yeniçağ: 6 milyon 22 bin TL
Cumhuriyet: 5 milyon 30 bin TL
Korkusuz: 4 milyon 713 bin TL
BirGün: 2 milyon 381 bin TL
Yeni Asya: 116 bin TL
Evrensel: Resmi ilan yayınlama hakkı 2019'dan bu yana durdurulduğu için, 2020'de hiç resmi ilan alamadı. Evrensel sadece 292 bin 966 resmi reklam aldı.
Türkgün: Resmi ilan yayınlamak için bekleme süresinde olan gazete 1 milyon 336 bin 803 lira resmi reklam aldı.
2019 ve 2020'de cezalar arttı
Basın İlan Kurumu'nun 2019 ve 2020 yılı Faaliyet Raporları ise gazetelerin önemli gelir kaynağı olan resmi ilan yayınını engelleyen cezalardaki görülmemiş artışı ortaya koydu.
BİK resmi ilan ve reklam kesme cezalarını, mevzuat hükümlerine ilişkin gerekleri yerine getirmemek ve Basın Ahlak Esasları Hakkındaki Genel Kurul kararını ihlal etmek gerekçeleriyle veriyor.
2019 yılında BİK Yönetim Kurulu tarafından çeşitli denetimler sonucunda mevzuat hükümlerini yerine getirmeyen 88 gazeteye 181 gün resmi ilan ve reklam kesme cezası verildi. Aynı yıl Basın Ahlak Esasları Hakkında Genel Kurul kararını ihlal gerekçesiyle 15 gazeteye 143 gün resmi ilan ve reklam kesme cezası uygulandı. 2019 yılında verilen cezaların toplamı 324 gün oldu.
2020'de toplam 808 gün ceza
2020 yılında ise cezalar 2 buçuk kat arttı. Geçen yıl, çeşitli denetimler sonucunda mevzuat hükümlerini yerine getirmeyen 75 gazeteye 236 gün resmi ilan ve reklam kesme cezası verildi. Aynı yıl Basın Ahlak Esasları Hakkında Genel Kurul kararını ihlal gerekçesiyle 35 gazeteye 572 gün resmi ilan ve reklam kesme cezası verildi. 2020 yılında verilen cezaların toplamı 808 gün oldu.
BİK'in basın ahlak esaslarını gerekçe göstererek muhalif gazetelere verdiği ilan kesme cezaları en çok artan ceza kategorisi oldu.
Ulusal gazetelere verilen cezaların yüzde 97'si bu beş gazeteye kesildi: Cumhuriyet'e 128 gün, Evrensel'e 68 gün, BirGün'e 61 gün, Sözcü'ye 34 gün, Korkusuz'a 25 gün.
Hürriyet 7 gün, Şok 3 gün, Türkiye 1 gün, Yeniçağ 1 gün ilan kesme cezası aldı.
Yerel basına 244 gün ceza
BİK salgın koşullarında güçlükle ayakta durabilen yerel basına da "ahlak esasları" gerekçesiyle 2020'de 244 gün resmi ilan ve reklam kesme cezası verdi. Bursa Şehir gazetesi 35 gün, Saray Gözlem gazetesi 30 gün, Bandırma Yaşam, Balıkesir Politika, Çanakkale Boğaz gazeteleri 10'ar gün, Samsun Haberde Denge, Zonguldak Halkın Sesi ve Pusula gazeteleri 7'şer gün resmi ilan yayınlamama cezası, Balıkesir Postam gazetesi 60 gün resmi reklam kesme cezası aldı.
Basın İlan Kurumu, faaliyet raporlarını Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçildikten sonra kamuoyuyla paylaşma uygulamasına son verdi. BİK, denetimi İletişim Başkanlığı'na aktarıldığından bu yana, tiraj verileri ve resmi ilan dağıtım bilgilerini paylaşmıyor. (KÖ)
TIKLAYIN: BİA MEDYA GÖZLEM/ OCAK-ŞUBAT-MART 2021