Türkiye’den sonra ABD de Cemal Kaşıkçı’dan vazgeçti

Fotoğraf: AA

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesinden dolayı ABD’de Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman hakkında açılan davada yeni bir gelişme yaşandı.

Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz ve bir insan hakları savunucusunun açtığı davada Joe Biden yönetimi, mahkemenin Temmuz ayında yaptığı davete yanıt vererek dünkü duruşmaya müdahil oldu.

Joe Biden yönetimi mahkemeden Muhammed bin Selman'a dokunulmazlık verilmesini istedi.

Biden yönetimim, uluslararası hukuka göre Muhammed bin Selman’ın Suudi Arabistan'ın "görevdeki hükümetin başkanı" olduğu için "suçlamadan muaf tutulması gerektiğini" söyledi.

Muhammed bin Selman’ın "Başbakanlık" yaptığı için artık dokunulmazlığı olması gerektiğini anlatan yönetim, kendisinin bahsi geçen davada yargılanamayacağını ifade etti.

Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz, Biden yönetiminin kararının ardından sosyal medya hesabından, "Cemal bugün yine öldü. ABD'de adalet para önce geldi." dedi.

ABD ve Suudi Arabistan ilişkileri

ABD, Cemal Kaşıkçı cinayetinden sonra Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman'ı doğrudan sorumlu tutan bir politika izledi.

CIA, cinayetten sonra, Muhammed bin Selman’ın, faaliyetleri monarşiyi baltalayan bir muhalif olarak algılandığı için Cemal Kaşıkçı’yı İstanbul’da öldürme planına onay verdiğini rapor etti.

Sert eleştiri ve tartışmalara rağmen ABD kaçak davrandı. Suudi Arabistan’la iyi ticaret ilişkileri kurdu. Biden öncesindeki Başkan Donald Trump Kaşıkçı'nın öldürülmesinin ardından Riyad'la ilişkileri sınırlandırmaya çalışan Kongre'nin çabalarını başkanlık kararnameleriyle defalarca engelledi.

Kongre'yi safdışı bırakarak Suudi Arabistan ve bölgedeki en büyük müttefiki Birleşik Arap Emirlikleri'ne 8 milyar dolar değerinde silah satışı yapılmasını sağladı.

Ayrıca cinayetin ardındaki çok kısa bir süre önce Suudi Arabistan ABD’den 400 milyar doların üzerinde ticaret yaptı.

Ancak bu durum ilişkilerin başka nedenlerle gerilmesine engel olmadı. İki ülke arasındaki ilişki son aylarda Biden'ın Riyad'ı petrol üretimini kısmamaya ikna edememesiyle daha da kötüleşti.

Ancak buna rağmenin Biden yönetim, Suudi Arabistan’la arasında on yıllardır süren sıkı güvenlik ilişkisinin kurtarılabileceğine dair işaretler aradığı biliniyor.

Cemal Kaşıkçı cinayeti

Suudi Arabistan veliaht prensi Muhammed bin Selman'a yönelik eleştirileriyle bilinen Cemal Kaşıkçı, 2 Ekim 2018'de nikah işlemleri için gittiği Suudi Arabistan'ın İstanbul Başkonsolosluğundan bir daha çıkamadı.

İlerleyen süreçte Kaşıkçı'nın, konsoloslukta öldürüldüğü ve cesedinin parçalandığı ortaya çıktı. Kaşıkçı'nın cesedine bugüne kadar ulaşılamadı.

Uluslararası baskılar karşısında Suudi Arabistan'da yapılan yargılamada ismi açıklanmayan beş sanık idam cezasına, üç kişi de ağır hapis cezalarına çarptırıldı. İdam cezaları bir süre sonra 20 yıla varan hapis cezalarına çevrildi.

Türkiye'de de Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili 20 kişi hakkında "canavarca hisle öldürmekten" dava açıldı. Davada yargılanan kişi sayısı daha sonra 26'ya çıktı.

31 Mart 2022’deki duruşmada Suudi Arabistan, dosyanın kendilerine devrini ve sanıklar üzerindeki kırmızı bültenin kaldırılmasını istedi. Duruşma savcısı da bu yönde mütalaa verdi ve mahkeme konunun Adalet Bakanlığı'na sorulmasına hükmetti. Ardından Adalet Bakanlığı bu talebe olumlu yönde cevap verdi.

Daha sonra da İstanbul 11. Ağır Ceza Mahkemesi davayı Suudi Arabistan’a devretti. Bu karara karşı yapılan itirazları da mahkeme reddetti.

Veliaht Prens Muhammed Bin Selman, 2019'daki bir açıklamasında "Kaşıkçı cinayetini işleyenlerin sorumluluğunda olduğunu" kabul etmiş ancak cinayetten haberi olduğu değerlendirmelerini inkar etmişti.

TIKLAYIN - Katiller yargılanmayacak: Cemal Kaşıkçı dosyası artık Suudi Arabistan'da

Kaşıkçı cinayetinin ardından gerilen Türkiye ve Suudi Arabistan ilişkileri de bu yılın başlarında diplomatik bağları onarmaya ve yeniden kurmaya başladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Kaşıkçı’nın öldürülmesinden sonra ilk kez geçtiğimiz Nisan’da Riyad'ı ziyaret etti.

Buna karşılık Suudi Arabistan, bin Selman'ın yapacağı ziyaretten günler önce Haziran’da Türkiye'ye seyahat yasağını kaldırdı.

(HA)