Şengal Dağı’ndan İnmeyen Ezidiler

Gazeteci Tom Westcott, 2014’de Şengal’i hedef alan IŞİD saldırılarından kaçan ve dört yıl sonra hâlâ dağdaki kampta hayatlarını sürdüren Ezidi aileleri yazdı. İnsani krizlerden etkilenen sivillerle ilgili haber yapan bağımsız medya kuruluşu IRIN’in yayınladığı habere göre, 1463 metre rakımda kurulu kampta halen 10 bin Ezidi yaşıyor.

“Gidecek başka bir yerimiz olsa giderdik, çünkü böyle yaşanmaz”

Westcott, dağdaki Ezidi ailelerin, geride bıraktıkları evleri tahrip olduğu için ya da yeni zulümlere maruz kalma korkusuyla geri dönemediklerini ve çok zor şartlara rağmen kampta kalmaya devam ettiklerini belirtiyor.

Konuştuğu kamp sakinlerinden biri, iki çocuklu Mahmut Khalif Bayan, “Evim tamamen tahrip edildi. Şu ana kadar köyümüze geri dönen yok. Köyde altyapı hizmeti yok. Dönmemiz imkânsız. Gidecek başka bir yerimiz olsa giderdik, çünkü böyle yaşanmaz” diyor.

Yeni endişe Türkiye’nin olası askeri harekâtı

Şengal şehrinden kalan

Şengal’in 2015 sonlarında IŞİD’den kurtarılmasıyla 25 bin kadar Ezidi ailenin şehir ve köylere geri döndüğünü, 2000’in üzerinde ailenin ise dağda kaldığını belirten Westcott, mart ayı sonlarında Türkiye’den Sincar’a yönelik bir askeri harekât başlatılabileceğine ilişkin açıklamaların gelmesiyle Ezidiler’in şimdi yeni bir tehditle karşı karşıya olduğunu söylüyor.

Dağdaki kampta insanlar ağır bir yoksulluk içinde yaşarken, iş imkânlarının çok kısıtlı olması ve dışarıdan gelen yardımların yetersizliği nedeniyle ihiyaçlar asla karşılanamıyor. Kamp sakinleri, hayatlarını yeniden kurmalarını sağlayacak uzun vadeli yardım gerektiğini belirtiyorlar.

Westcott’un konuştuğu Bayan’ın küçük çocuğu, üç yaşındaki Chuer, kampta doğmuş. Aile Şengal’den kaçtığında altı aylık olan Benge ise ev olarak sadece burayı biliyor. Dört kişi küçük bir çadırda kalıyorlar.

Bayan’ın karısı Şerin, “Elektrik ya da başka bir altyapı hizmeti yok, doğru dürüst bir okul yok, çocuklar hastalanırsa sağlık hizmeti yok” diyor.

En yakın klinik araçla yarım saatlik mesafede ama kampta kalanların çoğunu aracı olmadığı için ve ulaşıma ayırabilecekleri paraları olmadığından bu klinikten pek yararlanılamıyor.

“Tanrının merhametiyle yaşıyoruz”

Başka bir kamp sakini, 40 yaşındaki Heti Hero, “Kışları korkunç geçiyor çünkü yağmur suları çadırlara giriyor ve hava çok soğuk oluyor. Yazları ise elektrik ve vantilatör olmadığı için çadırlar çok sıcak oluyor. Yazları dışarıda yatıyoruz ama yılan ve akrepler çocuklar açısından büyük tehlike yaratıyor. Yiyecek çok az. Doktor yok, para yok, iş imkânı yok. Tanrının merhametiyle yaşıyoruz” diyor.

Bazen kamptakilere giysi ve gıda yardımı yapılıyor. Bir keresinde de her aileye 420 dolar nakdi yardım yapılmış. Irak Aralık 2017’de IŞİD’in yenilgiye uğratıldığını açıkladıktan sonra yardımlar iyice azalmış.

Birkaç günde bir bazı noktalara gece iki saat elektrik

Westcott, birkaç günde bir geceleri yaklaşık iki saat bazı noktalara elektrik verildiğini, herkesin toplanıp telefonlarını şarj ettiğini yazıyor. Bir sivil toplum kuruluşu, kuyulardan pompayla su çekilmesi için jeneratör ve yakıt bağışı yapmış, ama bu kuruluş bir yıl önce bölgeden ayrıldığı için şimdi pompaların çoğu çalışmıyormuş.

Kamp yöneticileri jeneratörler için Şengal’den yakıt getirtiyor ve bunun için ailelerden 3.30 dolar isteniyor. Birçok kamp sakini bu parayı ödeyemiiyor.

BM yerel kuruluşlar aracılığıyla yardım gönderiyor. Son dönemde kerosen ısıtıcı ve giysi yardımı yapılmış. Westcott, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) başta olmak üzere önde gelen birçok kuruluşun ise yardım yapılıp yapılmadığı konusunda IRIN’e yanıt vermediğini belirtiyor.

Geceleri hava saldırı korkusuyla uyuyamıyorlar

Bir süre önce PKK’nin tamamen çekildiğini açıkladığı bölgeye Türkiye tarafından askeri harekât düzenlenme ihtimali devam ederken, kampta derme çatma bir bakkal dükkânı işleten Halid Khodiada, insanların korku içinde olduğunu ve geceleri hava saldırısı korkusuyla uyuyamadıklarını söylüyor.

2017’de Türk uçaklarının saldırısında sekiz YPG üyesi ve biri 10 yaşında çocuk iki sivilin hayatını kaybettiğini belirten Westcott, son olarak YPG komutanı Hassan’ın söylediklerini aktarıyor:

“Bu kamp bölgedeki Ezidi demografisinin korunabilmesini sağladı. İnsanlar, daha önce yaşadıkları yerlere yakın olduğu için burada kalmayı tercih ediyor. Şengal eninde sonunda yeniden inşa edildiğinde dönmeleri daha kolay olacak.” (ŞA)