Slovenya 2033 yılına kadar kömürden çıkıyor
* Fotoğraf: Pexels
Slovenya hükümeti, en geç 2033 yılına kadar kömürü aşamalı olarak kaldıracağını duyurdu.
Slovenya, Paris İklim Anlaşması kapsamında kömürden çıkış planını açıklayan 23. Avrupa ülkesi olsa da plan Slovakya (2030), Kuzey Makedonya (2027) ve Yunanistan (2025) gibi ülkelerin kömürden çıkış tarihlerine kıyasla iklim değişikliği konusundaki sorumluluğunun gerisinde kalıyor.
Europe Beyond Coal‘dan Zala Primc, Slovenya’nın kömürü zaten bırakmış veya 2030’a kadar bırakacak olan 16’nın gerisinde kaldığını, ancak yine de 2035 yılına kadar fosilsiz, tamamen yenilenebilir enerjiye dayalı bir enerji sistemini hedefleyen Almanya’da olduğu gibi kolay bir geçiş yapabileceğini söylüyor:
“Slovenya acilen ülkenin muazzam yenilenebilir enerji potansiyelinden faydalanmalı. Enerji fiyatından ve küresel arz krizlerinden uzaklaşmak için fosil gaz yakıt kullanılmasından kaçınması gerekiyor.”
En büyük santralinde milyon Euro’luk zarar
Slovenya’nın en büyük kömür santrali Šoštanj 6 (600MW), dünyanın BM Paris İklim Anlaşmasını kabul ettiği yıl olan 2015’te tartışmalı bir şekilde kullanılır hale getirildi. Tesis daha sonra 438 milyon Euro borç biriktirdi ve sadece geçen yıl 280 milyon Euro zarar kaydetti.
Devlete ait işletmeci Holding Slovenske Elektrarne‘ye (HSE) ait sızdırılmış bir belge, şirketin iflasın eşiğinde olduğunu ve en iyi ihtimalle bu bahara kadar maaşlarını ve diğer yükümlülüklerini ödeyebileceğini gösteriyor.
Kömürden çıkan ve çıkacak Avrupa ülkeleri
- Kömürsüz Avrupa ülkeleri: Belçika (2016), Avusturya (2020), İsveç (2020), ve Portekiz (2021).
- 2025 yılına kadar kömürden çıkış yapacak Avrupa ülkeleri: Fransa (2022), Birleşik Krallık (2024), Macaristan (2025), İtalya (2025), İrlanda (2025), Yunanistan (2025).
- Kömürden aşamalı olarak 2030 yılına kadar çıkacak Avrupa ülkeleri: Kuzey Makedonya (2027) Danimarka (2028), Finlandiya (2029 ortası), Hollanda (2029 sonu), Slovakya (2030), İspanya (2030).
- 2030’dan sonra çıkmayı planlanyan Avrupa ülkeleri: Karadağ (2035), Romanya (2032), Hırvatistan (2033), Bulgaristan (2038-2040), Almanya (2038), Slovenya (2033), Çekya (2033).
NOT: Küresel ölçekte yapımı planlanan kömürlü santrallerin yüzde 55'i sadece Çin'de. Çin'i Hindistan, Vietnam, Endonezya, Türkiye ve Bangladeş takip ediyor.
Fosil yakıtlar ve iklim kriziParis Anlaşması hedeflerini karşılamak ve küresel ısıtmayı 1,5°C ile sınırlandırabilmek için, ülkelerin kolektif bir şekilde on yıl içinde fosil yakıt üretimini (kömür- yüzde 11, petrol- yüzde 4, doğalgaz-yüzde 3) küresel ölçekte yıllık yüzde 6 azaltması gerekiyor. Ancak, 57 ülke ve AB'nin iklim değişikliği konusundaki performanslarını değerlendiren İklim Değişikliği Performans Endeksi 2021'e göre, ülkelerin hiçbiri, Paris Anlaşması hedefleriyle uyumlu bir yol izlemiyor. Yine BM Çevre Programı ile IISD, Denizaşırı Kalkınma Enstitüsü, İklim Analitiği ve CICERO gibi diğer büyük araştırmacılar tarafından hazırlanan “Üretim Açığı Raporu”nun 2020 verilerine göre de dünyadaki toplam fosil yakıt üretimi küresel ısınmayı 1,5°C sınırının altında tutmak için gereken seviyeye yakın değil. Suudi Arabistan, Rusya ve ABD gibi önde gelen ihracatçıların üretimi daha da hızlı bir şekilde azaltması gerek. Ancak bunun yerine ülkeler, fosil yakıt üretiminde yıllık yüzde 2'lik bir artışa doğru ilerliyor. Öte yandan, Leeds Üniversitesi'nde gerçekleştirilen bir çalışmaya göre, emisyon azaltımının hızla ve keskin şekilde gerçekleştirildiği senaryo, fosil yakıtlara bağımlı olan ve "ortalama" olarak değerlendirilebilecek gelecek senaryosuyla kıyaslandığında, yaşanan ısınma seviyesinden daha fazlasını yaşama riskini 13 kat azaltıyor. Fosil yakıtların yoğun şekilde sürdüğü gelecek senaryosu ise, önümüzdeki 20 yıl içerisinde sıcaklıkların 1 ila 1,5°C artabileceğini gösteriyor. Bu durum, Paris Anlaşması’nda belirlenen sıcaklık artışı sınırlandırmasının 2050 yılından çok önce aşılması anlamına geliyor. |
(TP)