"Sosyal Güvencesi Olmayan Gazeteciyle Özgür Basın Olmaz"
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Barış ve Demokrasi Partisi'nin (BDP) gazeteci kökenli milletvekilleri, 212 sayılı Basın İş Kanunu'nun gazetecilerin tamamını kapsaması ve maddelerinin editoryal bağımsızlık yönünde değiştirilmesi için teklif verdi.
Kanun değişikliği tasarısını CHP'den Oktay Ekşi, Güldal Mumcu, Melda Onur, Ali Haydar Öner, Turgay Develi, Rıza Türmen ile BDP'den Ertuğrul Kürkçü ve Adil Kurt imzaladı.
Ekşi, Onur ve Türmen'le birlikte yaptıkları basın açıklamasında, "Gazetecilerin sosyal güvenceden yoksun çalıştırılması medyanın görevini özgürce yapmasını engelliyor" dedi.
"Türkiye'de gazetecilerin özgürce görev yapmalarını sadece Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Terörle Mücadele Kanunu (TMK) gibi ceza içeren yasalardaki hükümlerin engellediği yönünde genel bir anlayış var. Ancak gazetecilerin sosyal güvenceden yoksun şekilde çalıştırılmaları da görevlerini özgürce yapmasını engelliyor."
"Sosyal güvenceden yoksun gazeteci, işvereni rahatsız eden bir haber ürettiği veya kanaat ifade ettiği zaman tazminat bile almadan işini kaybedebiliyor."
Teklif, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) gazeteci kökenli milletvekillerine de yollandı ancak yasa değişikliğine bu iki partiden destek gelmedi.
Yasa değişikliği teklifi, 212'nin radyo ve televizyon gibi elektronik basınla, internet gazeteciliğini de kapsıyor.
Kıdem tazminatının yolu açılacak
Açıklamada, Türkiye'de yaklaşık 80 bin kişinin aktif olarak gazetecilik yaptığı, bunların yalnızca dört bininin 212 sayılı yasadan yararlandığı ifade edildi. Gazetecilerin önemli bir kısmının da kayıtdışı çalıştığı vurgulandı.
50 yıldır yürürlükte olan 212 sayılı Basın Yasası'nı ihlal eden işverene 200 TL ceza veriliyor. Değişiklikte, bu cezanın her gazeteci için en az 5 bin liraya yükseltilmesi öngörülüyor.
Ayrıca, meslekte beş yıl geçirenlere tanınan kıdem tazminatı hakkını kazanma süresinin bir yıla düşürülmesi öngörülüyor. Günlük çalışma süresinin de sekiz saat olması ve fazla mesainin günde üç saati geçemeyeceği öngörülüyor.
212 nedir?
bianet'te yayınlanan "Gazetecinin Dramı: 212 Sayılı Yasanın Öyküsü" başlıklı yazıda, yasa şöyle özetleniyor:
4 Ocak 1961'de yürürlüğe giren yasaya göre, gazetecilere haklı nedenlerle iş akitlerini tek yanlı olarak ve ihbar ve kıdem tazminatlarını da almak kaydıyla feshetme hakkını tanıyor. Kıdem tazminatına tavan sınırlaması koymuyor.
Bu durumda gazetecinin haklı nedenle istifa etmesi ya da işvereni tarafından işten çıkarılması halinde ödemek zorunda olacağı yüksek tazminat, dolaylı olarak iş güvencesi sağlıyor. Kıdemli bir gazeteciye yüksek tazminat ödemek istemeyen işveren, iş akdini kolay kolay feshedemiyor. Bu tazminat bir tür işsizlik sigortası işlevi de görüyor.
Yine bu yasaya göre, bir gazetecinin maaşını yasal sürede ödemeyen işveren, başvuru halinde her gecikme günü için yüzde 5 faiz ödemek zorunda kalıyor. Ayrıca, bir gazetecinin Sarı Basın Kartı alabilmesi için de bu yasaya tabi olarak çalışması gerekiyor. (AS)