Tuma Çelik: Diril Çifti Sırtını Devlete Dayayan Kişiler Tarafından Kaçırıldı

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Şırnak’ın Beytüşşebap’a bağlı Süryani köyü Mehri'de (Kovankaya) yaşayan ve 11 Ocak'ta eşi Şimuni Diril ile birlikte kaybolan Hurmüz Diril'den 129 gündür haber alınamıyor.

Keldani çiftten Şimuni Diril’in cansız bedeni kaybolduktan 70 gün sonra oğlu Kemal Diril tarafından evlerine 20 metre uzaklıkta dere kenarında bulundu. Ancak Hurmüz Diril'in akibeti hala bilinmiyor.

Mehri köyünde Diril çiftinin yanı sıra ikamet eden tek kişi, çiftin üç PKK’li tarafından kaçırıldığını söyledi. Ancak bu kişi daha sonra ifadesini değiştirerek çiftin, evlerinden çıkarken yalnız olduğunu anlattı.

Peki, Diril çiftini kim kaçırdı? Hurmüz Diril'e ilişkin arama çalışmaları hangi aşamada? Halkların Demokratik Partisi (HDP) Mardin Milletvekili Süryani Tuma Çelik, Diril çiftinin kaybolmasına ilişkin hazırladığı raporu online toplantı gazetecilerle paylaştı.

Agos gazetesinden Pakrat Estukyan ve Gazete Duvar'dan Özlem Akarsu Çelik'in yer aldığı toplantıda Tuma Çelik, Diril çiftin kaybolmasına ilişkin şu bilgileri paylaştı:

"Örgütün işi olduğunu düşünmüyorum"

"Elde ettiğimiz bilgilerden yola çıkarak şunu net söyleyebiliyorum, kesinlikle örgütün işi olduğunu düşünmüyorum; devletin talimatıyla yapıldığına da inanmıyorum ama devletin 24 saat hâkim olduğu bir alanda böyle bir olayın meydana gelmesi ve sonraki gelişmeler, bir şekilde sırtını devlete veya devletteki kesimlere dayayan kişilerle birlikte yapılan bir kaçırma olayı olduğunu düşündürüyor.

"Karanlık dehlizlerde kaybolmamalı"

"Devlet, oradaki yetkililer isterse bu olayı net biçimde ortaya çıkarabilir. Eğer çıkarmak için gerekli çabayı sarf etmiyorsa o zaman ortada farklı bir durum söz konusu olur. Ne yürütülen soruşturma ne de yapılan açıklamalar bizleri tatmin etmiştir. Diril çiftinin akıbeti sonuna kadar araştırmalıdır. Bu kayıp vakası, karanlık dehlizlerde kaybolmamalıdır.

"Türkiye, kayıplar, kaybedilmeler, faili meçhuller konusunda sabıkalı. Son yaşananlar bizlere 90'lı yılları hatırlatıyor. Bu kayıp vakasında iddia edilen kontra faaliyetler, alınan gizlilik kararları, kapağı açılmayan soruşturmalar, çelişkili tanık ifadelerinin tümü soru işareti barındırmaktadır.

"Geri dönüşler engellenmek isteniyor"

"Bölge Süryanilerin yaşandığı bir bölge. Hakkari Şırnak Beytüşşebap’ta Süryani köyleri var. Bu köyler çatışmalı dönemde hemen hemen hepsi devlet tarafından boşaltılmış köyler. Çatışmasızlık döneminin başlamasından, barış sürecinin ortaya çıkmasından sonra Süryaniler kendi yerleşim birimlerine dönme çabasına giriştiler, bu yönde adımlar attılar.

"Devletin içinde güçlü olduğunu düşündüğümüz birilerinin bunu engellediği düşüncesi oluşuyor bizde. Yine orada aralarında rahibin de bulunduğu köylüler, insanlarımız göz altına alındı ve tutuklandı. Bunların da bu politikanın ürünü olduğunu düşünüyoruz. Süryanilerin kendi yaşam alanlarına dönmesi engellenmeye çalışılıyor."

Tuma Çelik'in Diril çiftine ilişkin hazırladığı raporda öne çıkan başlıklar:

16 Ocak'ta olayla ilgili ilk resmi açıklama Şırnak Valiliği tarafından yapıldı. Valilik, olumsuz hava şartlarına rağmen arama çalışmalarının sürdüğünü belirtti.

İlk resmi açıklama 16 Ocak'ta Şırnak Valiliği'nce yapıldı. Kötü hava koşullarına rağmen arama çalışmalarının sürdüğü belirtildi. 17 Ocak'ta ise Beştüşşebap Başsavcılığı dosyaya gizlilik kararı getirdi.

"Bakanlıktan yanıt yok"

11 Şubat'ta konuyu Meclis gündemine taşıyarak araştırma komisyonu kurulmasını istedik. Konuya dair İçişleri Bakanlığından bilgi istedik. Henüz bir cevap alabilmiş değiliz.

Şimuni Diril'in cansız bedeni 20 Mart'ta, daha önce aile tarafından defalarca aranan dere kenarında bulundu. Beden bütünlüğü bozulmuş olan Şimuni Diril'in bulunduktan çok daha önce ölmüş olduğu belirtildi.

"Adli tıp raporu iki aydır yazılmadı"

Şimuni Diril'in ölümüne ilişkin detaylı adli tıp raporu iki geçmesine rağmen yazılmadı, aile otopsi raporunu sorduğunda ise pandemi gerekçe gösteriliyor. Arama kurtarma çalışmaları yapılmıyor, adli tıbbın otopsi raporu çıkmıyor ve rapor unutturulmak isteniyorsa o zaman bizde, güçlü birilerinin bu olayı gizlemeye çalıştığı kanısı oluşuyor.

"Hurmüz Diril'in izine rastlanmadı"

Şırnak Valiliği 2 Mayıs'ta açıklama yaptı. 28-30 Nisan tarihleri arasında geniş çaplı arama çalışmalarının yapıldığı ancak Hurmüz Diril'e ilişkin bir ize rastlanmadığı belirtildi.

HPG tarafından 16 Mayıs'ta yapılan açıklamada Diril çiftinin PKK tarafından kaçırıldığı iddiası yalanlandı, "İki sivil vatandaş bölgede kontra faaliyetleri yürüten üç kişi tarafından kaçırılarak katledilmiş ve bu kişiler sivil yurttaşların cenazelerini Hêzil suyuna atmışlardır" denildi.

Diril Ailesi'nin ilk kaybı değil

Diril Ailesi'nin ilk kaybı bu olay değil. 90'lı yıllarda Mehri köyü zorla boşaltılınca İstanbul'a taşınan Diril Ailesi'nden Şimoni Diril'in amcasının 12 ve 16 yaşındaki torunları İlyas ve Zeki Diril, köylerine dönmeye çalışırken gözaltına alındılar ve bir daha kendilerinden haber alınamadı. Soruşturmalar takipsizlikle sonuçlandı. Aile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) başvurdu ve AİHM Türkiye'yi mahkûm etti.

Kürt illerindeki kayıplar aydınlatılmıyor

Kürt illerinde kayıp vakalarının aydınlatılmasındaki özensizliğin bilinçli olduğu duygusunun uyanması son derece normaldir. Son dönemde Diril çifti, Gülistan Doku gibi kayıp vakaları sadece kamuoyunun gündemine gelebilmiş örneklerdir. İktidarın bu kayıpları aydınlatmadığı her gün Türkiye demokrasisi için de kayıptır.

(RT)