Volker Türk: "Distopik gelecek, artık buracıkta"

Fotoğraf: ohchr.org/

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Pazartesi günü Cenevre'de 54. İnsan Hakları Konseyi oturumunun açılışındaki konuşmasında, zengin ülkelerin iklim felaketinin en kötü etkilerini önlemek için gerekli adımları atmakta başarısız olduklarını söyledi.

Volker Türk, Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de hafta sonu yapılan ve fosil yakıtları aşamalı olarak ortadan kaldırma taahhüdünde bulunmayan G-20 zirvesi sonrasında şöyle konuştu:.

"İklim değişikliği milyonlarca insanı kıtlığa itiyor. Umutları, fırsatları, evleri ve yaşamları yok ediyor. Son aylarda acil uyarılar tüm dünyada tekrar tekrar ölümcül gerçekler haline geldi. [...] Daha fazla uyarıya ihtiyacımız yok. Distopik gelecek zaten burada. Şimdi acil eyleme geçmemiz gerekiyor." 

BM insan hakları şefi Konsey'deki açıklamasında, iklim değişikliğinin birçok ülkede insan haklarıyla ilgili acil durumlara yol açtığını belirterek, "çevremizi yağmalayanların" cezasız kalmasıyla mücadele edilmesi gerektiğini vurguladı. 

Türk, "küresel gezegen krizimiz olan ekolojik dehşetin" son örneklerine dikkat çekti. Bir zamanlar kanalların hurma ağaçlarıyla kaplı olduğu ama artık "kuraklığın, yakıcı sıcaklığın, aşırı kirliliğin ve hızla tükenen tatlı su kaynaklarının moloz ve tozdan ibaret çorak manzaralar yarattığı" Basra ziyaretini anlattı.

Göçmen krizi

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri ayrıca giderek çoğalan göçmen ölümlerine yönelik "kayıtsızlık karşısında şok olduğunu" söyledi. "Çok daha fazla göçmen ve mültecinin fark edilmeden öldüğü açık" diyen Türk, "Bu yıl Akdeniz'de 2.300'den fazla kişinin öldüğü veya kaybolduğu bildirildi, buna tek bir gemi kazasında 600'den fazla kişi hayatını kaybetti." Haziran ayında Yunanistan." Ayrıca Manş Denizi, Bengal Körfezi, Karayipler, ABD-Meksika sınırı boyunca ve Suudi sınırında göçmen ölümlerine dikkat çekti. 

'Çevre tahribatı'

Türk öte yandan Lübnan'daki durum hakkında da konuşarak, 2020'de Beyrut limanında meydana gelen ve 220'den fazla kişinin ölümüne yol açan patlamayla ilgili hiçbir sorumluluğun bulunmadığını kınadı ve "bu trajediyle ilgili insan hakları ihlallerinin araştırılması için uluslararası bir araştırma misyonunun kurulması" çağrısında bulundu.

İran

Türk, Mahsa Emini'nin "tesettür" kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla tutuklanmasının ardından gözaltında ölümünden bir yıl sonra İran'daki duruma da değindi. BM İnsan Haklarıo Şefi, "tesettür" kurallarının ihlaline daha ağır cezalar uygulayacak ve "ahlak polisinin görevlendirilmesine ilişkin yeni düzenlemelerin söz konusu olduğu yasa tasarısından duyduğu kaygıyı dile getirdi.

Türk, göreve geldiğinden beri uyarıyor

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, göreve geldiği 9 Eylül 2022'den bu yana İnsan Hakları ile iklim krizi arasındaki bağıntı üzerinde ısrarla durarak ülkeleri iklim krizini yaratan temel etmenleri kontrol altına alacak önlemlere yönelmeleri için uyarıyor.

Türk Kasım 2022'de Mısır'da toplanacak  BM İklim Değişikliği Konferansı'nın (COP27) öncesinde yayınladığı mektupta "iklim kriziyle başa çıkmanın insanların sadece önümüzdeki yıllarda değil, bugün de insan haklarından dünya çapında etkin bir biçimde yararlanmaları açısından kritik öneme sahip olduğunu" vurgulamış ve şöyle demişti: "İnsanlar evlerini, geçim kaynaklarını ve hayatlarını kaybediyorlar. Isı artışlarının artışlarının mevcut yörüngesi göz önüne alındığında, dünyanın birçok yeri çocuklarımızın ömürleri içinde yaşanmaz hale gelecek ve bunun akla hayale gelmeyecek sonuçları olacaktır."

TIKLAYIN-Volker Türk: "İnsan hakları iklim değişikliğiyle mücadelenin merkezine yerleşmeli"

BM İnsan Hakları Şefi, "İklim değişikliğinin yol açtığı adaletsizli[ğin] felaket [olduğunu]" söyledi. "Son selin 30 milyondan fazla insanı etkilediği Pakistan'a bakın. [Bu ülkeyi] yeniden imar etmek ve hatta yalnızca kendi başına bu felaketin etkilerini anlamaya başlamak yıllar alacak."

Türk açıklamasında, "İklim değişikliğine yanıt vermek, etkilerini en aza indirmek ve hali hazırda neden olduğu insani acıları ele almak için etkileyici, hak temelli eylemlerde bulunmazsak, bu tür felaketlerin insanlar için, dünyanın dört bir yanında tekrarlanan bir kabus haline gelmesi kaçınılmaz [olacağını]" söyledi.

Yüksek Komiser mektubunda, Devletleri COP27 fırsatını değerlendirerek aşağıdaki adımları atmaya çağırdı:

▶ İnsan haklarını korumak için iklim tutkusu geliştirmek

▶ Anlamlı ve etkili katılımı güvence altına almak

▶ İklim değişikliğinin yol açtığı insan hakları ihlallerini ele almak

▶ Hak temelli iklim eylemi için kaynakları harekete geçirmek

▶ İklim karar alma süreçlerinde insan haklarının merkeze alınmasını sağlamak

(AEK)